درآمدی بر افشاگری سیمور هرش درباره انفجار خطوط لوله نورد استریم
طلیعه حسنی
دانش و امید-شماره ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۲
جورج فریدمن: «اساسی‌ترین توجه آمریکا (در سیاست خارجی) در طول صد سالی که به خاطر آن ما در جنگ‌های زیادی شرکت کردیم، جنگ اول و دوم جهانی و جنگ سرد، مربوط به رابطه میان آلمان و روسیه بوده است. چرا که اتحاد این دو، تنها نیرویی خواهد بود که می‌تواند ما را تهدید کند و منافع ما ایجاب می‌کند که اجازه ندهیم این اتحاد عملی شود.»۱
آنچه روز ۴ مهر ۱۴۰۱ در دریای بالتیک در نزدیکی مرز دانمارک رخ داد، یک اقدام تخریبی قطعی برای جلوگیری از همین اتحاد اقتصادی‌ـ‌راهبردی بین روسیه و آلمان بود که جورج فریدمن در ۱۴ بهمن ۱۳۹۳ درباره آن به دولت آمریکا هشدار داده بود. در این روز، در نتیجه انفجار شش مین از هشت مین کار گذاشته شده، سه خط از چهار خط لوله نورداستریم ۱ و ۲، به تعبیرِ رضایتمندانه ویکتوریا نولند، معاون سیاسی وزارت خارجه آمریکا، «به آهن قراضه‌ای در کف دریا» تبدیل شدند.
چند روز بعد سوئد و دانمارک در نامه‌ای، که نشان‌دهنده اطلاعات قابل توجه آنها از چگونگی ماجرا بود، خطاب به دبیر کل سازمان ملل بدون اشاره به عامل احتمالی انفجارها نوشتند: «همه اطلاعات موجود نشان می‌دهد که این انفجارها نتیجه یک اقدام عمدی است.» بسیاری از تحلیل‌گران و مقامات جمهوری فدراتیو روسیه با نظری مشابه، بلافاصله آن را «یک اقدام تروریستی بین‌المللی» خواندند. جفری ساکس، سفیر سابق آمریکا در روسیه بعد از ویرانی اتحاد شوروی و از منتقدان سرشناس امروز سیاست‌های دولت آمریکا، در اجلاس شورای امنیت سازمان ملل درباره خرابکاری در نورداستریم گفت: «سوئد، که غواصانش در مورد آن تحقیق کرده‌اند، احتمالاً بیشترین اطلاعات را پیرامون صحنه جنایت [نورداستریم] برای گفتن به جهانیان دارد. با این حال، سوئد به جای انتشار این اطلاعات در سطح جهانی، نتایج تحقیقات خود را مخفی نگه داشته است.»۲
پیامدهای این عمل تروریستی دارای ابعاد گوناگونی است. بر باد رفتن میلیاردها دلار هزینه ساخت این دو خط لوله در بیش از دو دهه اخیر توسط روسیه و آلمان و برخی شرکت‌های فرانسوی و ایتالیایی و هلندی حداقل خسارت مالی وارده به طرف‌های ذی‌نفع است. تنها هزینه ساخت لوله نورداستریم ۲، بیش از ۱۱ میلیارد دلار برآورد شده است که در صورت راه‌اندازی می‌توانست میزان گاز وارداتی آلمان از روسیه را به دوبرابر افزایش دهد. این میزان گاز وارداتی گذشته از تأمین نیازهای صنعتی و خانگی این کشور، می‌توانست منبع درآمد جدیدی نیز برای دولت آلمان از بابت فروش مازاد آن به دیگر کشورهای اروپایی باشد. اما ضرر و زیان آلمان و نیز دیگر شرکای اروپایی آن به اینجا ختم نمی‌شود.
