دموکراسی سوسیالیستی در کوبا: درس‌هایی آموزنده دربارهٔ مشارکت واقعی

نوشته: کالا والش
منبع: مولتی‌پلوریستا، مورخ دوم دسامبر ۲۰۲۲
مترجم: عدنان علوی

در نوامبر ۲۰۲۲ هیئتی از جوانان اهل ایالات متحده به‌عنوان ناظر بر انتخابات شهرداری‌های کوبا نظارت داشتند و از نزدیک شاهد عملکرد دموکراسی واقعی مردمی بودند، جایی که کارگران تصمیم می‌گیرند چه کسی بر آن‌ها حکومت کند، نه الیگارشی‌ها و شرکت‌های صاحب زر و زور.

کوبا در ۲۷ نوامبر انتخاباتی برای تعیین کارگزاران دولت‌های محلی، شوراهای شهری قدرت خلق، برگزار کرد. هیئتی از جوانان اهل ایالات متحده به‌عنوان بخشی از «نشست دوستی جوانان ایالات متحده و کوبا» از نزدیک ناظر این انتخابات بود.

این نخستین باری بود که افرادی اهل امپراتوریِ اساساً غیردموکراتیک ایالات متحده شاهد عملکرد نظام انتخاباتی کارآمدی بودند که توده‌ها واقعاً در آن مشارکت دارند و اکثریت حقیقی در آن حکومت می‌کند.

ما ناظر انتخابات در لا کورباتا بودیم، محله‌ای در هاوانا که هم‌اینک در تکاپوست.
شعبهٔ اخذ رأی در داخل یک مرکز فرهنگی-فناوری نوبنیاد بود که برنامه‌های هنری، دوره‌های آموزشی، آزمایشگاه رایانه، جشن‌های دانش‌آموختگی، و رویدادهای اجتماعی نیز در آن برگزار می‌شود.

در بدو ورود، از چگونگی کارآمدی روند رأی‌گیری شگفت‌زده شدیم. در شعبهٔ اخذ رأی لاکورباتا صف‌های طولانی وجود نداشت، درحالی‌که در ایالات متحده برای رأی‌دهندگان—به‌ویژه در محله‌های فقیرنشین—معمول است که ساعت‌ها در صف منتظر بمانند تا رأی خود را به صندوق بیندازند.

یک مقام ستاد برگزاری انتخابات محلی توضیح داد که همهٔ شهروندان و دارندگان اقامت دائم کوبا به‌طور خودکار در شانزده‌سالگی برای رأی‌دادن ثبت‌نام می‌شوند.[۱] در هجده‌سالگی واجد شرایط برای نامزدی به‌عنوان نماینده هستند.

روند اعلان نامزدی در هفته‌های منتهی به انتخابات صورت می‌گیرد. بین ۲۱ اکتبر تا ۱۸ نوامبر، بیش از شش‌میلیون رأی‌دهنده—۷۳ درصد از واجدان شرایط—در شوراهای محلات برای معرفی نامزدها شرکت کردند. نامزدها توسط تشکل‌های محلی، ازجمله کمیته‌های دفاع از انقلاب، بزرگ‌ترین سازمان توده‌ای کشور با بیش از ۸/۴میلیون عضو از جمعیت یازده‌میلیونی، فدراسیون زنان کوبا که بیش از ۸۵ درصد از زنان کوبایی واجد شرایط بالای چهارده سال را شامل می‌شود، و حزب کمونیست کوبا معرفی می‌شوند.

حزب کمونیست کوبا یک حزب انتخاباتی نیست. کاندیداها را «دستی» انتخاب نمی‌کند. و عضویت در حزب به‌هیچ‌وجه شرط لازم برای نامزدی نیست.

قبل از انتخابات، شورای ملّی انتخابات خانه به خانه می‌رود تا اطلاعات و مشخصات رأی‌دهندگان را تأیید کند. امسال، پس از آن‌که توفند ایان استان پیناردل‌ریو در شرق را ویران کرد، مسئولان ستاد برگزاری انتخابات بررسی‌هایی صورت دادند تا اطمینان حاصل شود چه افرادی که تخلیه شده‌اند چه کسانی که در پناهگاه‌ها اقامت می‌کنند به صندوق اخذ رأی دسترسی دارند.

