درگیری اسرائیل و فلسطین در بحبوحه نگرانی‌ها و تنش‌های فزاینده به نقطه حساسی رسیده است.
گلوبال تایمز
ترجمه میرفخرایی
با توجه به احتمال حمله زمینی اسرائیل به نوار غزه و بحران انسانی فاجعه‌باری که مردم فلسطین با آن مواجه هستند، درگیری اسرائیل و فلسطین در آستانه یک تشدید قابل توجه است.
با وجود فشار فزاینده جامعه بین‌المللی، اسرائیل ممکن است حملات نظامی خود را متوقف نکند و اکنون میدان نبرد بین اسرائیل و فلسطین به دیپلماسی و افکار عمومی گسترش یافته است که این امر اوضاع را پیچیده‌تر خواهد کرد.
جنگ از زمان حمله غافلگیرانه حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر وارد دهمین روز خود شده است.
به گفته ارتش اسرائیل، حملات حماس بیش از ۱۳۰۰ نفر را کشته و ۳۲۰۰ نفر دیگر را زخمی کرده است. وزارت بهداشت غزه روز دوشنبه اعلام کرد که بر اساس گزارش رسانه‌ها، در حملات هوایی اسرائیل دست کم ۲۷۵۰ نفر کشته و دست کم ۹۷۰۰ نفر زخمی شدند.
چین کمک‌های فوری بشردوستانه را به آژانس امدادرسانی و کاریابی سازمان ملل متحد برای آوارگان فلسطینی در خاورمیانه و تشکیلات خودگردان فلسطینی ارائه کرده است تا نیازهای فوری غذا، مراقبت‌های پزشکی و مسکن در نوار غزه را برآورده کند.
سخنگوی وزارت خارجه چین، مائو نینگ، روز دوشنبه تایید کرد که چهار شهروند چینی در این درگیری کشته، دو نفر مفقود و شش نفر زخمی شده‌اند. مائو افزود که پروازهای تجاری بین چین و اسرائیل همچنان برقرار است و به شهروندان چینی توصیه کرد که هر چه سریع‌تر به چین بازگردند. وزارتخانه به چینی‌ها تسهیلات ارائه خواهد کرد و همزمان وضعیت امنیت و حمل و نقل زمینی و هوایی را به دقت رصد خواهد کرد.
بحران وارد مرحله‌ای تعیین‌کننده شده است، زیرا اسرائیل به گزارش‌ها مبنی بر برنامه‌ریزی عملیات زمینی در نوار غزه دست می‌یابد. اقدامات تلافی‌جویانه اسرائیل همچنین جامعه بین‌المللی را نگران کرده است و کشورهای مهم بیشتری تلاش‌های میانجیگری خود را افزایش داده‌اند.
لیو ژون‌مین، استاد موسسه مطالعات خاورمیانه دانشگاه مطالعات بین‌المللی شانگهای، به گلوبال تایمز گفت: «اسرائیل سخت علیه حماس عمل خواهد کرد تا واکنش خود را به حمله این گروه نشان دهد که سنگین‌ترین آسیب را به اسرائیل در دهه‌ها وارد کرده است.»
سون دگان، مدیر مرکز مطالعات خاورمیانه دانشگاه فدان، روز دوشنبه به گلوبال تایمز گفت: «این درگیری به دلیل اینکه اسرائیل در حال حاضر سیاست تهاجمی‌تری را دنبال می‌کند که هدف آن ریشه‌کن کردن کامل حماس و جلوگیری از حضور آن در نوار غزه است، در حال تشدید است.»
سون خاطرنشان کرد که اسرائیل باید بار مسئولیت اخلاقی بین‌المللی را بر دوش بکشد و هزینه سیاسی عملیات نظامی خود در نوار غزه را افزایش دهد. با این حال، سون گفت، علی‌رغم فشار جامعه بین‌المللی، اسرائیل عملیات نظامی خود را متوقف نخواهد کرد.
علاوه بر این، سون گفت، اگر درگیری‌های داخلی بین فتح و حماس رخ دهد، اوضاع اسرائیل و فلسطین پیچیده‌تر خواهد شد.
