فشار از هر طرف

نشست آسه آن: کشورها در مورد چگونگی مقابله با تحریک آمریکا، میانمار و همکاری نزدیکتر بحث می کنند.

نوشته یورگ کروناور
یونگه ولت
ترجمه مجله هفته

مقدمه: جی ۲۰ بدون شی و پوتین

مانند اجلاس های آسان در جاکارتا، درگیری های بزرگ بین غرب و چین از یک سو و غرب و روسیه از سوی دیگر، اجلاس جی ۲۰ در آخر هفته در دهلی نو را نیز تحت الشعاع قرار می دهد.

به نظر می رسد که هیچ بیانیه پایانی مشترکی صادر نخواهد داشت، درست مانند جلسات جی۲۰ قبلی: کشورهای غربی بر محکومیت علنی روسیه به دلیل جنگ اوکراین اصرار دارند، که روسیه و چین آن را رد می کنند.
اینکه به توافقی دست یابد، مانند آنچه هند در اجلاس جی۲۰ سال گذشته در جاکارتا توانست میانجیگری کند، به نظر می رسد منتفی باشد. برای دهلی نو، که با ریاست جی۲۰ می خواست خود را به عنوان صدای جهان جنوبی و به عنوان میانجی بین بلوک ها معرفی کند، این یک شکست خواهد بود.

این به هر حال یک شگست است، زیرا نه ولادیمیر پوتین و نه شی جین پینگ در این نشست حضور ندارند. گمانه زنی ها در غرب مبنی بر اینکه شی به دلیل تنش های هند و چین غایب خواهد بود، با خوشبینی فرو می ریزد. اما غیبت شی برای جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده، که می خواست حداقل در حاشیه اجلاس با همتای خود ملاقات کند، نیز یک شکست است – بخشی از تلاش ایالات متحده برای تعدیل تشدید رویکرد خود علیه چین با امتیازات ظاهری.

همانند کشورهای بریکس، ممکن است جی۲۰ نیز گسترش یابد. ریاست جی۲۰ هند از قبل پیشنهاد عضویت اتحادیه آفریقا (AU) را داده است. پیش از این، چین، ایالات متحده و فرانسه از این امر حمایت کرده بودند. نیجریه، قوی ترین کشور اقتصادی آفریقا، نیز می خواهد عضو شود. رئیس جمهور بولا تینیبو از روز سه شنبه در دهلی نو اقامت دارد. او با تهدیدات جنگی خود علیه نیجر، اخیراً در غرب دوستانی برای خود پیدا کرده است. با این حال، مشخص نیست که آیا او آخر هفته هنوز در این سمت خواهد بود. دادگاه عالی نیجریه قرار بود روز چهارشنبه در مورد قانونی بودن انتخابات خود که با اتهامات تقلب تحت الشعاع قرار گرفته است، تصمیم بگیرد.

این هفته اجلاس دیگری نیز در آسیا است. اولین شروع اجلاس آسه‌ان در پایتخت اندونزی، جاکارتا، در روز سه شنبه. در روزهای چهارشنبه و امروز پنجشنبه، سپس نشست های سران اتحاد جنوب شرقی آسیا با «شرکای گفت و گو»، از جمله چین، ایالات متحده و هند برگزار می شود. همچنین روز پنجشنبه: اجلاس شرق آسیا، که در آن کشورهای آسه‌آن با چین، ژاپن، کره جنوبی و از جمله ایالات متحده، استرالیا و روسیه گرد هم می آیند. سپس کارناوال اجلاس از جاکارتا به پایتخت هند، دهلی نو، سفر می کند، جایی که اجلاس جی۲۰ آخر هفته برگزار می شود: در این روزها در قاره آسیا کمبود رویدادهای مهم سیاسی جهانی وجود ندارد.

برای اتحاد آسه‌آن، که ده کشور جنوب شرقی آسیا را در خود جای داده است، مهمترین چیز وحدت خود آنها است. این اتحاد بالقوه قوی است، با جمعیتی در حدود ۶۶۰ میلیون نفر، در سال گذشته بیش از ۳.۶ تریلیون دلار آمریکا تولید کرد. با این حساب، آنها به طور مجموعی پنجمین اقتصاد بزرگ جهان خواهند بود، پس از آلمان، اما قبل از هند. اگر این جامعه کشورهایی به طور یکپارچه عمل کند، یک قدرت واقعی خواهد بود. این یکی از انگیزه هایی است که این اتحاد را در جاکارتا به تشویق همکاری نزدیک تر در زمینه های مختلف از امنیت غذایی تا اقتصاد دیجیتال واداشت.
از داخل، بحران سیاسی در میانمار بیشترین مشکل را ایجاد می کند. از زمان کودتای نظامی در اول فوریه ۲۰۲۱، ارتش این کشور اعتراضات را با خشونت سرکوب کرده است. آسه‌آن تلاش می کند با استفاده از یک طرح پنج مرحله ای، این درگیری را حل کند، اما تاکنون موفق نشده است. به همین دلیل، میانمار تا اطلاع ثانوی به اجلاس ها دعوت نمی شود و نمی تواند ریاست این اتحاد را که در سال ۲۰۲۶ به آن تعلق می گیرد، بر عهده بگیرد.