سارا میلر، کارشناس انرژی و نویسنده اطلاعات انرژی، در مصاحبه‌ای با سیمور هرش، در توضیح اینکه چرا داستان خط لوله در آلمان و اروپای غربی خبر بزرگی بوده است، گفت: «تخریب خطوط لوله نورداستریم در سپتامبر منجر به افزایش بیشتر قیمت گاز طبیعی شد که در آن روزها شش یا چندین برابر قیمت قبل از بحران بود. واردات گاز آلمان (به ویژه از نروژ و ایالات متحده -ط.ح) در ماه اکتبر یک ماه بعد از انفجار خطوط انتقال گاز با ۱۰برابر شدن مقدار آن نسبت به قبل از بحران، به اوج خود رسید. قیمت برق در سرتاسر اروپا افزایش یافت و دولت‌ها برای حفاظت خانوارها و مشاغل از تاثیرات آن، بر اساس برخی برآوردها تا ۸۰۰میلیارد یورو هزینه کردند. قیمت گاز به دلیل زمستان معتدل اروپا، اکنون به تقریباً یک چهارم اوج ماه اکتبر خود بازگشته است، اما هنوز بین دو تا سه برابر قیمت قبل از بحران و بیش از سه برابر نرخ فعلی ایالات متحده است. طی سال گذشته، تولیدکنندگان آلمان و دیگر کشورهای اروپایی فعالیت‌های خود مانند تولید کود و شیشه را -از نظر انرژی پر مصرف‌ترین صنایع- تعطیل کردند و معلوم هم نیست که چه زمانی دوباره این کارخانه‌ها به فعالیت خود بازگردند. اروپا در تلاش است تا ظرفیت انرژی خورشیدی و بادی خود را افزایش دهد اما احتمالاً این‌ها برای نجات بخش‌های بزرگی از صنعت آلمان به موقع به دست نخواهند آمد.»۳ نکته قابل توجه اینکه، بنا بر تحلیل کارشناسان اقتصادی، کشورهای اروپایی توانایی انجام ۸۰۰میلیارد یورو هزینه برای جبران خسارت ناشی از خاموشی کارخانه‌ها و ساکت نگاه داشتن مردم را برای هر سال در سال‌های آینده ندارند.
پیامد به شدت نگران‌کننده دیگر انفجار خطوط لوله نورداستریم، که به‌سختی بتوان ابعاد گوناگون آن را اندازه گیری کرد، تأثیرات فاجعه‌بار محیط زیستی هم مواد شیمیایی منفجر شده و هم انتشار میلیاردها مترمکعب گاز طبیعی متان در آب‌های دریای بالتیک و فضای هوایی اطراف آن می‌باشد. چیزی که به تنهایی یک فاجعه محیط زیستی محسوب میشود.
سیمور هرش روزنامه‌نگار برجسته آمریکایی در ۸ فوریه ۲۰۲۳، (۱۹ بهمن ۱۴۰۱) با انتشار یک گزارش تحقیقی مفصل اعلام کرد که غواصان نیروی دریایی ایالات متحده مواد منفجره را برای از بین بردن خطوط لوله نورداستریم در جریان تمرین‌های ناتو در تابستان ۲۰۲۲ کار گذاشته بودند. هرش در گزارش خود، نقش نروژ به عنوان همدست تعیین‌کننده آمریکا در اجرای این پروژه را به روشنی توضیح می‌دهد.
به گفته بهادراکومار در ایندین پانچلاین۴، آنچه از شراکت در این تروریسم آشکار نصیب نروژ شد تا کنون بیش از ۱۰۰میلیارد دلار پیش‌بینی میشود! نروژ با تأمین ۳۳درصد گاز مورد نیاز آلمان در سال ۲۰۲۲، خود را به بزرگ‌ترین تأمین‌کننده گاز این کشور تبدیل کرد.۵
هرش در توضیح گزارش‌های افشاگرانه خود، با صراحت به منابعی از درون سیستم اطلاعاتی و نظامی ایالات متحده آمریکا استناد می‌کند که هرگز نام‌شان را فاش نخواهد کرد. اطلاعات منابع آگاهِ بی‌نامِ هرش، درستی خود را در دهه‌های اخیر در گزارش‌های تاریخی وی به عنوان یک روزنامه‌نگارِ کاوشگر با وجدان به اثبات رسانده‌اند و این برخلاف اطلاعات «منابع آگاهی که نمی‌خواهند نام‌شان فاش شود» در رسانه‌های جریان اصلی امپریالیستی است که برای تحریف واقعیات و جوسازی با اهداف خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند. شهرت و اعتبار هرش در جهان، مدیون درستی همین گزارش‌هایش بوده است. برای نمونه می‌توان از گزارش درباره جنایات تکان‌دهنده سربازان آمریکایی در ویتنام زیر عنوان «قتل عام در می‌لای (سال ۱۹۷۰)»۶، نام برد که جایزه پولتیزر را در سال ۱۹۷۰ نصیب هرش کرد. همچنین می‌توان از افشاگری‌های او پیرامون بمباران‌های مخفیانه در کامبوج، و نیز شکنجه‌ها و آزار وحشیانه عراقی‌ها در زندان ابوغریب عراق توسط سربازان آمریکایی یاد کرد.
