«مذاکرات محرمانه» شاید هم مستقیم!
احتمال نزدیک شدن به توافق در مناقشه هسته ای ایران و آمریکا بسیار اندک است
نوشته کنوت ملنتین
یونگه ولت
ترجمه مجله هفته
چند ماهی است که «مذاکرات محرمانه» بین آمریکا و ایران برای دستیابی به یک «راه حل دیپلماتیک» یا حداقل «توافق موقت» پس از شکست مذاکرات در وین که آمریکا به طور غیرمستقیم در آن حضور داشت، در حال انجام است.
تقریبا تمام فرضیات در این زمینه منشأ خود را در دستگاه اطلاعاتی نادرست اسرائیل دارند. این لزوما به این معنی نیست که آنها باید کاملا نادرست باشند ، اما از نظر عینی توجیه یا حتی اثبات نشده اند. دولت آمریکا به شدت با این ادعاها مخالفت کرده است. دولت اسرائیل یا پخش این اطلاعات، بی سروصدا مشغول تحمیل کردن بی اعتمادی به مهمترین “متحد استراتژیک” خود است، یا شاید هم حتی خودش مخترع این اطلاعات است.
در ماه مه ۲۰۱۸، در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ، دولت آمریکا از توافق برجام که در سال ۲۰۱۵ در وین منعقد شد، خارج شد. تمامی تحریم‌هایی که دولت اوباما در سال ۲۰۱۵ از آنها صرف‌نظر کرده بود، مجدداً اعمال شده‌اند.
دولت تهران به خود اجازه داد تا یک سال تمام کشورهای تعیین کننده در اتحادیه اروپا سرکارش بگذارند و بالاخره از ماه می ۲۰۱۹ به تدریج تمامی محدودیت های برنامه هسته ای ایران را که در برجام متعهد شده بود، برداشته شد. ایران استدلال کرد که پس از خاتمه یکجانبه برجام و نابودی آن توسط آمریکا، حق دارد این کار را انجام دهد.
در آوریل ۲۰۲۱، سه ماه پس از روی کار آمدن جوزف بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده، امضاکنندگان برجام – ایالات متحده آمریکا، آلمان، فرانسه، بریتانیا، روسیه و چین – مذاکراتی را در وین برای بازگرداندن توافق شکست خورده آغاز کردند. با این حال، اختلافات بین ایالات متحده و ایران به سادگی قابل حل نیست: دولت بایدن به هیچ وجه نمی‌خواهد همه تحریم‌ها علیه تهران را لغو کند، و نمی‌خواهد یا نمی‌تواند تضمین کند که دولت بعدی ایالات متحده دوباره معاهده را نقض نخواهد کرد.
در سپتامبر ۲۰۲۲، دامنه مذاکره به پایان رسید. در اکتبر ۲۰۲۲، چند تن از اعضای دولت ایالات متحده به صراحت اعلام کردند که بازگرداندن برجام دیگر برای دولت آمریکا “دیگر یک اولویت” نیست.
و حالا گویا «مذاکرات محرمانه» با میانجیگری پادشاهی عربی عمان یا حتی تا حدودی مستقیم در حال انجام است؟
به نظر می رسد این شایعه درست است یا حداقل از سوی هیچ یک از طرفین تکذیب نشده است که رابرت مالی، فرستاده ویژه بایدن در امور ایران، چندین بار در نیویورک با امیر سعید ایروانی که از سپتامبر ۲۰۲۲ تاکنون نماینده دائم ایران در سازمان ملل دیدار کرده است. همچنین این درست است که برت مک گورک، مشاور خاورمیانه ای بایدن در ۸ می در مسقط پایتخت عمان مذاکراتی داشت و وزیر خارجه عمان در پایان ماه به تهران سفر کرد.
اما در مورد چه چیزی صحبت شد؟ آمریکا در حال مذاکره با ایران برای آزادی پنج زندانی است که یا شهروند یا مقیم آمریکا هستند. این شامل این امکان است که ایالات متحده بتواند به کره جنوبی و عراق اجازه دهد تمام یا بخشی از بدهی “منجمد” خود به ایران را بازپرداخت کنند. عمان همچنین مذاکرات غیرمستقیم ایران و مصر را برای عادی سازی روابط دو کشور تسهیل می کند. با این حال، هنوز نه نشانه ها و نه فرصت هایی برای نزدیک شدن در مناقشه هسته ای مشاهده میشود.