ابتکار صلح چین



نوشته یورگ کروناور
یونگه ولت
ترجمه مجله هفته

چگونه می‌توان در اوکراین آتش‌بس و شاید حتی مذاکرات صلح را به‌سرعت به‌دست آورد تا کشتار جمعی هرچه زودتر پایان یابد؟ در هفته‌ی گذشته در مجمع عمومی سازمان ملل متحد عمدتاً دو رویکرد ارائه شد.

رویکرد اول هیچ رویکردی نیست. در این رویکرد از روسیه خواسته می‌شود که نیروهای خود را به‌سادگی خارج کند؛ این سریع‌ترین راه برای خروج از جنگ است. اما همه می‌دانند، حتی صدراعظم اولاف شولتس که این تقاضا را مطرح کرد، که مسکو این کار را نخواهد کرد. درخواست خروج یکجانبه یک بهانه‌ی ارزان است و توسط کسانی استفاده میشود که اصلا خواستار آتش‌بس نیستند.

رویکرد دوم: بر چیزی تأکید میکند که تقریباً هر جنگی با آن پایان می‌یابد، یعنی مذاکرات. معاون رئیس‌جمهور چین، هان ژنگ، در نیویورک بار دیگر تأیید کرد که پکن می‌خواهد در این زمینه «نقش سازنده‌ای» ایفا کند. و چین نه‌تنها به این بسنده نکرد: تقریباً در همان زمان، وزیر امور خارجه‌ی چین، وانگ یی، در مسکو از رئیس‌جمهور ولادیمیر پوتین به‌صورت شخصی تضمین گرفت که مسکو آماده‌ی حل اختلاف از طریق مذاکرات است. پکن با این کار کاری را انجام داد که در حال حاضر امکان‌پذیر است.

و این برای اولین بار نیست. رئیس‌جمهور شی جین‌پینگ بلافاصله پس از حمله‌ی روسیه، در ۲۵ فوریه ۲۰۲۲، طی تماس تلفنی به پوتین اصرار کرد که راه‌حلی مسالمت‌آمیز پیدا شود. سفیر چین در آلمان، وو کن، این موضوع را در ابتدای سال تأیید کرده است، خاطرنشان کرد که این امر باعث شد که مسکو و کی‌یف اندکی پس از آن وارد مذاکرات شوند. اینکه مذاکرات متوقف شد به این دلیل بود که غرب می‌خواست جنگ را ادامه دهد تا روسیه را تضعیف کند. پکن در فوریه دوباره تلاش کرد، زمانی که به مناسبت سالگرد آغاز جنگ، یک سند دوازده‌بندی برای حل سیاسی اختلاف ارائه کرد، دوباره به مسکو فشار آورد و یک فرستاده‌ی ویژه به اروپا فرستاد. دوباره این کار به نتیجه‌ای نرسید: در غرب امید غالب این بود که عملیات پیش رو اوکراین بتواند گذرگاه زمینی روسیه به کریمه را قطع کند و در درازمدت برای مسکو مشکل‌ساز شود. حالا که این عملیات شکست خورده است، چین دوباره تلاش می‌کند.

اینکه پکن ارزش زیادی برای مذاکرات قائل است، دلایل مختلفی دارد. یکی از مهم‌ترین دلایل این است که جمهوری خلق چین نیز می‌خواهد اختلافی را که می‌تواند برای همه خطرناک‌ شود، را به‌صورت سیاسی و نه با خشونت حل کند: اختلاف بر سر تایوان. هان در نیویورک بار دیگر تأکید کرد که پکن به دنبال «تجدید وحدت صلح‌آمیز» است. از سوی دیگر، ایالات متحده تحریک می‌کند، تایپه را با بکارگیری تاکتیک خرده‌ریزها به سمت جدایی سوق می‌دهد؛ و تقویت نظامی‌گری آنها در محیط منطقه‌ای جمهوری خلق چین، هرچه بیشتر یادآور گسترش ناتو به سمت روسیه است. این اختلاف است که به‌طور اساسی در پس‌زمینه‌ی جنگ اوکراین قرار دارد. اگر بتوان برای آن راه‌حل سیاسی پیدا کرد، می‌توان با تأکید بیشتری راه‌حل مشابهی را برای منطقه‌ی آسیا و اقیانوسیه مطالبه کرد. غرب در این صورت یک اهرم مرکزی علیه پکن را از دست می‌دهد.