انتخابات کوبا همیشه یکشنبه‌ها برگزار می‌شود تا رأی‌دهندگان در روزهای کاری خود برای مشارکت در دموکراسی محدود نشوند. در ۲۷ نوامبر، صندوق‌های اخذ رأی در ساعت هفت صبح باز شد و قرار بود در ساعت ۱۸ بسته شود. شورای ملّی انتخابات از قدرت اعطا شده توسط قانون اساسی کوبا برای تمدید ساعت رأی‌گیری استفاده و انتخابات را در سراسر کشور برای یک ساعت دیگر تمدید کرد تا تعداد بیشتری از شهروندان بتوانند از حق رأی خود استفاده کنند.

در ایالات متحده، انتخاباتی که سه‌شنبه‌ها در ساعات کاری برنامه‌ریزی می‌شوند—همراه با عدم دسترسی به محل‌های رأی‌گیری، الزامات سخت‌گیرانهٔ احراز هویت، ارعاب نژادپرستانهٔ رأی‌دهندگان، و فقدان عام آموزش مدنی، بخش وسیعی از طبقهٔ کارگر را از مشارکت بازمی‌دارد.

ایالات متحده این دروغ را مطرح می‌کند که انتخابات کوبا «رقابتی نیست». درواقع، هر شهرداری‌ای در کوبا باید حداقل دو تا هشت نامزد در حال رقابت داشته باشد تا اطمینان حاصل شود رأی‌دهندگان حق انتخاب دارند. در لاکورباتا، سه نامزد حضور داشتند که همگی زن بودند.

رقابت در انتخابات ایالات متحده به دلیل گسترش انحصار و سلطهٔ شرکت‌ها بر دموکراسیِ ظاهری ما، یا بهتر است بگوییم الیگارشی، به‌شدت کاهش یافته است. در انتخابات میان‌دوره‌ای نوامبر ۲۰۲۲، کمتر از ۸ درصد از حوزه‌های کنگرهٔ ایالات متحده رقابتی در نظر گرفته شدند.

وقتی رأی‌دهندگان کوبایی وارد شعبهٔ اخذ رأی می‌شوند، هویت‌شان احراز می‌شود، یک برگهٔ رأی با دستورالعمل‌های ساده دریافت می‌کنند، و آن را در یک باجه پر می‌کنند. سپس، رأی خود را در صندوقی که توسط دانش‌آموزان مدرسهٔ ابتدایی محلی محافظت می‌شود، می‌اندازند.

جوانان همیشه در خط مقدم انقلاب کوبا فعالیت کرده‌اند، بنابراین، ایفای چنین نقشی برای آن‌ها مایهٔ افتخار است.

هر شهروندی می‌تواند در روند شمارش آراء عمومی کمک کند. نتایج رسمی در همان روز گزارش می‌شود—برخلاف ایالات متحده، که در آن هفته‌ها یا حتی ماه‌ها طول می‌کشد تا آراء جمع‌آوری شود، علی‌رغم این‌که یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان است و به فناوری بسیار پیشرفته‌تری نسبت به کوبای تحت محاصره دسترسی دارد.

اگر هیچ نامزدی بیش از پنجاه درصد آراء را به دست نیاورد، انتخابات یکشنبهٔ آینده به دور دوم می‌رود. وضعیت در ۹۲۵ شهرداری کوبا پس از انتخابات ۲۷ نوامبر چنین خواهد بود.

علاوه بر این، جامعه می‌تواند در هر زمانی پس از شروع دورهٔ نمایندگی، از کسانی که انتخاب شده‌اند سلب رأی کند.

یکی دیگر از تفاوت‌های کلیدی بین انتخابات ایالات متحده و کوبا این است که در کوبا، مبارزات انتخاباتی «سنتی» وجود ندارد. نامزدهای معرفی‌شده از سوی جامعه نمی‌توانند هیچ پولی صرف تبلیغات انتخاباتی کنند، اما همچنان در دسترس رأی‌دهندگان برای گفتگو در مورد موضوعات مختلف هستند.

