افتتاح سفارت اسرائیل در عشق آباد و معادله برد، برد برای ایران و اسرائیل و ترکمنستان؟

اقدام روانی علیه ایران – اسرائیل سفارت خود را در ترکمنستان افتتاح کرد

اسرائیل به نزدیکی ایران و کشورهای خلیج فارس با گسترش حضور خود در شمال ایران پاسخ میدهد، آذربایجان دارای یک بعد امنیتی استراتژیک برای اسرائیل است، در حالی که ترکمنستان احتمالاً در درجه اول به عنوان ابزاری روانی علیه ایران برای اسرائیل اهمیت دارد.

نوشته اندرو کوریبکو
ترجمه مجله هفته

الی کوهن، وزیر خارجه اسرائیل که قبلا وزیر اطلاعات بود، اخیرا برای افتتاح سفارت جدید اسرائیل در عشق آباد به پایتخت ترکمنستان سفر کرد. روزنامه تایمز اسرائیل گزارش داد که تل آویو از یک دهه پیش در این جمهوری شوروی سابق حضور داشته است، اما نماینده ارشد اسرائیل در ترکمنستان تاکنون برای رتق و فتق امور دیپلماتیک از هتل و از یک دفتر موقت استفاده می کرده است.

این دفتر دیپلماتیک اسرائیل که اکنون که شایسته امورات دیپلماتیک است، در ضمن از اهمیت نمادینی برخوردار است و تنها ۱۶ کیلومتر با مرز ایران فاصله دارد.
این احتمالاً محتمل ترین دلیل این اقدام است که عمدتاً می تواند فشار روانی بر جمهوری اسلامی باشد، به ویژه با توجه به این که تعمیق روابط اسرائیل و آذربایجان در زمان همزمانی با بدتر شدن روابط جمهوری آذربایجان و ایران دارد.

