چین پیام خطرناک به آمریکا فرستاد
چن چینگ‌کینگ، گلوبال تایمز (چین)
ابراهیم شیری
پس از پایان سفر چهار روزۀ جان کری، فرستاده ویژۀ ایالات متحده در امور آب و هوا به چین، دیدار وانگ یی، دیپلمات ارشد چینی با هنری کیسینجر صدساله، وزیر امور خارجه سابق آمریکا و دوست دیرین مردم چین، در اصل یک رویداد تاریخی برای کمک به بهبود روابط بین دو کشور بود. در جریان مذاکرات در پکن، وانگ یی از ایالات متحده خواست که سیاست فعلی موسوم به سیاست فشار و مهار خود علیه چین را تغییر دهد.
این مقام چینی همچنین ابراز امیدواری کرد که راهبرد واشینگتن در قبال پکن باید به سبک کیسینجر، عاقلانه‌تر و به سبک نیکسون، تعیین‌کننده شود. کارشناسان این را یک پیام روشنی دانستند که چین به ایالات متحده فرستاد. برای اینکه سیاست واشینگتن در قبال چین به دلیل فضای مسموم داخلی آمریکا، از مسیر منطقی و صحیح منحرف شده و موانع زیادی در روابط دوجانبه ایجاد می‌کند.
بعد از کری و کیسینجر هیچ یک از مقامات آمریکایی به چین سفر نکردند. پیش از آن‌ها، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه و جانت یلن، وزیر خزانه‌داری آمریکا از این کشور بازدید کردند. این بازدیدها نشان‌دهندۀ ازسرگیری تعاملات سطح بالا بین دو قدرت است. به دلیل مشکلات عدیده مانند اقدامات تحریک‌آمیز ایالات متحده در موضوع تایوان و تفسیر نادرست از حادثۀ بالون هواشناسی چین، روابط دوجانبه اخیراً به پایین‌ترین سطح در تاریخ خود رسیده است.
برخی کارشناسان معتقدند که احیای یکسری مسیرهای ارتباطی در سطح بالا، به معنی ارسال یک پیام مثبت برای کاهش اختلافات بین دو کشور و جلوگیری از شکست روابط دوجانبه می‌باشد.
به گفتۀ کارشناسان، گفتگوهای اخیر بین مقامات ارشد چین و آمریکا می‌تواند راه نشست احتمالی سران کشورها در نیمۀ دوم سال ۲۰۲۳ در خلال نشست سران گروه ۲۰ یا سازمان همکاری‌های اقتصادی آسیا- حوزۀ اقیانوس آرام هموار کند. اما آن‌ها خاطرنشان می‌کنند که با توجه به سیاست داخلی کماکان سمّی ایالات متحده، بعید است واشینگتن استراتژی ناسالم خود را در مورد پکن تغییر دهد. بنابراین، مسیر توسعۀ روابط دوجانبه در درازمدت هنوز مشخص نیست.
وانگ یی، رئیس دفتر کمیسیون امور خارجی کمیتۀ مرکزی حزب کمونیست چین ابراز عقیده کرد که کیسینجر نقش ضروری در تقویت درک متقابل بین دو کشور ایفا کرد. وی گفت که چین درجۀ بالایی از تداوم در سیاست خود در قبال ایالات متحده را با پیروی از اصول مطرح شده توسط رئیس جمهور شی جین پینگ مبنی بر احترام متقابل، همزیستی مسالمت‌آمیز و همکاری متقابل سودمند حفظ می‌کند. این‌ها اصول اساسی و بلندمدت هستند و وانگ یی خاطرنشان کرد که این اصول می‌توانند به برقراری روابط با کیفیت بالا بین دو کشور کمک کنند.
چین به ناگزیر توسعه خواهد یافت. زیرا، قدرت درونی نیرومند و منطق تاریخی آن به این امر کمک می‌کند. وانگ یی گفت که تغییر چین غیرممکن است، تا چه رسد به اینکه کسی بتواند آن را مهار و منکوب کند! وی افزود که سیاست واشینگتن در قبال پکن به خرد کیسینجر و شجاعت سیاسی نیکسون نیاز دارد.
وو شینبو، مدیر مرکز مطالعات آمریکا در دانشگاه فودان گفت: «استراتژی فعلی آمریکا در مورد چین با هدف تغییر یا مهار پکن، آشکارا محکوم به شکست است. آقای وانگ در جریان گفتگوهای خود با کیسینجر، این پیام روشن را به دولت جو بایدن ارسال کرد و از دولت کنونی ایالات متحده خواست برای تعدیل سیاست چینی شجاعت داشته باشد».
برخی رسانه‌های غربی سفر وزیر خارجۀ سابق صد سالۀ آمریکا به چین را «غیرمترقبه» نامیدند. اما سخنگوی وزارت خارجه گفت، که دولت بایدن از برنامۀ سفر او به چین اطلاع داشت.