با این حال، این تحریم شروع به ترک خوردن کرده است. تایلند اخیراً با رهبری نظامی مذاکره کرده است، که تا حدی به دلیل مرز طولانی مشترک این کشور با میانمار است. اکنون، آسه‌آن قرار است طبق تصمیم گرفته شده در جاکارتا، یک تریویا تشکیل دهد تا این درگیری را حل کند. اما هنوز تردید وجود دارد.

از خارج، اتحاد آسه‌آن بیشتر از سلطه طلبی غرب علیه از طرف چین مورد «تهدید» قرار می گیرد. غربی ها به طور منظم از درگیری بر سر جزایر و مناطق دریایی در دریای چین جنوبی، که از دهه ها پیش بین پکن و پنج کشور جنوب شرقی آسیا اختلاف ایجاد کرده است، استفاده می کنند تا شکافی بین کشورهای آسه‌آن و چین ایجاد کنند.

در این روزها، این درگیری دوباره تشدید شده است. جمهوری خلق چین در هفته گذشته نقشه رسمی خود را دوباره منتشر کرد که در آن تمام مرزهای مورد مناقشه، از جمله خط ۹ خطی که ادعای قلمرو چین و همچنین تایوان را در دریای چین جنوبی نشان می دهد، ترسیم شده است. محتوای نقشه جدید نیست، اما این واقعیت که پکن همچنان به ادعاهای خود پایبند است، به غرب بهانه ای برای یک کمپین اعتراضی ارائه می دهد.

مشکلات خاص برای آسه‌آن از این واقعیت ناشی می شود که در حال حاضر فیلیپین از توافق قبلی خارج می شود که بر اساس آن این اتحاد جنوب شرقی آسیا می خواهد با پکن به طور مستقل درگیری را حل کند. مانالا بلافاصله پس از روی کار آمدن رئیس جمهور فردریک مارکوس جونیور در ۳۰ ژوئن ۲۰۲۲، تغییر مسیر سختی را انجام داد. این مستعمره سابق ایالات متحده از آن زمان به شدت به ایالات متحده وابسته شده است، به ویژه در زمینه نظامی. اگر فیلیپین به طور کامل به خط مشی مقابله ای ایالات متحده علیه جمهوری خلق بپیوندد، هدف آسه‌آن که سیاست مستقلی را دنبال کند، و همچنین وحدت سیاسی این اتحاد، از بین خواهد رفت. غرب می تواند اولین پیروزی خود را جشن بگیرد.

تیترهای«درگذشت آسه آن» بارها برجسته شده اند، همانطور که Marty Natalegawa، وزیر امور خارجه سابق اندونزی، قبل از اجلاس به یاد آورد. تا کنون، این اتحاد هر بار توانسته است خطرات را برای بقای خود دفع کند. اما امروز، این اتحاد دوباره «در یک چنین تقاطعی» قرار دارد.

در نتیجه، در روزهای گذشته در جاکارتا، فراخوانی های متعددی برای عدم تقسیم شدن توسط قدرت های خارجی شنیده شد. رئیس جمهور اندونزی جوکو ویدودو در آغاز اجلاس، به کشورهای عضو سوگند یاد کرد که «جایگاه هیچ قدرتی نباشند». او گفت: «کشتی آسه‌آن ما را به میدانی برای رقابت ویرانگر تبدیل نکنید، بلکه به میدانی برای همکاری تبدیل کنید.»

آنور ابراهیم، نخست وزیر مالزی، به شدت هشدار داد که این اتحاد باید در برابر اقدامات «اختلاف برانگیز» قدرت های بزرگ محافظت شود.

این امر برخی را متعجب کرد که ایالات متحده، کشوری که بیشترین تنش را ایجاد می کند، تنها با معاون خود، کامالا هریس، در اجلاس های جاکارتا حضور داشت. جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده، برای شرکت در اجلاس جی۲۰ به دهلی نو و سپس به ویتنام سفر می کند، اما تصمیم گرفت هریس را که به گفته برخی از مقامات آمریکایی، «دوست» نیست، به اجلاس های آسه‌آن بفرستد. مدتی پیش، بایدن سفر برنامه ریزی شده خود به پاپوآ گینه نو را لغو کرد و گفت که در خانه کارهای مهمتری دارد. این اتهام که واشنگتن صرفاً از کشورهای جنوب شرقی آسیا به عنوان ابزاری علیه چین استفاده می کند، اما هیچ علاقه ای به رفاه آنها ندارد، به سختی می تواند با وضوح بیشتری تأیید شود. روی این واقعیت محمد محفود محمودین، وزیر اندونزیایی، که مسئولیت مسائل سیاست امنیتی را نیز بر عهده دارد، هنگام هشدار درباره درگیری های آینده، با توجه به وضعیت انسانی در اوکراین تاکید کرد.