گزارش هرش درباره انفجار نورداستریم، در محافل بین‌المللی در سراسر جهان بازتاب وسیعی داشت، اما در رسانه‌های امپریالیستی‌ـ‌زنجیره‌ای آمریکا، عمدتاً با سکوت سنگینی مواجه شد.۷ مقامات آمریکایی همگی ضمن رد کردن گزارش هرش، کوشیدند اعتبار او را مورد حمله قرار دهند. از جمله ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، با «نادرست» خواندن آن، کسانی را هم که این روایت از حادثه را باور دارند، «ساده‌لوح» و «زودباور» نامید.
با این وجود، گزارش هرش کاخ سفید و سازمان سیا را وادار کرد تا برای بی‌اعتبار کردن گزارش وی با همدستی دولت آلمان و دستگاه اطلاعاتی آن، داستان کودکانه‌ای را سرهم کرده و هم‌زمان در نیویورک تایمز و مجله دی‌سایت آلمان منتشر نمایند. گزارش ۷ مارسِ (۱۶ اسفند) نیویورک تایمز به نقل از یک مقام آمریکایی «ناشناس» ادعا کرد «اطلاعات جدید… نشان می‌دهند» که «یک گروه طرفدار اوکراین» احتمالاً در تخریب خط لوله دست داشته است. دی‌سایت هم همان روز ادعا کرد، مأمورین تحقیقاتی آلمان یک قایق بادبانی لوکس اجاره‌ای را ردیابی کرده‌اند که در ۶ سپتامبر از بندر آلمان در روستوک از کنار جزیره بورنهولم در سواحل دانمارک گذشته است. این گروه شش نفره شامل یک کاپیتان، دو غواص، دو دستیار غواص و یک پزشک با استفاده از گذرنامه‌های جعلی، قایق بادبانی را از مالکان اوکراینی اجاره کرده بودند.
ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه اواسط ماه مارس، سناریوی مضحک نقش داشتن اوکراینی‌ها در این انفجار را «مهمل محض» توصیف کرد و گفت آمریکا در این انفجارها مقصر بوده است. کشورهای غربی شامل آلمان نیز بر این باورند که این انفجارها عمدی بوده اما جرأت ابراز نظر در مورد عاملان آن را ندارند. به ویژه شواهدی وجود دارد که دولت آلمان، چندی پیش از انفجارها از نقشه آمریکا با همدستی نروژ مطلع بوده است.
اثبات نهایی اینکه کدام دولت‌ها در این عمل تروریستی بین‌المللی دست داشته‌اند، عواقب سنگینی به ویژه برای دولت ایالات متحده خواهد داشت، از این روست که آمریکا با تمام توان جهت جلوگیری از انجام تحقیقات گروه‌های متخصص، اکثریت اعضای شورای امنیت را وادار به دادن رأی منفی به درخواست روسیه برای انجام تحقیقات مستقل تحت نظر آن سازمان کرد.
متن کامل گزارش سیمور هرش درباره انفجار خطوط لوله نورداستریم در صفحات پیش‌رو آمده است. آخرین نکته اینکه هرش همچنان اذعان دارد، هنوز در برخی موارد اطلاعات کاملی وجود ندارد.
۱. این جمله برگرفته از مقاله «پروژه نورداستریم۲، یورش آمریکا به بازار گاز اروپا» به قلم هوشمند انوشه در «دانش و امید»، شماره ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۱، است. مطالعه این مقاله به خوانندگان علاقمند برای درک روند تاریخی شکل‌گیری این پروژه و اهمیت اقتصادی و ژئوپولیتیک آن توصیه میشود.
2. pic.twitter.com/1R4zGwKeA8
3. https://popularresistance.org/seymour-hersh-the-cover-up/
4. https://www.indianpunchline.com/norways-atonement-for-nord-stream-sabotage/
۵. برای آشنایی بیشتر با سابقه همدستی نروژ با ایالات متحده در اقدامات تجاوزکارانه و جنگ‌افروزانه به مقاله «چرا نروژ دستکشی اندازه دستان آمریکاست؟» در همین صفحات مراجعه فرمایید.
۶. «قتل عام در می لای (سال ۱۹۷۰)»، در کتاب «به من دروغ نگو!» به کوشش جان پیلجر و ترجمه مهرداد (خلیل) شهابی و میرمحمود نبوی.
۷. دیوید ناکس، در کانال «Fairness and Accuracy in Reporting» بررسی دقیقی پیرامون بی‌توجهی رسانه‌های آمریکایی نسبت به گزارش سیمور هرش تحت عنوان زیر انجام داده است:
David Knox: Major US Outlets Found Hersh’s Nord Stream Scoop Too Hot to Handle