مذاکرات محرمانه در جده: پیروزی روسیه برای ناتو فاجعه بار خواهد بود.

 

کنستانتین آلشانسکی (Konstantin Olshansky)

ا. م. شیری

پیروزی روسیه برای ناتو فاجعه‌بار خواهد بود. غرب پس از نشست سران در عربستان سعودی چه پیشنهادی می‌تواند به مسکو ارائه دهد

سازماندهان اجلاس جده، روسیه را به نشست مربوط به بحران اوکراین در عربستان سعودی دعوت نکردند. همۀ کارشناسان خارجی در این مورد اتفاق نظر دارند که بدون حضور روسیه، دستیابی به پیشرفت در مذاکرات صلح بطور کلی غیرممکن است.

اگر چه این گردهمایی به صورت مخفیانه آماده شده بود، اما جزئیات آن به سرعت به مطبوعات جهان، از آسوشیتدپرس تا الجزیره درز کرد. دمیتری پسکوف، دبیر مطبوعاتی رئیس جمهور روسیه گفت، که مقامات روسیه روند رایزنی‌ها را از نزدیک دنبال خواهند کرد.

این نشست به ابتکار شخصی ملک سلمان آل‌سعود، پادشاه عربستان، در جده، پایتخت اقتصادی این پادشاهی برگزار می‌شود. وال استریت ژورنال اعلام کرد که مقامات رسمی حداقل ۳۰ کشور دعوت شده‌اند.

پس از افشای دیپلماتیک، مجبور شدند مشارکت اتحادیۀ اروپا، انگلیس، لهستان، آفریقای جنوبی را تأئید کنند. جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا در این گردهمآیی شرکت خواهد کرد.

هند و برزیل نیز دعوت شده‌اند، اما آن‌ها هنوز حضور خود را رسماً تایید نکرده‌اند. رویترز از اینکه نمایندگان کشورهای نه چندان تاثیرگذار در سیاست جهانی مانند شیلی یا زامبیا به این اجلاس خواهند رفت، تعجب کرده است. احتمالاً غرب از این طریق در تلاش است یک ائتلاف مرکب از کشورهای جنوب جهانی که از درگیری در اوکراین فاصله می‌گیرند، تشکیل دهد. تنها پرسش این است که برای جدا کردن متحدان روسیه از مسکو، چه وعده‌هایی به آن‌ها داده خواهد شد.

تاکنون، تمام تلاش‌های غرب برای ایجاد شکاف شکست خورده است. نشست جده دومین رویداد تابستانی خواهد بود که بدون مشارکت روسیه دربارۀ سرنوشت اوکراین برگزار می‌‌شود. در پایان ماه ژوئن، مذاکرات محرمانه‌ایی در کپنهاگ برگزار شد و مشاوران امنیت ملی رؤسای جمهور در آن شرکت کردند.

در آن گردهمایی مخفی اکثراً اروپایی‌ها شرکت داشتند. هرچند مشاورانی هم برای مثال از برزیل و عربستان سعودی حضور داشتند. آن‌ها در مورد نوعی طرح صلح گفتگو کردند. بدیهی است که همان طرح در جده نیز مطرح خواهد شد. از آنجائیکه تمام جزئیات مذاکرات محرمانه بود، هیچ اطلاعاتی در اختیار روزنامه‌نگاران غربی قرار نگرفت.

نمایندۀ چین در اجلاس کپنهاگ شرکت نکرد. وال استریت ژورنال می‌نویسد که جده تصادفی انتخاب نشده است: «دیپلمات‌های غربی در تلاش هستند چین را که روابط بسیار نزدیکی با رژیم سعودی دارد، جلب کنند». اما پروفسور لورنس فریدمن، استاد دانشکدۀ سلطنتی لندن، نویسندۀ مقالۀ متهم‌کننده: «ناتو از شکست دادن روسیه با دست اوکراین ناتوان است» برای فارن پالیسی، موفقیت مذاکرات را مورد تردید قرار داد.

