پایان یک عصر؟ بانک های مرکزی بزرگ دلار را به دلیل سیاست تهاجمی ایالات متحده کنار می گذارند
ترجمه میرفخرایی برای مجله هفته
کارشناسان کردیت سوئیس ادعا می کنند: بانک های مرکزی در سراسر جهان به طور فزاینده ای دلار آمریکا را کنار می گذارند. همانطور که در گزارش کارشناسی آمده است، پول آمریکا از سیاست خارجی تهاجمی ایالات متحده و افزایش بدهی ملی واشنگتن رنج می برد.
تحلیلگران بانک سوئیس کردیت سوئیس گزارشی با عنوان «آینده سیستم پولی» تهیه کرده اند که در آن هشدار داده اند که دلار آمریکا به سرعت در حال از دست دادن جایگاه خود است و احتمال رها شدن آن توسط بانک های مرکزی جهان در حال افزایش است.
در این گزارش، کارشناسان به کاهش اعتماد به اقتصاد آمریکا اشاره می کنند. این امر با تورم سرسام آور، کسری بودجه عظیم و بدهی خارجی ناپایدار در ایالات متحده تقویت می شود.
علاوه بر این، زمانی که شما سعی می کنید از دلار آمریکا به عنوان سلاحی در اختلافات اقتصادی استفاده کنید، هیچ کس به این کار تمایلی نشان نمی دهد. در این سند آمده است:
«عدم تعادل در اقتصاد های کلان به طور قابل توجهی گسترش یافته است. علاوه بر این، تنش های ژئوپلیتیکی در سال های اخیر تشدید شده است. به طور فزاینده ای محتمل است که دلار آمریکا تا حد زیادی کنار گذاشته شود.»
با این حال، این گزارش می گوید که روند جایگزینی دلار آمریکا به عنوان ارز ذخیره جهانی در حال حاضر در بسیاری از بانک های مرکزی در حال انجام است.
آمار و ارقام نیز این پدیده را نشان می دهند: در دهه ۱۹۷۰، ۸۰ درصد ذخایر جهان را دلار آمریکا تشکیل می داد، در حالی که این مقدار در سال ۲۰۲۲ تنها ۵۸.۸ درصد بود.
در آینده چه خواهد شد؟ به گفته کردیت سوئیس، محتمل ترین سناریو ظهور یک سیستم مالی چند قطبی است.
این امر با گسترش تجارت با ارزهای ملی، توسعه بازارهای سرمایه منطقه ای و مکانیسم هایی برای محافظت در برابر شوک های ناشی از سیاست پولی ایالات متحده پشتیبانی می شود.
در اینجا مقدمه گزارش مفصل کردیت سوئیس را مشاهده میکنید:
آینده نظام پولی چگونه خواهد بود؟
عدم تعادل بین اقتصاد کلان و ژئوپلیتیک ممکن است تغییر در سیستم پولی فعلی عمدتاً مبتنی بر دلار آمریکا را به سیستمی چندقطبی تر سرعت بخشد.
از زمان راه اندازی سیستم مبتنی بر دلار در سال ۱۹۴۴، سیستم پولی با محوریت دلار آمریکا دستخوش تغییرات اساسی شده است، معمولاً در پاسخ به بحران های «سیستمی» مانند تغییرات عمده در سیاست پولی ایالات متحده که نگرانی هایی را در خارج از ایالات متحده ایجاد می کند.
در سال‌های اخیر، تغییرات در اقتصاد جهانی، واکنش‌های سیاست‌های اقتصادی و وضعیت ژئوپلیتیکی واکنش‌های شدیدی را در بازارهای مالی از جمله بازارهای پول، اوراق قرضه و ارز به دنبال داشته است. آنها همچنین این سوال را مطرح کرده اند که آیا نظام پولی بین المللی ممکن است دستخوش تغییرات بلندمدت و اساسی تر شود؟
نظام پولی به کدام سمت می رود؟
به نظر می‌رسد که تکامل تدریجی به یک سیستم پولی چندقطبی‌تر محتمل‌ترین نتیجه است، با احتمال دور شدن شدیدتر از سیستم دلار محور.
دو سناریو بعید: یک پول رایج جهانی یا یک سلطه یک ارز متفاوت
۱. ایجاد یک واحد پول مشترک جهانی توهمی بیش نیست
پیشنهاداتی برای ایجاد یک ارز جهانی تا به حال محقق نشده است و در شرایط ژئوپلیتیک فعلی، اکنون حتی احتمال کمتری دارد.
