گفت و گو بجای درگیری 

تبادل آزاد: چین مفهوم «ابتکار امنیت جهانی» را ارائه می‌کند

نوشته یورگ کرونائر

ترجمه حمید علوی برای مجله هفته

روز سه‌شنبه، چین یک مقاله مفهومی جدید در مورد چگونگی مقابله با بحران‌ها و درگیری‌های بین‌المللی منتشر کرد. 

هدف «ابتکار امنیت جهانی» (GSI) جلوگیری از تشدید درگیری های بین دولتی و در عین حال کاهش سیستماتیک علل آنها است. 

این طرح شامل شش اصل اساسی است، مانند حفاظت از حاکمیت و تمامیت ارضی همه کشورها، در نظر گرفتن منافع امنیتی آنها و تعهد به حل و فصل اختلافات به طور جدی از طریق گفتگو. 

همانطور که وزیر امور خارجه چین گانگ توضیح داد، او هرگونه تلاش برای هژمونی و استفاده از فشار و خشونت را رد می کند و هدف آن تعادل بین قدرت های بزرگ است. از نظر ساختاری، حول محور سازمان ملل متحد است. 

علاوه بر این طرح، به سازمان های منطقه ای مانند اتحادیه آفریقا (AU)، آس آن در جنوب شرقی آسیا یا جامعه کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب (CELAC) نقش مهمی در حل مناقشه می دهد. 

برخلاف اتحادهای انحصاری مانند ناتو، که غرب به وسیله آنها به دنبال تضمین سلطه جهانی رو به کاهش خود است، «ابتکار امنیت جهانی» صراحتاً به گونه ای طراحی شده است که باز باشد. شرکت در رویدادهای «ابتکار امنیت جهانی» اعلام شده توسط پکن نباید به کشور یا اتحاد خاصی محدود شود. 

 «ابتکار امنیت جهانی» ساختاری موازی با «ابتکار توسعه جهانی» (GDI) در نظر گرفته می شود که پکن برای ترویج توسعه آن را آغاز کرده است. 

یک «گروه دوستان ابتکار توسعه جهانی» وجود دارد که اکنون تقریباً ۷۰ کشور را در بر می گیرد. به گفته پکن، «ابتکار امنیت جهانی»  و «ابتکار توسعه جهانی»  اکنون از سوی بیش از ۱۰۰ کشور و سازمان بین المللی پشتیبانی می شوند. 

ناظران این طرح ها را با «جاده ابریشم جدید» (ابتکار کمربند و جاده، BRI)، که هیچ عضو رسمی ندارد، اما در عین حال بیش از ۱۵۰ کشور – تقریباً همه کشورها بجز کشورهای غرب قدیم – به آن ملحق شده‌اند، مقایسه می‌کنند. 

به موازات کار بر روی «ابتکار امنیت جهانی»، به زودی – احتمالا در روز جمعه – طرح چین در مورد نحوه پایان دادن به جنگ اوکراین و حل درگیری ها بر اساس «ابتکار امنیت جهانی»، رسما ارائه می شود. 

چین روز سه‌شنبه گفت، پکن عمیقا نگران است که درگیری ممکن است بیشتر تشدید شود و حتی از کنترل خارج شود. ابتکار جدید به همین منظور و برای جلوگیری از تشدید درگیری ها ارائه خواهد شد.

---

چین راه حل های عملی برای جهان امن تر ارائه می دهد

دولت چین «سند مفهومی ابتکار امنیت جهانی» را 21 فوریه/ 2 اسفند منتشر کرد که مفهوم اصلی این ابتکار را بیشتر توضیح می دهد و 20 جهت همکاری کلیدی مطرح شده و «نقشه مسیر» مفصل تری برای اجرای این ابتکار طراحی شده است.

در آوریل 2022، شی جین پینگ رئیس جمهوری خلق چین، ابتکار امنیت جهانی را پیشنهاد کرد که در آن مسیر امنیتی جدید مبنی بر گفت و گو به جای تقابل، مشارکت به جای همپیمانی و برد- برد به جای مجموع صفر عنوان شده و جهت و تفکر جدیدی برای حل مشکلات و معضل امنیت انسانی در حال حاضر ارائه داده شده است. اکنون، این طرح مورد قدردانی و حمایت بیش از 80 کشور و سازمان منطقه ای قرار گرفته است.

ابتکار امنیت جهانی بر شش «پایبندی» تاکید می کند که عبارتند از: «پایبندی به مفهوم امنیت مشترک، جامع، پایدار و همراه با همکاری»، «پایبندی به احترام به حق حاکمیت و تمامیت ارضی همه کشورها»، «پایبندی به اهداف و اصول منشور ملل متحد»، «پایبندی به اهمیت به نگرانی های امنیتی مشروع همه کشورها»، «پایبندی به حل اختلافات و مناقشات بین کشورها به شیوه های گفت و گو و مشورت از راه های مسالمت آمیز» و «پایبندی به برنامه ریزی کلی و حفظ امنیت در ابعاد سنتی و غیر سنتی». این شش «پایبندی» بر منافع مشترک بشر متمرکز است و به موضوع اصلی این ابتکار تبدیل می شود.

سند یادشده 20 جهت همکاری کلیدی را برای برجسته‌ترین و فوری‌ترین نگرانی‌های امنیتی بین‌المللی در حال حاضر ارائه می‌کند که جنبه‌های مختلفی مانند ایفای نقش سازمان ملل، ترویج حل‌های سیاسی برای مسائل کانونی، مقابله با چالش های امنیتی سنتی و غیرسنتی را شامل شده و پیشنهادهایی برای پلت فرم ها و مکانیسم های همکاری ارائه داده است. این اقدامات عملی، کشورها و سازمان های بیشتری را برای پیوستن به این ابتکار جذب می کند و نیروهای مشترک بیشتری را برای حل معضل امنیتی گرد هم می آورد.

امنیت حق همه کشورهای جهان است نه انحصار برخی کشورها. برای امن تر کردن جهان، همه کشورها باید مسئولیت بر عهده بگیرند. چین از همه طرف‌ها انتظار دارد که مشترکا در ابتکار امنیت جهانی مشارکت داشته باشند و برای اجرای چشم‌انداز و اهداف آن و ایجاد صلح و آرامش بیشتر در جهان همکاری کنند.