تعریف و تمجید زیاد، نتیجه کم.

کوچک شدن توافق راهبردی به چند قرارداد

سفر سه روزه رئیس جمهور ایران به چین.
تعریف و تمجید زیاد، نتیجه کم.

نوشته کنوت ملنتین
یونگه ولت
ترجمه مجله هفته

«ابراهیم رئیسی» رئیس‌جمهور ایران روز پنجشنبه به سفر رسمی سه روزه خود به جمهوری خلق چین پایان داد. این دیدار بعد از ظهر سه شنبه با یک پذیرایی رسمی پر زرق و برق در تالار بزرگ مردم با همتای چینی او آغاز شد.
شی جین پینگ در این دیدار تاکید کرد که چین و ایران از یک «دوستی سنتی» برخوردارند و روابط دوجانبه آنها از آزمایشات فرسایش های مختلف جان سالم به در برده است.
چین از ایران در دفاع از حاکمیت، استقلال، تمامیت ارضی و حیثیت ملی خود حمایت می کند، مداخله نیروهای خارجی در امور داخلی ایران را رد می کند و که امنیت و ثبات این کشور را تضعیف می کنند.
پکن مایل به همکاری با تهران برای اجرای «طرح جامع همکاری» و «تعمیق همکاری عملی در زمینه‌هایی مانند تجارت، کشاورزی، صنعت و توسعه زیرساخت‌ها و جذب محصولات کشاورزی باکیفیت‌تر از ایران است.
این توافقنامه که در آن زمان با نام تا حدودی بلندپروازانه‌تر انگلیسی «پیمان همکاری استراتژیک ۲۵ ساله» – یک پیمان، و نه فقط یک طرح – نامیده می‌شد، در ۲۷ مارس ۲۰۲۱ توسط وزرای خارجه دو کشور در پایتخت ایران امضا شد. .
رئیس‌جمهور شی اولین بار در ۲۲ ژانویه ۲۰۱۶ در سفری دولتی به تهران این ایده را مطرح کرد. برای معرفی فقط یک پنجره زمانی بسیار کوچک ارائه داده شد:
در ۱۶ ژانویه ۲۰۱۶، برجام بین‌المللی که در ژوئیه ۲۰۱۵ در وین امضا شد، در تمامی اجزای آن از جمله برداشتن تحریم‌های غرب علیه ایران اجرایی شد.
زمانی که دونالد ترامپ در ۲۰ ژانویه ۲۰۱۷ روی کار آمد، رئیس‌جمهوری در کاخ سفید نشست که پیش از این در طول مبارزات انتخاباتی «پاره کردن برجام» را به عنوان اولویت خود اعلام کرده بود.
در ۸ می ۲۰۱۸، ترامپ خروج خود از این توافق را اعلام کرد و دستور اعمال مجدد تدریجی همه تحریم‌هایی را که آمریکا در وین لغو کرده بود، صادر کرد.
این بدان معناست که به دلیل تحریم های ترامپ پیش نیازهای اساسی برای راهراندازی ابتکار پیشنهادی شی به ایران در ژانویه ۲۰۱۶ دیگر در دسترس نبود، آن هم بدون اینکه این موضوع به شیوه ای قابل فهم توضیح داده شود یا حتی بحث شود.
جمهوری خلق همواره از نقض تحریم های ایالات متحده به دلایلی به راحتی قابل درک است از نقض تحریم های آمریکا عقب نشینی میکند.
مهم ترین بانک های چینی همگی در ایالات متحده آمریکا کار می کنند، همچنین مانند سایر شرکت های دولتی در جمهوری خلق. این نمی تواند مورد مذاکره قرار گیرد.
تنها یک منطقه استثنایی کوچک وجود دارد: اینها شرکتهای خصوصی سازماندهی شده ای هستند که هیچ ارتباط قابل اثباتی با بقیه اقتصاد چین ندارند. به ویژه آنها به عنوان شرکای ایران در معاملات نفتی «غیرقانونی» فعال هستند.
در این شرایط، مشخص نیست که چرا یک «پیمان راهبردی» ۲۵ ساله در ۲۵ مارس ۲۰۲۱ به امضای طرفین رسید.
محتوای توافق هنوز منتشر نشده است. در عوض، شایعه‌ای که چین متعهد به سرمایه‌گذاری در مجموع ۴۰۰ میلیارد دلار آمریکا (میانگین سالانه ۱۶ میلیارد دلار) در ایران در یک دوره ۲۵ ساله شده است، بر سر زبان‌ها است.
حتی فراتر از مشکل عینی، که فراتر از «مسمومیت» مؤثر ایران توسط تحریم‌های غرب است، نمونه‌ای از چنین تعامل خارجی گسترده و طولانی‌مدتی توسط چین تا بحال در جایی مشاهده نشده.
رئیسی روز دوشنبه با هدف اعلام شده برای ایجاد انگیزه کمی برای اجرای عملی توافق اساسی که دو سال پیش منعقد شد به پکن پرواز کرد.
گهگاه در ایران آشکارا گفته می شود که «پیمان» اساساً روی کاغذ مانده. در روزهای سه شنبه و پنجشنبه گذشته هم چیز بیشتری به آن اضافه نشد.
گفته می شود ۲۰ قرارداد مجرد برای گسترش همکاری ها منعقد شده است. بدون افشای محتوای آنها، همچنین آنها غیر الزام آور هستند و به هیچ وجه آنها فقط مربوط به اقتصاد نمی‌شوند.