محمد نورالدین
الاخبار
ترجمه حمید علوی
ترکیه به “ترفند اوکراینی” متوسل می‌شود: عادی‌سازی روابط با اسرائیل از حمایت از فلسطین مهم‌تر است
در حالی که گروه‌های مقاومت فلسطینی در غزه یکی از درخشان‌ترین حماسه‌های افتخار در تاریخ عربی، اسلامی و فلسطینی معاصر را رقم می‌زدند، ترکیه رسما در روز تجدید انتخاب رجب طیب اردوغان به عنوان رهبر حزب عدالت و توسعه، روز شنبه، با دستانی آلوده خود را رسوا کرد.
اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، که معمولا در روز تجدید انتخاب خود، از هر فرصتی به بهترین شکل استفاده می‌کند، برای جلب مردم فلسطین، عرب و مسلمانان به طور کلی، هیچ تلاش نکرد، بلکه سعی کرد با تکرار مواضع خود در مورد جنگ اوکراین، روی “بی‌طرفی” بین فلسطین و اسرائیل اتراق کند، اگرچه مقایسه بین دو مورد اوکراینی و فلسطینی غیرواقعی و غیرمنطقی است.
با این حال، رهبر ترکیه در مقابل بیش از ۱۵۰۰ نماینده در کنگره عمومی هفتم عدالت و توسعه، از “طرفین” خواست “به اعتدال پایبند باشند و از اتخاذ اقدامات تحریک‌آمیزی که تنش را تشدید می‌کند، خودداری کنند.”
اردوغان در کنار قربانی نایستاد و به قاتلی که هر روز و بیش از ۷۵ سال است، با سرکوب و استعمار و با هزاران زندانی در زندان‌هایش و با کشتن هزاران نفر به اشغالگری اش ادامه میدهد اشاره نکرد.
عبارت‌های “برادر” درباره فلسطینیان، مانند اصطلاحات “قاتل و تروریست و غیره” که اردوغان گاهی اوقات دوست داشت با آنها اسرائیلی‌ها را توصیف کند، هم در وراجی‌هایش گم شد. او تنها چیزی که می‌توانست بگوید، “تنش” بود، پس از آن که مقاومت فلسطینی علیه اشغالگر، از دیدگاه او، خارج از حد “اعتدال” بود.
اردوغان، رئیس اولین کشور مسلمان که در سال ۱۹۴۹ اسرائیل را به رسمیت شناخت، مسیر عادی‌سازی روابط با دشمن اسرائیلی را که دو سال پیش آغاز شد، برای جلب رضایت سرمایه‌داران اسرائیلی، کمک به احیای اقتصاد ترکیه و جلوگیری از از دست دادن بیش از حد اعتبار عمومی خود، انتخاب کرد.
مسیری که با دیدار رئیس‌جمهور اسرائیل، اسحاق هرتسوگ، در کاخ سلجوقی او در آنکارا آغاز شد، در حالی که اسب‌ها با پرچم‌های دشمن به رقص درآمدند. اردوغان عادی‌سازی را با مواضع شرم‌آور تکمیل کرد، به‌ویژه زمانی که در بیش از یک مورد، عملیات مقاومت در کرانه باختری را “تروریستی و شنیع” توصیف کرد. و تنها چند روز پیش، اردوغان در نیویورک، در “خانه ترکیه” به طور خاص، با نخست‌وزیر دشمن، بنیامین نتانیاهو، دیدار کرد. و در راه بازگشت، با افتخار از همکاری و هماهنگی با اسرائیل در زمینه اکتشاف گاز در شرق مدیترانه و صادرات گاز اسرائیلی از طریق خط لوله زیر دریایی از مقابل اسرائیل به بندر جیحان ترکیه و از آنجا به اروپا صحبت می کرد.
اما وزارت امور خارجه ترکیه، در بیانیه خود که تا عصر شنبه به تأخیر افتاد، از سقف تعیین‌شده توسط اردوغان و وضع “کی بود کی بود من نبودم” خارج نشد. اوضاع را “تنش و خشونت در فلسطین و اسرائیل” توصیف کرد و ابراز نگرانی کرد که “صلح در منطقه بسیار مهم است.” همچنین به شدت “تلفات جانی غیرنظامیان” را محکوم کرد و خواستار خودداری از اقداماتی شد که تنش را تشدید می کند و همچنین از آمادگی ترکیه برای اقدام با همه طرفین قبل از گسترش تنش خبر داد.
