پرويز صداقت منتشر شده در تارنماي نقد اقتصاد سياسي موضوع بحث حاضر بررسی تأثیر برنامه‌های توسعه‌ی بعد از انقلاب در وضعیت طبقه‌ی کارگر و دستمزدبگیران و نیز پی‌آمدهای آن در نقشی است که این طبقه به‌عنوان سوژه‌ی تغییر اجتماعی می‌توانسته ایفا کند.* چنان‌که می‌دانیم، در نخستین دهه‌ی بعد از انقلاب، بحران استقرار دولت پساانقلابی، تمامی برنامه‌های توسعه‌ی اقتصادی را متأثر از خود ساخت و با قرار دادن جامعه در شرایط «درون‌تابی ساختاری» (بهداد و نعمانی، 1387)، روند انباشت سرمایه را به‌کلی مختل کرد. به همین دلیل، ما دوره‌ی بعد از 1368، یعنی دوره‌ای را مورد بررسی قرار می‌دهیم که طی آن دولت‌های وقت در پی یک دهه بحران و جنگی هشت ساله، روشن کردن موتور انباشت سرمایه و رشد اقتصادی را در دستور کار قرار دادند. در سال 1368 نخستین برنامه پنج‌ساله‌ی توسعه‌ی اقتصادی ـ اجتماعی جمهوری اسلامی ایران به تصویب رسید. رسالت اصلی این برنامه تحریک انباشت سرمایه به منظور جبران عقب‌ماندگی‌های ناشی از بحران اقتصادی ـ اجتماعی بود. اما محورهای عام سیاست‌گذاری اقتصادی طی سه دهه‌ گذشته، خواه در برنامه‌های اقتصادی و خواه …

آزاده شعبانی تأمین ۲۴/ جابز می‌گفت: «مردم نمی‌دانند که چه چیزی می‌خواهند و این شما هستید که باید آن را به آن‌ها نشان دهید.» از این جمله می‌توان دو تفسیر داشت: یکی اینکه این سخن یک نابغهٔ تکنولوژی است که همیشه یک گام جلو‌تر از فهم و خواست عموم مردم بوده است. کسی که می‌داند مردم چه می‌خواهند و آن را برایشان تولید می‌کند. اما تفسیر دیگر می‌گوید استیو جابز یک سرمایه دار خیره سر است که می‌دانست چگونه محصولاتش را به بازار عرضه کند و مردم را متقاعد کند که به آن‌ها نیاز دارند. همچنان که در تبلیغات آیفون ۴ در تلویزیون گفته می‌شد که اگر شما آیفون نداشته باشید در واقع هیچ چیزی ندارید!. در واقع شرکت اپل وظیفه دارد که شما را متقاعد کند که به آیفون نیاز دارید و بعد از آنکه شما آن را خریدید پس از یک سال اعلام می‌کند که این مدل از آیفون دیگر غیر قابل استفاده است و کارایی لازم را ندارد اما خوشبختانه شرکت اپل برای مشتریانش مدل پیشرفته‌تر آن را تهیه کرده است که …

به مناسبت فرا رسیدن اول ماه مه ، روز همبستگی جهانی کارگران برگردان، تهیه و تنظیم: آناهیتا اردوان در این مطلب می خوانید گرامی باد یاد و خاطرۀ رهبران تظاهرات کارگری اول ماه می سال 1886 شیکاگو – آمریکا دبز، یکی از سرسخت ترین طرفداران منافع کارگران بیگ بیل هی وود از رهبران جنبش کارگری آمریکا آگوست اسپایز فرانک لیتل، فعال جنبش کارگری  دانیل دی لئون پدرِ گرایش لنینسیتی جُنبش کارگری آمریکا سرمایه داری بر اساسِ اصول مارکسیسم، شرایط مادّی و اجتماعی جامعۀ بی طبقه را فراهم می سازد. در حقیقت، الغای طبقات در جائی ممکن است که بازدهی کار بدلیل روابط سرمایه داری، به میزانی ارتقاء یافته باشد که کمیابی بتواند ملغی گردد. روابط نظام سرمایه داری نه تنها، جامعۀ بی طبقه را به لحاظ تاریخی ممکن و ضروری می سازد، بلکه آن نیروی اجتماعی، پرولتاریا، را بوجود می آورد که ماشین دولتی نظام سرمایه داری را واژگون سازد. در مانیفست کمونیست آمده است که «شرط اساسی برای هستی و سلطۀ طبقۀ بورژوا تکوین و افزایش سرمایه است؛ شرط وجودی سرمایه– کار مزدوری است. …

نوشته رضا نافعي منتشر شده در آينده ما چند نفری می خوانند، کسانی می بینند و بیشمار انسان هائی از کودکی تا پایان عمر، از بام تا شا م روی پوست و گوشت خود تجربه می کنند، آنچه را که آن حکیم هیچ بدستان روزگاری بر قلم آورد. کارل مارکس نوشت: » از آن دم که سرمایه زاده می شود، از هر سوراخ پیکرش، از فرق سر تا شست پا، چرک و خون جاری است» پوست انگشتانش می سوخت، تیر می کشید، قطره های اشک روی گونه پوست تیره رنگ گونه هایش آرام و بی صدا فرو می غلطید، می خواست زار بزند، مثل دیروز، که ایکاش نزده بود، چه کتکی خورد برای آن زاری بی اختیار. کودک شش ساله از کجا بداند که دیگر مادری در کار نیست. مادر او را فروخته بود. می خواست فرار کند. اما چگونه؟ با پای قفل شده به داربست؟ پدر روزی ، مثل هر روز از خانه رفته بود اما مثل هر روز به خانه برنگشته بود، دیگر هیچ وقت برنگشته بود. بی خبر. بی نشان. شاید فرار …

