«ناوگان سایه» قدرتمند روسیه

«ناوگان سایه» قدرتمند روسیه – چگونه نفوذ غرب بر تجارت نفت در حال کاهش است

با وجود تحریم‌های غرب نفت روسیه همچنان به دست خریداران از در سراسر جهان می رسد.
روسیه برای حفظ فروش جریان نفت و دور زدن محدودیت های اقتصادی، ناوگان قابل توجهی از نفتکش ها را راه اندازی کرده است.
با این حال راه اندازی ناوگان اهداف دیگری نیز دارد که مسکو با این راهکار به دنبال آن است.

توسط الکساندر من
ترجمه مجله هفته

دکترین تحریم روسیه در هیچ زمینه ای به اندازه تحریم فروش نفت از سوی کشورهای غربی رصد نمی شود.

در زمینه فروش نفت ایالات متحده آمریکا، بریتانیا، اعضای اتحادیه اروپا و بخشی دیگر از کشورهای متحد غرب قبلاً تحریم‌هایی علیه نفت روسیه را اعمال کرده بودند و سپس تحریم تعیین «سقف قیمت» هم برای صادرات نفت خام روسیه در بازار جهانی از دسامبر گذشته به آن اضافه شد.
پس از تحریم‌ها علیه نفت خام، محدودیت‌هایی برای صادرات فرآورده‌های نفتی مانند بنزین و گازوئیل در ماه فوریه اعمال شد.
تمام این اقدامات به این منظور است که ورود نفت روسیه به بازار جهانی و کسب درآمد از آن را برای این کشور به‌طور ملموسی دشوارتر کند.
روسیه به نوبه خود هر کاری که می تواند را برای مقابله با تحریم ها انجام می دهد و در نتیجه راهکارهایی را نیز برای دور زدن تحریم ها و ادامه صادرات نفت ابداع کرده است.
ایجاد ناوگان موسوم به «ناوگان سایه» از جمله اقداماتی است که در صحنه بین المللی نیز سروصدا به پا کرده است.
ناظران این رویکرد را که در آن روسیه ظاهراً صدها نفتکش را در بازار جهانی خریداری کرده است، به عنوان یک ترفند حیله گرانه برای به حداقل رساندن نیاز خود به کشتی های اروپایی برای صدور نفت و در نتیجه دور زدن تحریم ها توصیف می کنند.
در واقع قبل از اعمال محدودیت های اقتصادی، تقریبا نیمی از محموله های روسیه به اروپا توسط نفتکش های شرکت های اروپایی انجام می شد و اکنون با این ترفند سهمیه آن تقریباً به نصف کاهش یافته است.

فاکتور هزینه و در دسترس بودن تانکرها


طبیعی است که راه اندازی ناوگان سایه توسط روسیه در وهله اول برای حل مشکلات صادرات نفتی صورت گرفته است.
با این حال، همانطور که کارشناسان مختلف روسی ادعا می کنند، گفته می شود که رهبری روسیه با خرید دقیق نفتکش ها ناوگان قابل توجهی را برای تعقیب دو هدف دیگر راه اندازی کرده است.

اولاً، مسکو می‌خواهد عرضه نفت از طریق دریا را کاهش دهد و در نتیجه قیمت کرایه یا هزینه کل تحویل را افزایش دهد.
هزینه حمل و نقل نقش کلیدی در صادرات نفت دارد زیرا سالانه تقریباً دو میلیارد تن نفت خام یا ۶۰ درصد تولید جهان با کشتی حمل می شود.
تا آنجا که به عامل هزینه فعلی مربوط می شود، تحریم های غرب قبلاً تأثیر منفی بر بازار نفتکش ها گذاشته است که در نتیجه حمل و نقل بنزین و سایر سوخت ها به شدت گران شده است.
همانطور که پرتال صنعتی «ترانسپورت توپیکس» چند هفته پیش گزارش داد، هزینه حمل و نقل حتی برای تانکرهای نسبتا کوچک در هفته دوم فوریه به ویژه به دلیل اقدامات متقابل روسیه در این زمینه ۲۸۰ درصد افزایش یافت، و به نزدیک به ۴۲ هزار دلار در روز رسیده است.
ثانیا روس‌ها علاقه دارند که با دخالت در بازار برای کرایه و خرید کشتی های نفتکش در سیستم لجستیکی حمل و نقل جهانی نفت مداخله گسترده کرده و به این ترتیب در دسترس بودن کشتی های نفتکش برای کشورهای غربی را تحت تاثیر قرار دهند، این کار می‌تواند به طور قابل توجهی نفوذ غرب در تجارت نفت را تضعیف کند.

