خواست واشینگتن از ایران
اگر ایران اطمینان دهد که پهپادهای «شاهد» دیگر به ارتش اوکراین ضربه نخواهند زد، واشینگتن آماده است ۶ میلیارد دلار پول دزدیده شدۀ ایران را آزاد کند
یوگنی برسنف (Yevgeny Bersenev)- مطبوعات آزاد
دمیتری ژوراولی‌یف (Dmitry Zhuravlev)- مفسر
کنستانتین بلوخین (Konstantin Blokhin)- مفسر
ابراهیم شیری– مترجم
روزنامۀ انگلیسی فایننشال تایمز به نقل از منابع خود می‌نویسد، آمریکا از ایران خواسته است که تحویل هواپیماهای بدون سرنشین به روسیه را متوقف کند.
این روزنامه به یک مقام ایرانی که نامش فاش نشده و همچنین، به «فرد مطلع دیگر از مذاکرات» اشاره می‌کند که گفته می‌شود «ایالات متحده به دنبال جلوگیری از عرضۀ پهپادهای ایران و همچنین قطعات یدکی آن‌ها به روسیه است» (نقل از «ریانووستی»).
به نوشتۀ این روزنامه، موضوع پهپادها در جریان مذاکرات برای مبادلۀ اسرا بین تهران و واشینگتن در قطر و عمان مطرح شد. در پاسخ به این درخواست، نمایندگان ایران، به گفتۀ فایننشال تایمز، اطلاع دادند که ظاهراً «مکرراً از مسکو خواسته‌اند که از آن‌ها در درگیری استفاده نکند»، اما آمریکا خواهان «گام‌های ملموس‌تر» است.
مقامات آمریکایی همچنین قول دادند که در ازای امتناع از عرضۀ هواپیماهای بدون سرنشین به مسکو، روی تحریم‌های جدید علیه ایران (غیر از تحریم‌های مربوط به حقوق بشر) پافشاری نخواهند کرد و محدودیت‌های اعمال شدۀ قبلی بر نفت را «با شدت اجرا نخواهند کرد».
علاوه بر این، واشنگتن قول می‌دهد دسترسی ایران به ۶ میلیارد دلاری را که پس از تحریم‌های آمریکا در بانک‌های کرۀ جنوبی مسدود شده، آزاد کند.
همانطور که می‌دانید، کشورهای غربی مطمئن هستند که تهران پهپادهایی را که در جریان عملیات ویژۀ نظامی در اوکراین وسیعاً استفاده می‌شوند، به مسکو تحویل می‌دهد. ایران و روسیه چنین تدارکاتی را تکذیب می‌کنند. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجۀ ایران پیش از این گفته بود که کشورش هواپیماهای بدون سرنشین را چند ماه قبل از آغاز عملیات ویژه در اوکراین، به روسیه داده است.
وزیر امور خارجۀ جمهوری اسلامی ایران، همچنین در پانزدهمین نشست کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و آفریقای جنوبی در پرتوریا، با بیان اینکه کشورش از هیچ یک از طرف‌های درگیری در اوکراین حمایت نمی‌کند، خواستار جستجوی راه حل سیاسی شد.
طرف ایرانی پیش از این از اوکراین خواسته بود که واقعیت استفاده از پهپادهای عرضه شده توسط ارتش روسیه را تأئید کند، اما اوکراین هرگز تأئید نکرد.
کنستانتین بلوخین، دانشمند علوم سیاسی، کارشناس مرکز مطالعات امنیتی فرهنگستان علوم روسیه، متخصص بخش آمریکا، نسبت به خبر منتشره در روزنامۀ انگلیسی تردید دارد.
ــ فکر می‌کنم این یکی از عناصر یک بازی دیپلماتیک عجیب و غریب و یا صرفاً تلاشی است برای غربالگری سیاسی مواد مبهم بحث‌انگیز. فراموش نکنیم که روابط ایران و آمریکا مدت زیادی است که تیره شده و ظاهراً به نقطۀ بی‌بازگشتی رسیده است. تهران به خوبی متوجه است که آمریکا در شرایط امروز به هر طریق ممکن تلاش می‌کند تا بین ایران و روسیه فاصله ایجاد کند و همکاری در زمینه‌های مختلف را مختل سازد. بلی، تصور اینکه آمریکا به صداقت دشمن دیرینۀ خود باور کند، سخت است. بنابراین، این‌ها اجزاء مختلف تحریکات هستند.
مطبوعات آزاد– اما دیپلماسی آمریکایی همچنان باید به دنبال جستجوی راه‌هایی برای پیشبرد سیاست کشورش باشد.
