جداشده از غرب
سازمان همکاری شانگهای
نوشته یورگ کروناور
یونگه ولت
ترجمه مجله هفته

سازمان همکاری شانگهای (SCO) که اجلاس امسال را از روز پنجشنبه در سمرقند ازبکستان آغاز می کند، در مورد توانایی های آن برخی مواقع بیش از حد اغراق شده است.
گاهی گفته می شد ائتلافی که چین و روسیه در سال ۲۰۰۱ به همراه چهار کشور آسیای میانه، قزاقستان و قرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان تأسیس کردند، یک ائتلاف متقابل بزرگ علیه غرب است. گاهی حتی صحبت از «ناتوی آسیایی» می شد.
سازمان همکاری شانگهای همیشه جنبه نظامی داشته، به ویژه تحت عنوان مبارزه با تروریسم: اما همکاری بین اعضای آن هرگز به اندازه پیمان نظامی غرب نزدیک و فشرده نبوده است. زمانی که هند و پاکستان در سال ۲۰۱۷ پذیرفته شدند، عده‌ای متعجب بودند که این چه اتحادی است که اکنون نه تنها این دو کشور دشمن را شامل می‌شود، بلکه رقبای سرسخت آنها، هند و چین را نیز در بر می‌گیرد.
و هنگامی که درگیری مرزی هند و چین در ارتفاعات هیمالیا سرانجام در بهار ۲۰۲۰ به درگیری‌های خونین تبدیل شد، به نظر می‌رسید که دیگر قطعی است که سازمان همکاری شانگهای به دلیل درگیری‌های داخلی عمیق با مشکل مواجه شده است.
اما سال ۲۰۲۲ می تواند نقطه عطفی باشد. محور اصلی این موضوع این است که دهلی نو و پکن تصمیم گرفته‌اند تا رقابت خود را در مرحله بعدی اهمیت قرار دهند. تا روز دوشنبه گذشته، نیروهای هر دو طرف از خط درگیری در هیمالیا خارج شدند.
دلیل این امر: هند، علیرغم همه اختلافات جدی خود با چین، تمایلی ندارد که به عنوان مهره شطرنج دولت های غربی در مبارزه قدرت های بزرگ علیه مسکو و پکن مورد استفاده قرار بگیرد.
طبقه حاکم آن آینده خود را نه به عنوان یک زائده وابسته به غرب، بلکه به عنوان یک قدرت مستقل در جهان چند قطبی می بیند.
هنوز درگیری های زیادی بین هند و چین وجود دارد. با این حال، همکاری هند در چارچوب سازمان همکاری شانگهای به دهلی نو کمک می کند تا مانع تلاش های غرب برای استفاده از خود علیه پکن شود.
یکی دیگر از نقاط عطف مهم برای سازمان همکاری شانگهای، الحاق ایران است که قرار است این هفته در سمرقند مهر و موم شود.
این امر چشم اندازهای جدیدی را به روی کشوری می گشاید که غرب سال ها در تلاش برای شکست آن به یک جنگ وحشیانه تحریمی روی آورده و در ضمن شانس قدرت های فراآتلانتیک را برای نجات سلطه سابق خود در خاورمیانه کاهش می دهد.
از این گذشته، عربستان سعودی، قطر و مصر نیز می خواهند به «شریک گفتگو» سازمان همکاری شانگهای تبدیل شوند. امارات متحده عربی در حال حاضر با ایده عضویت کامل بازی می کند.
در چشم انداز، سازمان همکاری شانگهای می تواند به چارچوبی برای کشورهای عربی خلیج فارس تبدیل شود، کشورهایی که مدتی است از طریق همکاری نزدیک تر با چین و روسیه خود را از وابستگی یک طرفه خود به غرب رها می کنند و در این پیمان شاید بتوانند درگیری خشونت آمیز خود را با ایران مهار کنند. خوب، هنوز تا رسیدن به این اهداف خیلی راه است.
با این حال، سازمان همکاری شانگهای در حال حاضر به عنوان یک محل تجمع احتمالی برای انواع تلاش ها در آسیا برای شکستن سلطه غرب در حال ظهور است.