به زبان ساده، واگذاری قدرت چاپ پول از بانک مرکزی خود به یک مقام فراملی نیازمند اعتماد متقابل عظیم بین کشورها و یک محیط ژئوپلیتیکی شدیداً دوستانه با همکاری بالا است.
۲. فقدان یک ارز مسلط جایگزین
یک ارز غیر از دلار آمریکا چگونه می توان نقش مسلط مشابهی در سیستم پولی جهانی ایفا کند؟
دو منطقه وجود دارد که از نظر اندازه اقتصادی مشابه ایالات متحده هستند و از نظر مقیاس ممکن است اصولاً واجد شرایط باشند: منطقه یورو و چین.
منطقه یورو
یورو در حال حاضر حدود ۲۰ درصد از ذخایر FX جهانی را تشکیل میدهد – دومین سهم بزرگ پس از دلار آمریکا – و همچنین آزادی تجارت فرامرزی در منطقه موجود است.
و با این حال، سیاست گذاران منطقه یورو به وضوح در تلاش نیستند که پول آنها چنین نقشی را ایفا کند. در واقع تمرکز بانک مرکزی اروپا (ECB) همچنان بر اقتصاد داخلی است.
منطقه یورو هنوز یک اتحادیه مالی بالغ نیست و بنابراین فاقد دارایی امن در سطح منطقه مانند اوراق خزانه داری ایالات متحده است. این بدان معناست که هیچ نقدینگی یکدستی وجود ندارد که بقیه جهان بتواند به آن به عنوان ذخیره نگاه کنند.
فقدان بازار سرمایه و اتحادیه بانکی یکپارچه موانع دیگری هستند که نقدینگی یورو را کاهش می‌دهند.
چین
در مقابل، چین یک نهاد مالی واحد است و تعداد کمی از بانک های بزرگ آن را می توان به عنوان بانک های مرکزی برای پول در نظر گرفت.
با این حال، رنمینبی فاقد سومین ویژگی کلیدی است که آن را به عنوان رقیب دلار آمریکا واجد شرایط می کند: تحرک سرمایه بین المللی.
برای آینده قابل پیش‌بینی، بعید به نظر می‌رسد که چین بازارهای مالی خود را به طور کامل آزاد کرده و برای معاملات فرامرزی باز کند.
سایر ویژگی‌ها، مانند یک سیستم حقوقی به رسمیت شناخته شده بین‌المللی، نیز علیه رنمینبی به‌عنوان یک کاندیدای مناسب برای یک ارز غالب استدلال می‌کنند.
به نظر ما، ایجاد یک ارز جهانی واقعاً جدید، یا ظهور یک ارز «هژمونیک» جایگزین، در آینده قابل پیش‌بینی بسیار بعید است.
بنابراین، در غیاب یک ارز جهانی جدید یا جایگزینی کامل دلار آمریکا به عنوان ارز اصلی، سیستم پولی آینده چگونه خواهد بود؟
تکامل تدریجی یک سیستم چند قطبی تر
اساساً ما شاهد یک سیستم جدید و چند قطبی هستیم که در نتیجه سه محرک در حال تکامل است:
۱. روند افزایش تجارت دوجانبه بین بسیاری از کشورها، که امکان استفاده از ارزهای مربوطه را به جای دلار آمریکا فراهم می کند.
۲. تعمیق بازارهای سرمایه محلی در بازارهای نوظهور.
۳. تلاش (به ویژه توسط بازارهای نوظهور پیشرو) برای توسعه طرح های بیمه متقابل در برابر شوک های ناشی از تغییر در سیاست پولی ایالات متحده.
از زمان بحران مالی سال ۲۰۰۸، ما شاهد تلاش‌هایی برای افزایش استحکام سیستم پولی و محافظت بهتر از بازارهای نوظهور در برابر استرس‌های ناشی از سیستم دلار محور بوده‌ایم.
این بدان معناست که جهان به تدریج به سمت یک سیستم ارزی چندقطبی تر حرکت کرده است. سوال این است که آیا این روند به شیوه ای نسبتاً روان ادامه خواهد داشت یا اینکه ممکن است شاهد حرکت های ناگهانی در یک یا جهت دیگر باشیم.
متن کامل گزارش کردیت سوئیس را از اینجا به زبان انگلیسی دریافت کنید.
مجله هفته - مجله سیاست بین المللی - سال هفدهم 