    سیر صعودی تعطیلی کارخانه‌ها و تهی‌تر شدن سفره کارگران کمیسیون صنایع مجلس: «50درصد کارخانه‌ها تعطیل شده‌اند» شهنازنیکوروان   وضعیت اقتصادی و اجتماعی ایران به سمتی می‌رود که یک فروپاشیدگی اقتصادی در آن مشهود است. از زمان شروع جنگ ایران و عراق اقتصاد ایران بیشتر گرایش به سنت اقتصاد بازاری یا واسطه گری داشته است، این دلال منشی که ساده ترین نوع فعالیت اقتصادی است تمامی ابعاد اقتصاد جامعه را در برگرفته است و بر همین اساس است که امثال بابک زنجانی و گروه پدیده شاندیز در مدت کوتاهی می‌توانند به چنین ثروتی دسترسی پیدا کنند. گزارش زیر نشان می‌دهد که اقتصاد تولیدی ما چگونه در دو دهه گذشته هر روز ضعیف‌تر شده است و نفس‌های آخر خودش را می‌کشد و نیاز به یک جراحی عمیق دارد. سیاست‌های بانک جهانی پول مشوق و حامی چنین اقتصادی بوده است. گزارش‌ها و آمارهای نهادهایی مانند صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی حتی در متد سرمایه‌داری و مستقلانه نیست و در بسیاری از موارد رونوشتی از گزارش‌های اداره آمار ایران است و می‌خواهد نشان دهد وضعیت اقتصاد …

طبقاتِ جامعۀ سرمایه داری و ویژگی های ساختار اقتصادی– اجتماعی ایران منتشر شده در نشریه خیزش متن پ دی اف سهراب شباهنگ شهریور و مهر 1393 [بخش های 1، 2 و 3 این نوشته در شماره های 35، 36 و 37 خیزش منتشر شده اند. بخش 4 و آخر نوشته در زیر درج می شود] بخش 4 جمع بندی و نتایج کلی در این نوشته کوشیدیم مباحث زیر را تجزیه و تحلیل کنیم: برای شناخت ساختار طبقاتی هر جامعه باید نخست شیوۀ تولید حاکم و در نتیجه روابط تولیدی غالب بر آن را بررسی کرد. برپایۀ بررسی روابط تولیدیِ غالب، می توان طبقات اصلی و غیر اصلی مربوط به آن روابط و شیوۀ تولید را تشخیص و ارتباط متقابل آنها و موضوعات یا داوهای مبارزۀ طبقاتی میان آنها را توضیح داد. همچنین برای تکمیل تحلیل باید تحول طبقات و لایه بندی ها و عوامل مؤثر بر آنها را نیز مطالعه کرد. اگر شیوه یا شیوه های تولید فرعی ولی کمابیش مهمی در جامعه وجود دارند باید طبقات یا لایه های اجتماعی متناظر آن شیوه های …

امسال بدلیل فشار گسترده اقتصادی بر زندگی کارگران، تعیین دستمزد سال آتی با حساسیت بیشتری پی گیری شده است تا مبادا در روزهای باقی مانده مورد اعتراض قرار گیرد. پس از نشست‌های بسیاری که شورای عالی کار طی سه ماهه گذشته داشته دست آخر گفته شد که چهارشنبه هفته پیش نتایج نهائی اعلام خواهد شد. نشد و به روز جمعه موکول شد. این جلسه هم با به نتیجه نرسیدن به یکشنبه (امروز) انداخته شد. اصغر فاطمی تأمین ۲۴/ روشن است که مسائل صنفی طبقه کارگر به آنچنان درجه‌ای از وخامت رسیده است که شورای عالی کار حاضر نیست تصمیم خود را بصورت عادی اعلام کند و آن را به روزهای آخر سال و بلافاصله قبل از تعطیلات ۱۵روزه نوروزی موکول کرده است. اما سوای اینکه نتایج این نشست‌ها چه باشد براستی چه معیارهائی برای تعین دستمزد سال ۹۴ را کارگران می‌بایستی در نظر داشته باشند. شورای عالی کار متشکل از «نمایندگان کارگران و کارفرمایان و دولت» قرار است در یک مذاکره سه جانبه عدد حقوق را اعلام کند. آخرین مواضع به این شرح است: «نمایندگان …

رویِ سوم خصوصی سازی در ایران سکه خصوصی‌سازی در ایران سه رو دارد، کاهش نقش دولت در اقتصاد و اختصاصی‌سازی به علاوه روی سومی که ما نمی‌بینیم، چون زیر زمین است. دست‌کم ۳۰۰ متر در عمق کوه، جایی که عبدالرضا به خاطر ماهی ۶۰۹‌ هزار تومان آنجا کار می‌کند و ۹ ماه است حقوق نگرفته است! مهدی افروزمنش تأمین ۲۴/ محل کار این کارگر ۲۴ ساله معادن چشمه پودنه در ۴۰۰ کیلومتری شهر کرمان به شکل یک L است. پایه کوچک‌‌ همان ۳۰۰ متری است که از سطح زمین پایین می‌روند و پایه بزرگ که بسته به پیشرفت کار یا کیفیت معدن کوتاه یا طولانی، فعلا که برای عبدالرضا یکهزار و ۳ متر حرکت افقی بعد از آن سقوط عمودی ا‌ست. هیچ تضمینی نیست او به‌‌ همان سادگی که وارد معدن می‌شود خارج هم شود اما به گفته خودش، «چاره‌ای هم ندارد»، باید برود و این روی سوم سکه خصوصی‌سازی است. عبدالرضا ۹ ماه است که حقوق نگرفته،‌‌ همان ۶۰۹‌ هزار تومان را و این همه جزو‌‌ همان روی سوم است، خصوصی‌سازی در برخی معادن …