اتحاد آذربایجان و اسرائیل علیه ایران
آذربایجان و اسرائیل: همکاری نظامی گسترده طولانی مدت گمانه زنی در مورد استفاده از پایگاه ها.
توسط کنوت ملنتین
یونگه ولت
ترجمه مجله هفته
سلطنت موروثی استبدادی آذربایجان یکی از شرکای مهم اسرائیل در منطقه است. رئیس جمهور اسحاق هرتزوگ روز سه شنبه برای یک دیدار کوتاه از جمهوری شوروی سابق به باکو سفر کرد.
اگر قرار باشد که اظهارات رسمی را باور کنیم در این دیدار با همتای خود الهام علی اف در باکو فقط به گفتگوهای سطحی و تشریفاتی بسنده کرده است.
علی اف از مهمان خود به خاطر صادرات گسترده تسلیحات نظامی و فناوری های پیشرفته تشکر کرد. اسرائیل سال‌هاست که تامین کننده اصلی تسلیحات جمهوری آذربایجان است. علی اف در ادامه ادعا کرد این به آذربایجان کمک می کند تا «توانمندی های دفاعی خود را مدرن کند» و «از کشور، ارزش ها، منافع ملی و تمامیت ارضی خود محافظت کند».
آذربایجان ۳۰ تا ۴۰ درصد نفت مورد نیاز اسرائیل را برای متعادل کردن تراز تجاری خود با این کشور تامین می کند. این امر دولت صهیونیستی را به بزرگترین مشتری ممتاز جمهوری قفقاز تبدیل می کند.
تسلیحات در مرکز توجه
در مقابل، هرتزوگ از دولت در باکو به عنوان یک “متحد استراتژیک” دیرینه و ستون توسعه “ائتلاف صلح و امنیت” علیه “نفوذ بی ثبات کننده ایران در منطقه” تمجید کرد.
آذربایجان ۷۶۵ کیلومتر مرز زمینی با جمهوری اسلامی دارد. علاوه بر این، بر اساس برآوردهای مختلف، تا ۲۵ میلیون آذربایجانی (“آذری”) در آنجا زندگی می کنند. این می تواند بیش از یک چهارم جمعیت ایران باشد.
سفر هرتزوگ به آذربایجان ظاهراً با این واقعیت مرتبط است که اسرائیل در حال حاضر تلاش‌های بین‌المللی عمده‌ای انجام می‌دهد تا حامیان سیاسی و در صورت امکان مادی برای حملات نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای ایران را گرد هم آورد.
با این حال، مهمترین توافقات منعقد شده در این سفر دولتی مربوط به همکاری پزشکی است. به همین منظور، رئیس جمهور را موشه آربل، وزیر بهداشت، نماینده حزب افراطی نژادپرست شاس، همراهی می کرد.
بنجامین گانتز، وزیر دفاع وقت اسرائیل، آخرین بار در اکتبر سال گذشته به باکو آمد. الی کوهن، وزیر امور خارجه نیز در نیمه دوم آوریل یک سفر سه روزه به باکو داشت.
بلافاصله پس از اعلام استقلال یکجانبه و غیرقانونی آذربایجان در اکتبر ۱۹۹۱ – حتی قبل از انحلال اتحاد جماهیر شوروی – اسرائیل به طور سیستماتیک شروع به برقراری تماس کرد. معاملات صنایع دفاعی اسرائیل با باکو در قلب “مشارکت امنیتی” قرار دارد که از آن زمان تاکنون در حال توسعه یافتن است.
۷۰ درصد واردات تسلیحات آذربایجان از اسرائیل است. این شامل آخرین فن آوری های جنگی، از جمله پهپادهای مسلح، موشک ها و سیستم های ضد هوایی میشود.
در واقع آذربایجان تنها یک دشمن دارد: همسایه اش ارمنستان. در سالهای ۱۹۹۲-۱۹۹۴، در جریان اولین جنگ بر سر منطقه قره باغ کوهستانی که اکثریتی ارامنه در آن زندگی می کردند، بخش قابل توجهی از خاک آذربایجان توسط ارمنستان اشغال شد.
تسلیحات اسرائیل در جنگ انتقام جویانه آذربایجان در پاییز ۲۰۲۰ بازپس گیری این مناطق را امکان پذیر کرد. تعداد سربازان کشته شده از هر دو طرف بیش از ۶۰۰۰ نفر تخمین زده می شود.
در طول جنگ و پس از آن، ارسال محموله‌های تسلیحاتی اسرائیل به آذربایجان همچنان رو به افزایش بوده است. این موضوع علاوه بر جنبه های ژئوپلیتیکی، زمینه اقتصادی نیز دارد: آذربایجان حدود ۱۷ درصد از صادرات تسلیحاتی اسرائیل را خریداری میکند.
گفته میشود با تحویل «پهپادهای انتحاری» متعدد، که سهم بالایی در پیروزی باکو در دومین جنگ قره‌باغ کوهستانی در سال ۲۰۲۰ داشتند، آذربایجان اولین کشور خارجی بوده است که این سیستم‌های مدرن و توسعه یافته را دریافت کرده است.
با این حال، اسرائیل به طور رسمی ادعا می کند که در درگیری نظامی چند دهه ای بین دو کشور قفقاز بی طرف مانده است.
روابط امنیتی و شنود
یکی از جنبه‌های کلیدی روابط با آذربایجان، به‌ویژه از دیدگاه اسرائیل، همکاری در زمینه شناسایی نظامی و تبادل اطلاعات است که طی سال‌ها این روابط نزدیک‌تر هم شده است. این احتمال وجود دارد که شرکت های مدرن اسرائیلی که در جهان معروفند نیز از دولت در باکو در “حفظ امنیت داخلی” به ویژه در زمینه فناوری استراق سمع حمایت کنند. علی اف در دیدار با هرتزوگ گفت: یکی دیگر از زمینه هایی که آنها برای مدت کوتاهی با یکدیگر همکاری کرده اند، “امنیت سایبری” است. تجربه گسترده شرکت های اسرائیلی به دولت او در “آموزش نسل جوان” کمک می کند، که “عاملی اساسی در دستیابی به اهداف ما و محافظت از ما در برابر تهدیدات” است.
به مناسبت این دیدار، رسانه های اسرائیلی با اشاره به “گزارش های خارجی” – یک راه عادی برای دور زدن سانسور نظامی در اسرائیل اشاره کردن به منابع رسانه‌ای خارجی است – نوشتند که بر اساس ان آذربایجان احتمالا به اسرائیل اجازه می دهد از پایگاه های نظامی در خاک خود استفاده کند. از این رو، بر اساس گمانه زنی های ذکر شده، پروازهای شناسایی می تواند علیه ایران انجام شود و ماموران اطلاعاتی می توانند به آنجا نفوذ کنند تا برنامه هسته ای ان را مختل کنند.
اگر اسرائیل تصمیم به حمله هوایی علیه اهدافی در ایران بگیرد، دسترسی به پایگاههای آذربایجان این کار را تا حد زیادی تسهیل خواهد کرد.
دولت تهران سال‌هاست که چنین اتهاماتی را علیه کشور همسایه مطرح میکند و همچنین مدعی است که به «تروریست‌ها» مکان‌هایی برای حمله و یورش در ایران داده میشود. با این حال آذربایجان همواره این اتهامات را رد کرده است.