الجزایر، تونس و لیبی طرح اتحاد را بازسازی می‌کنند. مراکش به دلیل اشغال صحرای غربی و اتحاد با اسرائیل کنار گذاشته شده است.

نویسنده: زابینه کبیر

یونگه ولت

ترجمه مجله هفته

در حالی که در ماه دسامبر وزیر خارجه الجزایر، احمد اطافی، به الجزیره گفته بود که پروژه اتحادیه مغرب عربی (UAM) به حالت تعلیق درآمده، اما رؤیای آن هرگز از بین نخواهد رفت. روز دوشنبه، این اتحادیه دوباره احیا شد. با این حال، فقط روسای جمهور تونس و الجزایر، قیس سعید و عبدالمجید تبون، به همراه محمد یونس المنفی، رئیس شورای ریاستی لیبی، در تونس گرد هم آمدند تا «روابط دوجانبه را به سطح بالاتری ارتقا» دهند.

هدف آنها هماهنگی «امنیت، ثبات و توسعه در کل منطقه» و ایجاد «قدرت انعطاف پذیری در برابر بحران های مداوم در منطقه» است، زیرا «هیچ کشوری به تنهایی نمی تواند با آنها مقابله کند.» آنها همچنین خواستار «صدای واحد در صحنه بین المللی برای محافظت از منطقه در برابر هرگونه سیاست محوری و نفوذ خارجی» هستند.

گروه های کاری برای رسیدگی به بحران ها در سودان، فلسطین و ساحل و همچنین برای مبارزه هماهنگ با مهاجرت غیرقانونی و جرم سازمان یافته تشکیل شده است. در پایان رایزنی ها در روز چهارشنبه، اتحادیه مغرب عربی جدید همچنین توافق کرد تا مخزن عظیم آب زیرزمینی صحرا را به طور مشترک مدیریت کند که این امر مدیریت آن را ارزان تر و مقاوم تر در برابر بحران می کند.

گفته می شود که بحران دائمی و عملاً دوپاره شدن لیبی در صدر دستور کار قرار داشته است. اگرچه حفتر، که بخش شرقی (سیروانیکا) را کنترل می کند، مطمئناً از اتحادیه مغرب عربی جدید استقبال می کند، اما فقط طرابلس در تونس حضور داشت. از آنجایی که دو دولت هنوز نتوانسته اند در مورد برگزاری انتخابات به توافق برسند، عبدلایه باثیلی، فرستاده ویژه سازمان ملل در امور لیبی، در ۱۶ آوریل استعفاء داد. قابل درک است که مراکش به دلیل روابط دیپلماتیک خود با اسرائیل عضو جدید اتحادیه مغرب عربی نشد.
در دهه پنجاه، زمانی که تونس و مراکش استقلال یافتند، اما الجزایر هنوز درگیر جنگ آزادیبخش بود، رؤیای اتحاد مغرب عربی شکل گرفت. پس از شکستن یوغ استعمار، هیچ کس تصور نمی کرد که بین این کشورها درگیری وجود داشته باشد. آنها به سرعت به یک جامعه اقتصادی تبدیل می شدند. اولین مقدمات برای اتحادیه مغرب عربی در سال ۱۹۶۴ آغاز شد. اما این اتحادیه به دلیل وابستگی مراکش و تونس به حوزه نفوذ ایالات متحده و روابط نزدیک الجزایر با اتحاد جماهیر شوروی به نتیجه نرسید.
در سال ۱۹۸۸ تلاشی قاطع برای غلبه بر فلج منطقه ای ناشی از تقابل بلوک ها صورت گرفت. پیش از آن، دیپلمات های آمریکایی به شدت تلاش می کردند تا از تشکیل اتحادیه مغرب عربی جلوگیری کنند. اما به ویژه با اصرار معمر قذافی، رهبر انقلاب لیبی، توافقنامه این اتحادیه در رباط امضا شد. علاوه بر الجزایر، مراکش و تونس، لیبی و موریتانی نیز به این اتحادیه پیوستند.

اما نقطه ضعف اتحادیه مغرب عربی، اشغال غیرقانونی صحرای غربی توسط مراکش از سال ۱۹۷۵ بود. با این حال، به نظر می رسید که پادشاه حسن دوم مراکش در اواخر دهه ۱۹۸۰ به جبهه آزادیبخش پولیساریو که مورد حمایت الجزایر بود، قول های جدی برای حل این درگیری داده است. به مدت چهار سال مرز بین الجزایر و مراکش باز بود. با این حال، جنگ داخلی الجزایر به مدت بیش از یک دهه امید به اتحادیه مغرب عربی را از بین برد و سپس در سال ۲۰۱۱ فروپاشی لیبی که توسط غرب رقم خورد، ضربه نهایی را وارد کرد. اما بهره برداری اقتصادی از صحرای غربی توسط مراکش که با سکوت غرب همراه بود، نیز به مانعی غیرقابل عبور تبدیل شد. فقط مردم با فرهنگ نزدیک به یکدیگر همچنان خواهان اتحاد بودند. با افزایش آگاهی از میراث مشترک بربری، رسانه ها دیگر از «اتحادیه عربی» بلکه از «مغرب بزرگ» صحبت می کردند.
علت عدم حضور موریتانی هنوز مشخص نیست. رئیس جمهور محمد ولد الغزوانی در فوریه در تندوف، پایگاه الجزایر پولیساریو، یک بزرگراه به سمت زویرت در موریتانی را افتتاح کرد و در مارس در الجزیره در کنفرانس کشورهای صادرکننده نفت شرکت کرد. به نظر می رسد او نمی خواهد روابط با مراکش را بیش از حد تحت فشار قرار دهد.