لی هایدونگ، استاد دانشگاه مسائل خارجی چین گفت: «ارزش و اهمیت دیدار کیسینجر در این است که او می‌تواند در ایجاد مسیر ارتباطی معمول نقش داشته باشد. اما انتظار نتایج فوری از این سفر غیرواقعی است».
یک روز قبل، لی شانگفو، عضو شورای دولتی و وزیر دفاع چین با کیسینجر دیدار کرد. پس از آن که نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا در ماه اوت ۲۰۲۲ به جزیرۀ تایوان سفر کرد، راه‌های ارتباطی بین نظامیان دو قدرت بسته شد.
لی هایدونگ گفت: «قدر مسلم این است که مذاکرات ارتش چین و آمریکا به دلیل اقدامات منفی متعدد آمریکایی‌ها نسبت به کشورمان در زمینۀ نیروهای نظامی و امنیتی با مشکلاتی همراه است و اعمال تحریم علیه وزیر دفاع فعلی ما یکی از این مشکلات است. اما کیسینجر می‌توانست حتی به صورت غیررسمی، نقش مهمی در کمک به رفع برخی از موانع و هموار کردن راه مذاکرات احتمالی آینده ایفا کند».
رویترز گزارش داد که جان کری در روز آخر سفر خود، با هان ژنگ، معاون رئیس جمهور چین دیدار کرد و گفت که مسئلۀ آب و هوا باید «جدا» از مشکلات دیپلماتیکی که در سال های اخیر پدید آمده، مورد بحث و بررسی قرار گیرد. به گفتۀ وی، تلاش مشترک دو کشور برای حل آن ضروری است.
به گزارش خبرگزاری شینهوا، هان ژنگ در این دیدار به کری گفت، که تغییرات آب و هوایی بر توسعۀ پایدار بشر تأثیر می‌گذارد. چین، به عنوان یک قدرت بزرگ مسئول، به فلسفۀ توسعۀ جدید پایبند است و به تغییرات آب و هوایی مطابق با الزامات اساسی توسعۀ با کیفیت، مسئولانه پاسخ می‌دهد.
آقای هان تاکید کرد: «ما آماده‌ایم تا بهترین نقطه‌های تماس را بر اساس احترام به منافع کلیدی یکدیگر و ارتباط کامل با آمریکا جستجو کنیم. ما آمادۀ اجرای کامل توافقنامۀ پاریس هستیم و علاقه‌مندیم سهم قابل توجهی در حل مشکلات جهانی، مانند تغییرات آب و هوایی داشته باشیم».
کری در سفر هفتۀ جاری خود به چین، با لی چیانگ، نخست وزیر شورای دولتی، وانگ یی، دیپلمات ارشد و ژی ژنهوا، نمایندۀ ویژۀ دولت چین در امور تغییرات آب و هوایی نیز دیدار کرد. مقامات برای احیای همکاری آب و هوایی بین دو اقتصاد بزرگ جهان تلاش کردند.
دیائو دامینگ، دانشیار دانشگاه رنمین چین در پکن گفت: «هر دو کشور در حال حاضر برای همکاری در زمینۀ تغییرات آب و هوایی به نتایج مثبتی دست یافته‌اند. مثلاً توافق پاریس را با هم تبلیغ می‌کنند. چنین مشارکتی می‌تواند به ایجاد اعتماد متقابل کمک کند و تا حدودی سوءظن متقابل را برطرف نماید».
دیائو دامینگ خاطرنشان کرد که چین به تعهدات خود در زمینۀ آب و هوا، همواره فعالانه عمل کرده و بر مسئولیت خود به عنوان یک کشور بزرگ تأکید می‌ورزد. در عین حال، ایالات متحده، به ویژه در دوران دولت دونالد ترامپ، مردد بود و اکنون این امر بر عهده واشینگتن است که آیا پیشرفتی در تلاش‌های مشترک برای مبارزه با تغییرات آب و هوایی حاصل خواهد شد یا خیر.
رئیس جمهور شی جینپینگ با توجه به تعهدات و اقدامات چین برای غلبه بر نقطۀ اوج انتشار کربن و دستیابی به کربن صفر، این هفته در کنفرانس ملی اکولوژی و حفاظت از محیط زیست گفت، که پکن به وعده‌های خود بدون چون و چرا عمل خواهد کرد، اما راه‌های دستیابی به اهداف و همچنین شدت تلاش‌ها را باید خود کشور و مستقل از دیگران تعیین کند.
لی هایدونگ گفت: «جدا کردن موضوع تغییرات اقلیمی از روابط دوجانبه در این مرحله به طور کلی غیرممکن است. زیرا، ایالات متحده یکی از موضوعات اصلی سیاست چین است. هدف اصلی این سفر کری راه‌اندازی مجدد مسیرهای ارتباطی در این زمینه و کمک به آمریکایی‌ها برای درک اصول و نتایج سیاست آب و هوایی چین بود. این شناخت می‌تواند به دولت بایدن کمک کند تا همکاری آب و هوایی ایالات متحده و چین را بازنگری کند».
نقل از: تارنمای حزب کمونیست روسیه
۸ مرداد-اسد ۱۴۰۲