در واقع، در مراسم افتتاحیه سفارت آذربایجان در تل آویو در اواخر ماه مارس، کوهن اعلام کرد که دو کشور بخشی از به اصطلاح «جبهه متحد علیه ایران» هستند که مهر تاییدی از ارزیابی تهران از نقش باکو در تهدیدات علیه ایران آن است و آن را تشدید میکند.
انصافاً باید گفت که در باکو نیز تهدید از سوی تهران افزایش یافته است. خوانندگان علاقه مند می توانند در تجزیه و تحلیل ارائه شده در اینجا بینش بیشتری در مورد این موضوع کسب کنند.
هدف از ارجاع به تحلیل فوق حمایت از این ارزیابی است که اسرائیل در حال گسترش حضور دیپلماتیک خود در امتداد حاشیه شمالی ایران است، در حالی که ایران همزمان در حال تعمیق حضور دیپلماتیک خود در خلیج فارس است.
هر دو پیشرفت مطمئناً نیاز به برنامه ریزی گسترده دارند، اما زمان بندی آن گیج کننده است.
اسرائیل با افتتاح سفارت خود در عشق آباد می خواهد ناآرامی فزاینده ای را در ایران ایجاد کند.
بنابراین، تل آویو امیدوار است که تهران در مقطعی به گونه‌ای واکنش نشان دهد که چرخه بی‌اعتمادی خودران، روابط ایران و ترکمنستان را به همان شکلی که قبلاً روابط ایران و آذربایجان را تحت تأثیر قرار داده است، تحت تأثیر قرار دهد.
در حال حاضر، رابطه بین دو کشور در واقع نسبتاً پایدار است و برای دو طرف سودمند است، اما نباید فشار روانی اسرائیل را در حال حاضر بر این رابطه نادیده گرفت.
از منظر ترکمنستان، این کشور تا حدی منزوی می‌تواند با کمک آذربایجان، متحد ترکیه‌ای و شریک مشترک اسرائیلی، به تدریج وارد معادلات جهانی شود و کمی درهای خود را بگشاید.
هیچ کس در عشق آباد گشایش سفارت اسرائیل را معادل ایران ستیزی ارزیابی نمی کند اما آنها آنقدر ها هم ساده‌لوح نیستند که ندادند این کار چه پیامی برای ایران دارد، و ایران از این پیام چه برداشتی میکند.
به همین دلیل می توان آن را به عنوان بیان نمادین حاکمیت ترکمنستان نیز تعبیر کرد تا به ایران نشان دهد ترکمنستان واقعاً مستقل است.
این امر به دلایل اعمال قدرت داخلی و بین المللی از طریق ابزارهای فرهنگی و ایدئولوژیک حائز اهمیت است که به نوبه خود با رشد تجارت دوجانبه بین ترکمنستان و ایران مرتبط است که انتظار می رود نقش بیشتری در حمل و نقل شمال به جنوب راهرو(NSTC) بین روسیه و هند داشته باشد.
یک روز پس از افتتاح سفارت جدید اسرائیل توسط کوهن در عشق آباد، راه آهن ترکمنستان یادداشت تفاهمی با شرکای قزاق و روسی خود امضا کرد تا لجستیک و همکاری در طول مسیر را تسهیل کند.
در بیانیه مطبوعاتی زیر آمده است: طرفین توافق کردند که برای ایجاد تعرفه‌های رقابتی و جابجایی بی‌وقفه کالا از روسیه، قزاقستان و ترکمنستان به ایران، هند، کشورهای خاورمیانه و آسیا-اقیانوسیه با یکدیگر متحد شوند.
این از این ارزیابی حمایت می کند که ترکمنستان هیچ نیات ضدایرانی ندارد، بلکه می خواهد به مردم و شرکای خود در خارج از کشور نشان دهد که نمی خواهد تحت فشار اقتصادی انحصاری همسایه جنوبی خود قرار گیرد.
بدون بیان نمادین حاکمیت، مانند گشایش سفارت اسرائیل در عشق آباد، می‌توانست کمپین جنگ اطلاعاتی ایالات متحده را برای ایجاد تردید در حاکمیت این کشور آغاز کند.
این می‌توانست برخی از مردم محلی را گمراه کند که نگران تسلیم شدن «استراتژیک» کشورشان به ایران باشند.
و این تصور نادرست می توانست در نهایت به عنوان یک کاتالیزور برای شورش ها و یک انقلاب رنگی عمل کند.
در جبهه خارجی، شرکای نزدیک ترکمنستان، آذربایجان و ترکیه می‌توانستند فریب داده شوند و تصور کنند که ایران تلویحاً قصد دارد نفوذ خود را در آنجا از طریق ابزارهای اقتصادی گسترش دهد تا عشق آباد را تحت فشار قرار دهد تا از باکو و آنکارا فاصله بگیرد.
اگر چنین بود می توانست یک «معضل امنیتی استراتژیک» چند جانبه به قیمت ثبات اوراسیا بوجود آمده و ریشه بدواند.
اما با گشایش سفارت اسرائیل از این امر جلوگیری شد و در نتیجه دورنمای چنین سناریویی را به شدت کاهش داد.
البته اگر اسرائیل و ایران در کشورهای ثالث به مصاف یکدیگر نمی رفتند، فوق العاده بود. اما انتظار چنین چیزی نیز غیرواقعی خواهد بود، زیرا هر دو دولت می‌خواهند به منظور ایجاد ایجاد تعادل در توازن قوا، دائماً خود را در واکنش به اقدامات دولت‌های ثالث، به‌ویژه متحدان رقبای خود، دوباره تنظیم کنند.
پاسخ اسرائیل به نزدیک شدن ایران به همسایگان جنوبی خلیج فارس این بود که اسرائیل در حال گسترش حضور خود در امتداد حاشیه شمالی ایران است که به موجب آن جنبه آذربایجان دارای سیاست امنیتی و ابعاد استراتژیک روشنی است، در حالی که جنبه ترکمنی احتمالاً عمدتاً ماهیت روانی دارد.
بنابراین، از آنجایی که روابط تجاری ایران و ترکمنستان به دلیل نقش فزاینده آنها در شورای امنیت ملی گسترش خواهد یافت، منطقی است که ترکمنستان در اقدامی نمادین برای جلوگیری از برداشت نادرست و بالقوه تهدیدآمیز در داخل و خارج، دست به چنین اقدامی بزند تا هم توازن قوا را بین دو رقیب مهم منطقه‌ای ایجاد کند و هم بهانه را از دست غرب برای نگرانی از نفوذ فزاینده ایران در منطقه بگیرد.
اسرائیل، به نوبه خود، بیش از حد خوشحال است که از این امر پیروی کند، و سفارتی را در آنجا افتتاح کرد که اهداف خود را برآورده می کند و ظاهراً به جاه طلبی های میزبان خود هم کمک میکند.
در مجموع، تعامل ایران و اسرائیل در سراسر منطقه – و به ویژه در حاشیه یکدیگر – نشان دهنده روندی پایدار در جنگ سرد جدید است که به طور نامحدود ادامه خواهد یافت.
هر یک از رقبا به تلاش خود ادامه خواهند داد تا با روش های خلاقانه از دیگری پیشی بگیرند، که در زمان های اخیر به جای تمرکز بر اقدامات خرابکارانه مانند گذشته، از طریق کانال های دیپلماتیک انجام شده است.
با این حال، زودهنگام است که به این نتیجه برسیم که رقابت ایران و اسرائیل تثبیت خواهد شد، حتی اگر این اقدام آخری برای همه طرفهای درگیرها مفید است.