جامعه بین‌المللی اسرائیل را به دلیل ایجاد بحران انسانی و مسئله پناهندگان مورد انتقاد قرار داده است، به گفته سون. او گفت: «علاوه بر این، برخی کشورها که تاکنون از اسرائیل حمایت کرده‌اند یا بی‌طرف مانده‌اند، نیز ممکن است موضع خود را تغییر دهند.»
وضعیت بدتر می‌شود. اگرچه هنوز هیچ برنامه زمانی برای عملیات زمینی اعلام نشده است، اما گزارش‌ها حاکی از آن است که اسرائیل نیروهای خود را در امتداد مرز با نوار غزه جمع کرده است. در حالی که اسرائیل از ۱.۱ میلیون فلسطینی که در شمال منطقه زندگی می‌کنند، خواسته است به جنوب نقل مکان کنند و سازمان‌های سازمان ملل هشدارهای شدیدی در مورد یک فاجعه صادر کرده‌اند، رسانه‌ها از تصاویر دلخراش دیگری گزارش دادند.
به گفته لیو، حمایت فزاینده از فلسطین همچنین نشان‌دهنده نگرانی فزاینده در مورد آینده تاریک این درگیری است، زیرا دشوار است که پیش‌بینی کرد اسرائیل چه زمانی این درگیری را پایان خواهد داد.
به گفته لیو، درگیری‌های نظامی ادامه خواهد داشت، وضعیت پرتنش‌تر و بحث‌برانگیزتر خواهد شد و تلاش‌های بیشتری برای ایجاد برتری اخلاقی انجام خواهد شد، به طوری که هم اسرائیل و هم فلسطین تلاش‌های دیپلماتیک را برای جلب همدردی یا حمایت انجام خواهند داد.
تیانگ ونلین، محقق موسسه مطالعات بین‌المللی معاصر چین، به گلوبال تایمز گفت: «خطر تشدید وجود دارد. اگرچه درگیری اصلی در نوار غزه رخ داد، اما در کرانه باختری نیز برخی گروه‌های شبه‌نظامی ضد اسرائیل وجود دارند و اگر تصمیم بگیرند به طور مشترک حمله‌ای به اسرائیل آغاز کنند، درگیری‌ها گسترش خواهد یافت. آتش جنگ نیز زمانی افزایش خواهد یافت که طرف‌های جدیدی، مانند سوریه و لبنان، وارد جنگ شوند.»
یک منبع که با تشدید درگیری اسرائیل و فلسطین آشنا است، به گلوبال تایمز گفت که هدف عملیات نظامی اسرائیل، از کار انداختن حماس و اطمینان از اینکه دیگر نمی‌تواند نوار غزه را اداره کند، است.
این منبع گفت: «در حال حاضر، من فکر نمی‌کنم که آتش‌بس یا مذاکرات صلح تا زمانی که حماس از بین نرود، روی میز باشد.»
با توجه به تأثیرات درگیری بین حماس و اسرائیل بر مرزهای اسرائیل و لبنان و همچنین بین اسرائیل و سوریه، اسرائیل نمی‌خواهد یک جبهه دیگر در کرانه باختری با سایر گروه‌های سیاسی فلسطین ایجاد کند، به گفته این منبع. با این حال، خطر این وجود دارد که اسرائیل با یک جبهه دیگر مواجه شود که ممکن است سایر کشورهای خاورمیانه را نیز درگیر کند، اگر جبهه دیگری وجود داشته باشد.
جدایی عمیق‌تر می‌شود
درگیری مداوم بین اسرائیل و فلسطین به گفته تحلیلگران، شکاف را هم در داخل ایالات متحده و هم بین آنها و اتحادیه اروپا افزایش داده است.
در واکنش به وخیم شدن اوضاع در نوار غزه، در روزهای اخیر شهروندان کشورهای اروپایی متعدد و در دانشگاه های ایالات متحده در خیابان ها تظاهرات کردند. همچنین اورسولا فون درلاین، رئیس کمیسیون اروپا، در روزهای اخیر مورد انتقاد قرار گرفت زیرا به گفته رسانه ها، “حق اسرائیل به دفاع از خود” را با حقوق بین الملل مطابقت نداد.
