شرق و غرب را به هم وصل کنید

سلسله مقالات درباره جمهوری خلق چین و را طولانی مبارزه برای عدالت و رفاه. 

بخش سوم: چین و جاده ابریشم جدید. وضعیت برد-برد برای همه 

نوشته یورگ کروناور

یونگه ولت

ترجمه مجله هفته

پیشرفت و ترقی چین جهان را تغییر داده است. جمهوری خلق نه تنها توانسته خود را از فقر رهایی بخشد. بلکه این کشور که از نظر اقتصادی بشدت رشد یافته است، مدتهاست که به یک فاکتور قدرت در جهان تبدیل شده است که سلطه جهانی غرب را به چالش میکشد. غرب به این موفقیت چین در زمینه رشد، ترقی و رفاه  با حمله شدیدتر واکنش نشان می دهد – با جنگ اقتصادی و با تمرکز نظامی که نگرانی از درگیر شدن در جنگ جهانی سوم را در جهان افزایش داده است. 

در مجموعه‌ای دوازده قسمتی یورگ کرونور در یونگه ولت به جنبه های اصلی این تحولات برای برجسته کردن پیامدهای ظهور جمهوری خلق برای روابط بین الملل می پردازد.

این طرح مدتهاست که به تابلوی سیاست جهانی جمهوری خلق چین  تبدیل شده است: جاده ابریشم جدید، طرحی که رئیس جمهور شی جین پینگ در دو سخنرانی خود در سال ۲۰۱۳ آن را تشریح کرد. 

ابتدا در ۷ سپتامبر ۲۰۱۳، در آستانه پایتخت قزاقستان، جایی که او در حال ترویج گسترش بیشتر همکاری های اقتصادی با کشورهای آسیای مرکزی بود، طرح «کمربند اقتصادی» را در امتداد جاده ابریشم تاریخی از چین به سمت غرب به اروپا ارائه کرد. 

سپس در سوم اکتبر ۲۰۱۳، در جاکارتا، پایتخت اندونزی، او «جاده ابریشم دریایی» را معرفی و ترویج کرد، که توضیح داد سمت سوی جهان غرب و نه فقط از طریق زمین، بلکه از طریق بنادر چین و آب‌های جنوب شرقی آسیا و اقیانوس هند به دریای مدیترانه ممکن میشود. 

در زبان چینی، پروژه بزرگی که پکن از آن زمان روی آن کار کرده است، «yī dài yi lù»، «یک کمربند (اقتصادی)، یک مسیر (دریایی)» نامیده می شود. 

این برای گوش چینی موجز و خوب به نظر می رسد، اما برای گوش غربی جذاب نیست، به همین دلیل است که در این کشورها، علاوه بر اصطلاح انگلیسی «ابتکار کمربند و جاده» (BRI)، معمولا از «جاده ابریشم جدید» نیز استفاده می شود. 

ایده اصلی پشت جاده ابریشم جدید ساده است: هدف ایجاد کریدورهای تجاری و اقتصادی است که از چین به سایر کشورها از جمله قاره های دیگر منتهی می شود. این معمولاً با بنا نهادن زیرساخت های حمل و نقل همراه است، البته اگر قبلاً وجود نداشته باشد: جاده ها، ریل ها، بنادر و فرودگاه ها. برای مثال، یکی از رشته های «ابتکار کمربند و جاده»، یک خط راه آهن طولانی است که از جمهوری خلق به بندر دویسبورگ، بزرگترین بندر داخلی اروپا می رود. 

در صورت امکان باید در مسیر کریدورهای تجاری سایت های صنعتی ایجاد شود تا نه تنها مبادلات، بلکه تولید کالا نیز افزایش یابد. 

این استراتژی در گام ابتدایی برای اقتصاد چین مفید است که از گسترش آنها سود خواهد برد. با این حال، می تواند مزایایی را برای کشورهای ترانزیت و مقصد نیز به همراه داشته باشد. در هر صورت، دویسبورگ از تجارت مستقیم با جمهوری خلق سود زیادی می برد. بنابراین، این یک موقعیت برد-برد است که سیاست‌گذاران چین علاقه دارند آن را برای همه ایجاد کنند، به طوری که – باید گفت – هر کسی که بیشترین و بزگترین پروژه ها را به عهده بگیرد، بیشترین سود را از این طرح میبرد و آن طبعا جمهوری خلق چین است، زیرا تمام مسیرهای جاده ابریشم جدید به طور مستقیم یا غیرمستقیم به پکن منتهی می شود. 

درست به همین خاطر غرب و از همان ابتدا و  آلمان به طور اخص نسبت به این پروژه با بدبینی برخورد کرد.

با وجود اینکه شرکت های آلمانی مانند زیمنس نیز از این پروژه سود می برند و حتی در سال ۲۰۱۸، این شرکت «دفتر راه ابریشم» خود را در پکن افتتاح کرد. اما مایکل کلاوس، سفیر وقت آلمان در جمهوری خلق، در اکتبر ۲۰۱۷، از این طرح شاکی شد، زیرا آنها اعتقاد دارند این پروژه در مقیاس بزرگ به وضوح «جهانی سازی با ویژگی های چینی» را ترویج می کند: در نهایت، این یک «پروژه سینومرکزی» یا چین محور است. و از دیدگاه آلمان، «ابتکار کمربند و جاده» همچنین راهگشای نفوذ چین در اروپا خواهد بود، و هزینه آنرا احتمالا آلمان باید بپردازد.

برای مثال در مواقعی دولت یونان احساس می کرد که عاقلانه است از غوغاسالاری ضد چینی اتحادیه اروپا حمایت نکند. چرا؟

چن بندر پیرئوس، پایانه جاده ابریشم دریایی، تحت کنترل اکثریت گروه کشتیرانی چینی کوسکو است که آن را به بزرگترین بندر کانتینری در دریای مدیترانه تبدیل کرده است. دیگر کسی نمی توانست به راحتی به چین پشت پا بیندازد.

به همین دلیل است که از یک سو، تقریباً ۱۵۰ کشور، عمدتاً از جنوب جهانی، به شرکای همکاری با جمهوری خلق تبدیل شده اند. البته از سوی دیگر، رقبای چین – ژاپن، هند، به ویژه قدرت های غربی – از آن فاصله گرفته‌اند. 

زمانی که ایتالیا در سال ۲۰۱۹ تنها کشوری در میان گروه G7 بود که به «ابتکار کمربند و جاده» ملحق شد، بشدت با آلمان سرشاخ شد. 

اگر طرحی یا پروژه در چارچوب جاده ابریشم مثل آب خوردن پیش نرود، می توانید شرط ببندید که رسانه های سلطه غربی با مستندات دقیق شما را در مورد آن مطلع خواهند کرد و چه قشقرقی به پا خواهد کرد.

و البته، چند پروژه متقابل و ضد چینی هم سرهم بندی شده است – کریدور رشد آسیا آفریقا که توسط هند و ژاپن در سال ۲۰۱۷ راه اندازی شد، یک استراتژی اتصال اتحادیه اروپا که در سال ۲۰۱۸ اعلام شد و پروژه دیگری از اتحادیه اروپا که در سال ۲۰۲۱ راه اندازی شد به نام دروازه جهانی. 

با این حال، تمام پروژه های رقیب جاده ابریشم جدید در یک چیز مشترک هستند:

شکست خورده‌اند!