اوکراین به برکت کمک‌های نظامی ناتو به نظامی‌ترین کشور اروپا تبدیل شده است. با این حال، این قطعاً برای تحقق مدعیات ژئوپلیتیک کافی نیست. سیاستمداران کی‌یف نیز نمی‌خواهند بدیهیات را بپذیرند و همچنان بر همان خواسته‌ها – باز پس‌گرفتن ۵ منطقه از روسیه پافشاری می‌کنند. پروفسور فریدمن در فارن پالیسی می‌نویسد: «این، اعادۀ مرزهای سال ۱۹۹۱ نامیده می‌شود».

پاسخ روسیه به پیشروی نیروهای اوکراین تحت فرماندهی ناتو این بود که نیروهای اصلی خط مقدم را به دفع ضدحمله بفرستد. پروفسور فریدمن معتقد است، مسکو هنوز از قدرت رزمی کافی برای آزادسازی سریع مناطق باقیماندۀ دونباس و زاپاروژیه برخوردار نیست.

کارشناس مقیم لندن می‌نویسد، که از سوی دیگر، آتش‌بس بر اساس مواضع فعلی، تهدید نظامی اوکراین علیه کریمه را به حداقل می‌رساند. شاید این همان موضوعی باشد که مسکو در پایان اجلاس مطرح خواهد کرد. فریدمن معتقد است، که اکثر کارشناسان غربی که فروپاشی قریب‌الوقوع اقتصاد روسیه را پیش‌بینی می‌کنند، روحیۀ مردم و نخبگان را در نظر نمی‌گیرند.

فریدمن می‌نویسد: آن‌ها «به قدری میهن‌پرست هستند که باور کنند با وجود تمام هزینه‌های اضافی، نظام کار خود را خواهد کرد و کشور دوام خواهد آورد». کشورهای ناتو مانند روسیه تحت فشار قرار دارند. دغدغۀ آن‌ها، حفاظت از منافع حیاتی غرب است و حملات هواپیماهای بدون سرنشین به مسکو ‌هیچ فایده‌ای ندارد».

طبق تحقیقات پروژۀ راه پشتیبانی از اوکراین، ناتو تاکنون بیش از ۷۵ میلیارد دلار (از جمله، بیش از ۴۶ میلیارد دلار فقط آمریکا) در ارتش اوکراین سرمایه‌گذاری کرده است. عامل اقتصادی بسیار مهم است: پروفسور فریدمن می‌نویسد: ناتو اکنون جرئت عقب‌نشینی ندارد. زیرا، سیاستمداران غربی این را به معنی به هدر دادن سرمایه‌گذاری در نوسازی نیروهای مسلح اوکراین درک خواهند کرد.

فارن افرز می‌نویسد: «پیروزی روسیه به عنوان یک فاجعۀ ژئوپلیتیکی برای ناتو تلقی خواهد شد. نگرانی اصلی ناتو این است که اوکراین ظرفیت پیشرفت نظامی ندارد».

به همین دلیل است که فرماندهی ناتو نیروهای مسلح اوکراین را از عقب هُل می‌دهد تا آن‌ها سریع‌تر و قاطع‌تر حمله کنند. از این گذشته، روسیه می‌تواند از هر آتش‌بس به راحتی به نحو احسن استفاده کند. به همین دلیل است، که کی‌یف تحت فشار ناتو، از قبول پیشنهادهای «آتش‌بس کریسمس» روسیه در ماه ژانویه و واتیکان بمناسبت «عید پاک» در ماه آوریل خودداری کرد.

در آستانۀ اجلاس سران در عربستان سعودی، نیروهای مسلح اوکراین حملات خود را به خاک روسیه تشدید کرده‌اند. فقط شهر مسکو دو بار در یک هفته مورد حمله قرار گرفت. پروفسور فریدمن این را با فشار مرکز اطلاعات و عملیات روانی توضیح می‌دهد: «از نقطه نظر نظامی، چنین حملاتی بی‌فایده هستند، اما کی‌یف امیدوار است که در جامعۀ روسیه وحشت ایجاد کند. برای اینکه اوکراین هیچ امکان دیگری حتی با وجود انبوه سلاح‌های غربی ندارد».

نقل از مطبوعات آزاد

۱۴ مرداد-اسد ۱۴۰۲