سون خاطرنشان کرد که اروپا بسیار نگران این است که اعتراضات فعلی منجر به افزایش تنش یا حتی درگیری بین جمعیت مسلمان و نیروهای طرفدار اسرائیل در کشورهای خود و همچنین قطبی شدن افکار عمومی اروپا شود.
“اروپا از نظر سیاسی از اسرائیل حمایت می کند، اما همچنین نگران این است که تشدید عملیات نظامی اسرائیل می تواند منجر به اثر سرریز شود، یعنی اینکه درگیری اسرائیل و فلسطین به اروپا سرایت کند”، سون گفت.
لیو خاطرنشان کرد که هرچه اسرائیل عملیات نظامی خود را در نوار غزه طولانی تر کند، موقعیت اتحادیه اروپا نسبت به اسرائیل از ایالات متحده متمایزتر خواهد شد و بیشتر با فلسطین همدردی خواهد کرد. علاوه بر این، اتحادیه اروپا نگرانی دیگری نیز دارد: اگر دو تا سه میلیون نفر از نوار غزه آواره شوند، وضعیت پناهندگان در اتحادیه اروپا بدتر خواهد شد.
روز یکشنبه، شبکه خبری CBS مصاحبه ای با جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده منتشر کرد که در آن رئیس جمهور ایالات متحده گفت: “اسرائیل باید واکنش نشان دهد. آنها باید علیه حماس اقدام کنند”، اما هشدار داد که اشغال اسرائیل از نوار غزه “یک اشتباه بزرگ” خواهد بود.
در واکنش به اظهارات اخیر بایدن مبنی بر اینکه اشغال اسرائیل از نوار غزه “یک اشتباه بزرگ” خواهد بود، منبع گفت که اشغال نوار غزه هدف نیست.
ایالات متحده در این وضعیت تا حدودی متناقض عمل می کند. از یک سو، ایالات متحده می خواهد از تشدید درگیری جلوگیری کند، به همین دلیل دیپلمات ارشد ایالات متحده در هفته گذشته با کشورهای منطقه ملاقات های فشرده ای داشته است. از سوی دیگر، ایالات متحده همچنان باید از اسرائیل حمایت کند، به ویژه در سطح دیپلماتیک، در حالی که چنین موضع و برخی اظهارات مقامات آمریکایی می تواند اسرائیل را نیز به اقدامات تلافی جویانه تحریک کند، به گفته لیو.
تیان گفت: وقوع این درگیری، نشانه دیگری از شکست کامل سیاست ایالات متحده در خاورمیانه است که هدف آن آشتی منطقه ای است، اما اسرائیل را به طور یکجانبه ترجیح می دهد.
سون خاطرنشان کرد که در حال حاضر هیچ یک از طرفین آماده آغاز جنگ ششم خاورمیانه نیستند. با این حال، اگر درگیری بین حماس و اسرائیل در نوار غزه تشدید شود و طرف های بیشتری مجبور به دخالت شوند، “درگیری گسترش می یابد و به یک جنگ منطقه ای بین ملت ها تبدیل می شود.”
بنابراین، این کارشناس معتقد است که جامعه بین المللی باید تلاش های میانجیگری خود را تسریع کند تا از تشدید و گسترش این وضعیت جلوگیری کند.
به گفته تحلیلگران، مشکل فلسطین نمی تواند با محکوم کردن یک طرف در یک زمان خاص حل شود. چین همیشه بر این نکته تاکید کرده است که برای حل این مشکل، لازم است به جای انتخاب یک طرف، به زمینه تاریخی پیچیده این موضوع توجه شود.
ژای جون، نماینده ویژه دولت چین در امور خاورمیانه، این هفته به خاورمیانه سفر خواهد کرد. مائو نین، سخنگوی وزارت امور خارجه، اعلام کرد که هدف از سفر ژای جون یافتن اجماع در جامعه بین المللی، دعوت از طرف های درگیر به آتش بس و پایان دادن به خشونت، و ترویج خنک شدن وضعیت برای ایجاد شرایط لازم برای یک راه حل سیاسی است.