لازم است یادآوری کنم که آمریکا طی سال‌های طولانی، حتی دهه‌ها، با توسل به هر وسیله یا حقه‌بازی، سعی کرد رژیم ایران را تغییر دهد. در این مسیر، راه بسیار طولانی پیموده است. بنابراین، مقالۀ فایننشال تایمز در واقع تلاشی است برای گوه زدن. مثلاً، ما به شما وعده‌ایی می‌دهیم و شما نیز گامی بسوی ما بردارید. واضح است که این یک دام احمقانه و ابتدایی است و ایران به این تله نمی‌افتد.
مطبوعات آزاد- آیا فایننشال تایمز این را درک نمی‌کند؟ پس چرا چنین گوه می‌زند؟
ــ مسئله ساده است و آن عبارت است از مشاهدۀ واکنش طرفین و در عین حال آزمایش استحکام همکاری روسیه و ایران. این واقعیت که مذاکرات تبادل زندانیان در حال انجام است، نشان دهندۀ هیچ تلاشی برای نزدیکی واشینگتن و تهران نیست، چه رسد به همکاری و مشارکت مورد نیاز برای چنین توافقاتی. ما نیز گاهی اوقات برای تبادل اسرا با نمایندگان اوکراین دیدار می‌کنیم وبه توافق هم می‌رسیم، اما این بدان معنا نیست که ما قصد همکاری داریم. به طور کلی، این یک تحریک ژورنالیستی و سیاسی نسبتا صریح است. با چنین ترفندهایی نمی‌توان ایران را گرفتار کرد. تردید دارم که ایران حتی به نوعی به این واکنش نشان دهد. زیرا، همه چیز خیلی سطحی و ابتدایی ساخته و پرداخته شده است.
به گفتۀ دمیتری ژوراولی‌یف، کارشناس علوم سیاسی، مدیر کل دانشکدۀ مسائل منطقه‌ای، ارائۀ چنین پیشنهاد از سوی آمریکا کاملاً ممکن بود.
ــ آمریکایی‌ها اکنون تلاش می‌کنند تا همۀ متحدان را از ما دور کنند. گفتنش دشوار است که آیا ایران با این امر موافقت خواهد کرد یا خیر. از یک سو، تحریم‌ها علیه این کشور یک امر جدی است و تأثیر نسبتاً دردناکی بر اقتصاد آن دارد و تهران بسیار علاقه‌مند است رژیم تحریم‌ها را متوقف کند. از سوی دیگر، اگرچه ما روابط بسیار خوبی با ایرانی‌هاداریم، اما آن‌ها روسیه را خیلی دوست ندارند. تصور اینکه آن‌ها در نیمه راه با واشنگتن همراه شوند، دشوار است. برداشتن هر گونه قدمی در ازای این واقعیت که آمریکایی‌ها به گفتۀ خودشان نظارت دقیق بر رعایت تحریم‌ها را متوقف کنند، موضوعی مشکوک است.
برای عدم نظارت جدی چه تضمینی هست؟ این امر به هیچ شکل حقوق ممکن نیست. به هر حال، تهران درک می‌کند که آمریکا هر طور که صلاح بداند عمل خواهد کرد. ایرانی‌ها مردمی شک‌د‌ار و جدی هستند. بنابراین، فکر نمی‌کنم که آمریکا با این کار موفق شود. اگرچه خود این ایده قابل درک است. و من کاملاً مطمئنم که چنین نقشه‌ای توسط یک بادکنک آزمایشی پرتاب شده است.
مطبوعات آزاد- یعنی منابع اطلاعاتی مقالۀ فایننشال تایمز نمی‌توانند فریبکار باشند؟
ــ لازم به ذکر است که در آمریکا ترامپ مواضع تندی علیه ایران اتخاذ کرد. دموکرات‌ها چنین نگرش سختی علیه این کشور ندارند. احتمالاً تلاش‌ها برای برقراری تماس در دورۀ اوباما را به خاطر دارید. البته، آن به گذشته مربوط است. اگرچه بایدن هیچ چیزی را به تنهایی حل نمی‌کند، اما مذاکره با آمریکا در زمان او برای تهران راحت‌تر از دولت جمهوری‌خواهان خواهد بود.
مطبوعات آزاد- در اینجا، صرف‌نظر از اینکه پهپادهای «شاهد» مال ما هستند یا ایران، منطق جالب این است که آمریکا حق دارد بمب‌‌های خوشه‌ای به کی‌یف عرضه کند، اما ایران حق ندارد به ما پهپاد بدهد. آیا موانع قانونی وجود دارد؟
ــ خیر، در این مورد محدودیت‌های قانونی مطرح نیست، بلکه مسئله این است که ایران باید برخی تعهدات را داوطلبانه بپذیرد. یعنی به ازای کاهش تحریم‌ها، از ارائه چیزهایی به روسیه خودداری کند. نمی‌توان ایران را به انجام کاری مجبور کرد، فقط می‌توان پیشنهاد تغییر داد. غیر از چنین تبادل غیر رسمی، هیچ راه دیگری در این مورد وجود ندارد.
منبع: مطبوعات آزاد
۳۱ مرداد- اسد ۱۴۰۲
