ژئوپلیتیک گرسنگی

قره باغ: آذربایجان به مدت هفت هفته است که عرضه مواد غذایی به آرتساخ را مسدود کرده است. نیروهای صلح روسیه این را می پذیرند

از راینهارد لاوترباخ
یونگه ولت
ترجمه میرفخرایی برای مجله هفته

در قفقاز جنوبی یک فاجعه انسانی در راه است. حدود ۱۲۰ هزار نفر از ساکنان جمهوری بین المللی جمهوری قره باغ (نام خود: آرتساخ) از اواسط ژوئن از دریافت مواد غذایی از ارمنستان که به طور سنتی حدود ۹۰ درصد از مصرف ساکنان آنجا را تامین میکند، محروم شده‌اند. طبق گزارش ها از منطقه و سازمان های امداد بین المللی، ساکنان اکنون فقط یک وعده غذایی در روز دریافت می کنند. این واقعیت که منطقه حتی در وسط تابستان نمی تواند به تنهایی تامین شود، ظاهراً به این دلیل است که از یک سو سربازان آذربایجانی به کشاورزان ارمنی که سعی دارند مزارع خود را کشت کنند، شلیک می کنند و از سوی دیگر به دلیل کمبود سوخت یک مشکل عمومی در منطقه است. در ماه ژوئیه، برای اولین بار حتی یک از شهروندان ارمنی در یک آمبولانس صلیب سرخ دستگیر شد که آذربایجان او را متهم به جنایات جنگی در یکی از جنگ های سه دهه گذشته میکند. این باعث نگرانی در منطقه جدا شده شده است که عملاً کل جمعیت مردانه در معرض سرکوب آذربایجان قرار دارد. سازمان هایی مانند دیده بان حقوق بشر نمونه هایی را اثبات کرده اند که نشان می دهد اسیران جنگی در بازداشت آذربایجانی شکنجه شده اند.

مسدود کردن آرتساخ در دسامبر ۲۰۲۲ آغاز شد. سپس آذربایجانی ها که ظاهراً علیه آسیب های زیست محیطی در پی کارهای معدنی در منطقه اعتراض می کردند، تنها جاده ارتباطی باقی مانده بین الحاق و ارمنستان را پس از جنگ پاییز ۲۰۲۰ اشغال کردند. اینکه آنها این کارها را «غیرقانونی» می نامند، واقعا نباید واقعی و جدی گرفته شود؛ از دیدگاه باکو، تمام مقامات آرتساخ غیرقانونی هستند، و بنابراین اقدامات اداری آنها مانند مجوزهای استخراج از معدن مربوطه نیز غیر قانونی تلقی میشود.
وظیفه کاروان های کمیته بین المللی صلیب سرخ (ICRC) برای تامین اضطراری تا مدتی تمدید شد. اما این نیز در آوریل به پایان رسید، زمانی که آذربایجان بر خلاف توافق صلح ۲۰۲۹، یک پست کنترل مرزی در جاده ای که «تونل لاچین» را تشکیل می دهد، ایجاد کرد. چند روز پس از آغاز محاصره، باکو عرضه گاز را قطع کرد و از تعمیر تنها خط برق فشار قوی از ارمنستان به منطقه خودداری کرد. فراخوان های بین المللی اتحادیه اروپا، ایالات متحده، سازمان امنیت و همکاری اروپا و واتیکان برای لغو محاصره، به همان اندازه که حکم دادگاه بین المللی دادگستری در لاهه در فوریه که همین خواسته را داشت، نادیده گرفته می شوند.

منفعت آذربایجانی پشت این کار نسبتاً واضح به نظر می رسد: مجبور کردن جمعیت ارمنی آرتساخ به مهاجرت با ایجاد شرایط زندگی غیرقابل تحمل در منطقه. به این ترتیب، ساختار قومی جمعیت با اسکان آذربایجانی ها تغییر خواهد کرد.

رئیس جمهور آذربایجان الهام علی اف در بهار امسال صریحاً گفته است که چگونه آینده منطقه را تصور می کند: یا ساکنان ارمنی باید تابعیت آذربایجانی را بپذیرند یا کشور را ترک کنند.

نمونه دیگر کتاب درسی بدبینی عملی در ژئوپلیتیک، نگرش «نیروی حافظ صلح» روسیه است که در پاییز ۲۰۲۰ آغاز به کار کرد، که در واقع قرار است عبور از «راهروی لاچین» را تضمین کند. تاکنون، تا حد زیادی نقض توافق آتش‌بس مورد مذاکره در نوامبر ۲۰۲۰ توسط آذربایجان را نادیده گرفته و اجازه می‌دهد محاصره مسیر خود را طی کند. با انجام این کار، روسیه این خطر را می کند که ارمنستان، که به طور سنتی متحد مسکو است، به روسیه و ساختارهای امنیتی جمعی که ایجاد کرده است، پشت کند.
مراحل اولیه در حال انجام است اما قابل تشخیص است که روابط با آذربایجان و قدرت محافظ آن، ترکیه، برای روسیه مهمتر از روابط با ارمنستان است، به ویژه در زمینه جنگ اوکراین.
نگاهی به نقشه دلایل را توضیح می دهد: آنکارا تنگه بسفر و در نتیجه دسترسی به دریای سیاه را کنترل می کند و به تصمیم گیری در مورد اینکه آیا محاصره دریایی اوکراین توسط روسیه شانس موفقیت دارد یا خیر کمک می کند.
باکو، به نوبه خود، می تواند همکاری تسلیحاتی بین روسیه و ایران را که به محموله های امن از طریق دریای خزر بستگی دارد، تحمل کند یا مانع آن شود.