طبق گزارش ترانسپورت توپیکس، در حال حاضر کمبود شدید نفتکش در اروپا وجود دارد، زیرا راه اندازی ناوگان سایه روسیه منجر به کمبود کشتی نفتکش برای خدمات رسانی به سایر صادرکنندگان نفت و کشورهای غربی شده است.
لارس باستین اوسترنگ، تحلیلگر بانک سرمایه گذاری نروژی «آرکتیک سیکوریتیز»، می گوید: « مقدار صادرات نفت روسیه کمابیش با همان سرعت جریان دارد و کشتی های زیادی را در اختیار خود گرفته است.»
ایریک هاوالدسن، تحلیلگر بانک سرمایه گذاری پارتو سکوریتیز، در نروژ، با او موافق است:
«آنچه ما می شنویم این است که بسیاری از کشتی ها به طور ناگهانی از لیست تناژ خارج شده و به روسیه منتقل شده اند. … بنابراین ناگهان از دیروز بازار کرایه و عرضه کشتی برای حمل و نقل نفت قفل شد.»
اندازه ناوگان نفتکش های روسیه

واضح است که روسیه برای ایجاد چنین توسعه ای در بازار نفتکش ها باید تعداد قابل توجهی نفتکش داشته باشد. اما دقیقا چند کشتی وجود دارد؟
در آغاز ماه دسامبر، رسانه های متعددی گزارش دادند که روسیه بیش از ۱۰۰ نفتکش دست دوم را از سراسر جهان خریداری کرده است.
پس از آن صحبت از حدود ۲۰۰ نفتکش از نوع «افرامکس» و «سوئزمکس» – معادل ده درصد از کل کشتی های نفتکش جهان با ظرفیت نیم میلیون تا یک میلیون بشکه – که گفته می شود در سال ۲۰۲۲ دست به دست شده اند به میان آمد.
این اطلاعات همچنین مطابق با نظر کارشناسی فعلی است که بر اساس آن روسیه برای حفظ جریان نفت به آسیا به حدود ۲۴۰ کشتی نیاز دارد.
اکنون فرض بر این است که ناوگان سایه روسیه به طور قابل توجهی افزایش یافته است. پورتال ترانسپورت توپیکس که در بالا نامش ذکر شد، در مجموع از۶۰۰ نفتکش صحبت به میان آورده که در راستای منافع روسیه فعالیت می کنند.
غول تجارت نفت هلندی ترافیگورا نیز در از ۶۰۰ کشتی صحبت می کند که از ۴۰۰ نفتکش آن برای حمل و نقل نفت خام استفاده می شود.
بنابراین اگر ارقام ترافیگورا و سایر بازیگران صنعت را باور کنید، ۲۰ درصد ناوگان نفتکش های جهانی یا از هر پنج کشتی یک کشتی، در حال حاضر در خدمت صدور نفت مسکو قرار دارند.
به این ترتیب معلوم نیست چه بلایی سر بقیه ۶۰۰ کشتی های دیگر آمده. حداقل می توان حدس زد که بقیه این کشتی ها برای تاثیرگذاری بر بازار لجستیکی و حمل و نقل نفت در جهان توسط روسیه استفاده شود.