از سوی دیگر، عمر چلیک، سخنگوی عدالت و توسعه، با تکرار ملودی دعوت به “اعتدال”، ابتدا خسارات وارده به غیرنظامیان را بدون تعیین هویت آنها، محکوم کرد و از همه خواست “از دوری از خشونت، زیرا اعتدال مهم است.”
آنچه در واکنش‌های ترکیه به جنگ غزه قابل توجه است، این است که جریان اسلامی، علیرغم اینکه در گذشته روابط خوبی با اسرائیل نداشت، در این جنگ مواضعی نسبتاً بی‌طرفانه اتخاذ کرده است.
در واقع، حتی علی باباجان، رهبر حزب کوچک «حزب دموکراسی و پیشرفت» که پیش از این از اردوغان جدا شده بود، عیناً از وراجی های اردوغان استفاده کرد و آنچه در غزه اتفاق افتاد را «تنش» خواند و از «اعتدال و خودداری از اتخاذ اقدامات تنش‌زا» سخن گفت.
در مقابل، كمال قلیچدار اوغلو، رهبر حزب مردم جمهوری، صریح‌ترین مواضع را در حمایت از مردم فلسطین اتخاذ کرد. او گفت: «فلسطین کشوری است که به دنبال حقوق خود است. ما همواره در کنار مردم فلسطین هستیم. ما اساساً خواهان جنگ نیستیم و بر عهده نهادهای بین‌المللی است که وارد عمل شوند و صلح را تحمیل کنند و به حقوق فلسطین احترام بگذارند.»
همچنین احمد داود اوغلو، نخست‌وزیر سابق ترکیه، حمایت خود را از «مقاومت مشروع برادران فلسطینی که جهان اسلام آنها را به حال خود رها کرده است» اعلام کرد و خواستار لغو محاصره غزه و تشکیل دولت فلسطینی مستقل شد.
در همین راستا، کم‌توجهی به «طوفان الاقصی» در رسانه‌های ترکیه نیز قابل توجه بود. اکثر روزنامه‌ها به خبر تجدید دوره ریاست اردوغان بر حزب عدالت و توسعه یا تحولات عملیات نظامی در سوریه پرداختند. حتی برخی از روزنامه‌های بسیار نزدیک به اردوغان نیز در عناوین اصلی خود مواضعی بی‌طرفانه اتخاذ کردند.
روزنامه «ترکیه» با تیتر «درگیری فلسطین و اسرائیل به جنگ تبدیل شد: خاورمیانه دریاچه خون» و روزنامه «حریّت» با تیتر «جهان در شوک. خاورمیانه به جهنم تبدیل می‌شود» به این موضوع پرداختند. همچنین احمد حاقان، در روزنامه «حریّت»، گفت: «جهان همان‌طور که قتل غیرنظامیان توسط اسرائیل را محکوم می‌کند، دیدن غیرنظامیان اسرائیلی که توسط حماس کشته شده‌اند نیز محکوم و مردود است. آیا ایستادن در کنار صلح کار سختی است؟»
به گفته ایلنور چیفیك، نویسنده معروف، «اسرائیل غافلگیر شد و سرویس‌های اطلاعاتی قوی‌ترین کشور خاورمیانه ورشکسته شدند.» او افزود: «دولت یهودی در شوک است، اما متأسفانه دوباره قدرت خود را جمع خواهد کرد و به شدت ضربه خواهد زد. حماس، هر چقدر هم قدرتمند باشد، نمی‌تواند تا آخر دوام بیاورد. اسرائیلی‌ها پس از دیدن اسیران و کشته‌شدگان خود در خیابان‌ها می‌خواهند با تمام توان پاسخ دهند. با این حال، آنچه حماس انجام داد از نظر رازداری و هماهنگی بسیار بزرگ بود و اکنون نوبت به داخل اسرائیل است که در برابر سرویس‌های اطلاعاتی خود اعتراض کند.»