سوابق نامزدها که تجربهٔ آن‌ها در خدمت به جامعه و عضویت آن‌ها در تشکل‌های مختلف را برجسته می‌کند، در خارج از شعبهٔ اخذ رأی الصاق می‌شود. رأی‌دهندگان بر اساس صلاحیت‌های واقعی نامزدها تصمیم آگاهانه می‌گیرند، نه بر اساس تبلیغات پر زرق‌وبرق یا تهاجمی، که توسط مشاوران حرفه‌ای انتخاباتی ساخته شده است. درنتیجه، حال‌وهوا در پای صندوق‌های رأی کاملاً متفاوت است با آنچه در ایالات متحده معمول است، جایی که انبوهی از داوطلبان یا اجیرشدگان کارزار انتخاباتی در بیرون جمع می‌شوند و تابلوهایی در دست دارند، اوراقی پخش می‌کنند، و از رأی‌دهندگان می‌خواهند از نامزدهای ایشان حمایت کنند.

خشونت سیاسی اغلب در خارج از محل‌های رأی‌گیری در ایالات متحده تشدید می‌شود. در طول انتخابات میان‌دوره‌ای ۲۰۲۲، حتی شبه‌نظامیان مسلح در برخی ایالت‌ها رأی‌دهندگان را در پای صندوق‌های رأی مرعوب می‌کردند.

در ایالات متحده و همهٔ «دموکراسی‌»های سرمایه‌داری، تکلیف انتخابات با مقدار پول سرمایه‌گذاری‌شده در یک کارزار تعیین می‌شود که تبلیغات، برگه‌ها، افراد استخدام‌شده، و سایر منابع را برای دسترسی به رأی‌دهندگان احتمالی خریداری می‌کند. صرف ۹/۳میلیارد دلار برای انتخابات فدرال میان‌دوره‌ای ۲۰۲۲ در ایالات متحده رکوردشکنی محسوب می‌شود.

کارزارهای سیاسی در ایالات متحده بیشتر شبیه برنامه‌های تلویزیونی «ریَلیتی شو»[۲] است—هیجان‌انگیز، قطبی‌کننده، و کاملاً بی‌ربط به موضوعات ملموس روزمرهٔ مردم.


تلقی کم‌عمق مردم آمریکای شمالی از دموکراسی به سردرگمی آن‌ها در مورد نظام انتخاباتی کوبا دامن زده است. برخی هم تبلیغات مضحک ضدکمونیستی را که ادعا می‌کند کوبا درخصوص انتخابات صحنه‌سازی می‌کند یا به عده‌ای پول می‌دهد تا نقش بازی کنند و به ما دروغ بگویند، باور می‌کنند.

همان‌طور که در ماه مه در مولتی‌پلوریستا نوشتم، برای بسیاری از مردم آمریکای شمالی آسان‌تر است باور کنند کوبا در مورد دستاوردهای دموکراتیک خود دروغ می‌گوید—مراقبت‌های بهداشتی و خدمات آموزش رایگان، مسکن و شغل تضمین‌شده، و تصریح ضدیت با نژادپرستی و لزوم برابری جنسیتی در قانون اساسی—تا این‌که به واقعیت تن دهند؛ این واقعیت که دولت خودمان تصمیم گرفته همین حقوق را از ما سلب کند.

دقیقاً به دلیل همین ویژگی بسیار پیشرفته‌تر دموکراسی سوسیالیستی کوباست که ایالات متحده اصرار دارد حقایق درخصوص کوبا را مخدوش و دسترسی به آن را مسدود کند. سرمشق آن‌ها به ما نشان می‌دهد چه ممکناتی وجود دارد:

برای بیش از شصت سال، جزیره‌ای کوچک با یازده‌میلیون نفر در برابر بزرگ‌ترین و خشن‌ترین امپراتوری تاریخ مقاومت کرده است. اگر بتوان یک دموکراسی واقعی کارگری را در ۱۵۰کیلومتری سواحل ما تحقق بخشید، می توان آن را در اینجا و در هر گوشه از جهان تحقق بخشید.

پانوشت‌ها
در ایالات متحده شهروندان باید برای هر نوبت انتخابات ثبت‌نام کنند که گاهی موجب بروز مشکلاتی می‌شود؛ مثلاً شهروندانی که به هر دلیل با فرایند ثبت‌نام برخط (آنلاین) آشنا نیستند یا طی فرایند ارسال پستی مدارک دچار مشکل می‌شوند، چه‌بسا فرصت شرکت در انتخابات را از دست بدهند.

نوعی برنامهٔ تلویزیونی سرگرم‌کننده با حضور افراد عادی که معمولاً موضوعاتی مانند رقابت در آوازخوانی، مسیریابی در طبیعت، و امثالهم را پوشش می‌دهد.

@CubaSolidarity