نزدیکی ترکیه و اسرائیل علیه ایران و سوریه

نزدیکی اسرائیل و ترکیه: تهاجم جدید به شمال سوریه به عنوان آزمونی برای ناتو 

ترکیه ظاهراً می خواهد ناتو را با مداخله نظامی جدید در سوریه آزمایش کند. نزدیکی اسرائیل و ترکیه نیز حاکی از تغییر قدرت جدید در خاورمیانه است. نشانه های فزاینده ای وجود دارد که سوریه بار دیگر به صحنه جنگ نیابتی بین متحدان روسیه و غرب تبدیل می شود.

سید علیرضا موسوی

راشا تودی

ترجمه از حمید علوی

مجله هفته

ترکیه موافقت خود با درخواست های سوئد و فنلاند برای عضویت در پیمان آتلانتیک شمالی را در کنار دیگر خواسته هایش به پاسخ ناتو به مداخله نظامی جدید در سوریه منوط کرده است. در بیانیه اخیر شورای امنیت ملی ترکیه آمده است که این کشور همواره به تعهدات خود در راستای روح ائتلاف عمل کرده است. اکنون او از متحدانش همین صداقت و در نظر گرفتن منافع امنیتی ترکیه را انتظار دارد. 

با مداخله جدید در سوریه، اسرائیل و ترکیه می خواهند دوباره به هم نزدیک شوند: آیا حمله جدید ترکیه به شمال سوریه قریب الوقوع است؟ 

ظاهرا ترکیه در حال آزمایش ناتو است.

ترکیه اخیرا عملیات نظامی در سوریه را برای «امنیت ملی» ضروری اعلام کرده است. آنکارا هم پ‌ک‌ک و هم YPG را سازمان‌های تروریستی می‌بیند و مدعی است که در تلاش است این گروه‌ها را از مرزهای ترکیه عقب براند. یکی از اهداف سه حمله نظامی ترکیه به سوریه در سال‌های اخیر، ایجاد منطقه‌ای به اصطلاح امن بود که پناهجویان سوری به آن بازگردانده شوند. رئیس جمهور ترکیه اخیراً از اسکان یک میلیون پناهجو در شمال سوریه صحبت کرد.

اگرچه اردوغان از بازگشت “داوطلبانه” پناهجویان به شمال سوریه صحبت میکند، اما ناظران معتقدند که این اقدام را نمی توان داوطلبانه توصیف کرد، بلکه به دلایل زیادی این یک بازگشت اجباری پناهجویان است. 

بیشتر حدود چهار میلیون پناهجوی سوری در ترکیه از سایر مناطق سوریه به این کشور مهاجرت کرده اند.

تهاجم چهارم احتمالی ارتش ترکیه به سوریه به ویژه با هدف بهبود موقعیت تضعیف شده ژئوپلیتیک ترکیه در بحبوحه بحران اوکراین است. ترکیه تاکنون تلاش کرده از جنگ اوکراین دور بماند. اولین مذاکرات ناموفق بین کیف و مسکو در استانبول انجام شد. با این حال، هر چه جنگ بیشتر طول بکشد، احتمال اینکه ترکیه به عنوان یک برنده ژئوپلیتیکی از بحران اوکراین خارج شود، کمتر می شود.

ترکیه برای تحقق جاه طلبی های تجدیدنظرطلبانه نئو عثمانی خود در منطقه دریای سیاه، اوکراین را بخشی از حوزه نفوذ منطقه ای خود می بیند. از زمانی که روسیه با تصرف ماریوپل یک پل زمینی از کریمه به دونباس ایجاد کرد، موقعیت ترکیه در دریای سیاه به شدت تضعیف شده است. 

بحران اوکراین اخیراً ترکیه را به تغییر مسیر در سیاست خارجی خود سوق داده است. این کشور در تلاش است تا جهت گیری خود را در خاورمیانه به منظور بهبود موقعیت خود در سطح ژئوپلیتیک تغییر دهد. در این زمینه، آنکارا اکنون در حال عادی سازی روابط خود با اسرائیل است. اسحاق هرتزوگ، رئیس جمهور اسرائیل در ماه مارس به آنکارا سفر کرد. مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه اخیرا برای اولین بار پس از پانزده سال از اسرائیل دیدن کرد.

روسیه پیشتر خروج برخی از نیروهای خود از سوریه را برای تقویت نیروهای خود در اوکراین آغاز کرده است. قرار است پایگاه هایی که روس ها رها کرده اند با توافق با روسیه به شبه نظامیان طرفدار ایران واگذار شود. بشار اسد رئیس جمهور سوریه اخیرا در یک سفر دولتی به ایران برای گفتگو در مورد این موضوع مورد استقبال قرار گرفت. اسرائیل و ترکیه از این موضوع نگران هستند و اکنون خواهان هماهنگی عملیات نظامی در سوریه برای مقابله با نفوذ فزاینده ایران در سوریه هستند. هر دو حضور ایران در سوریه را “تهدیدی برای ثبات خود” می دانند.

اسرائیل اخیرا حملات هوایی خود را علیه سوریه تشدید کرده است. گفته می شود که اکنون آنکارا برای تهاجم جدید ترکیه به سوریه با تل آویو هماهنگ شده است. روزنامه اسرائیلی هاآرتص پیش از دیدار ژائیر لاپید وزیر امور خارجه اسرائیل و چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه اظهار داشت که آنکارا و تل آویو می خواهند از آسیب رساندن تصادفی ترکیه به هواپیماهای طرفین در حریم هوایی سوریه جلوگیری کنند. 

از زمان عملیات نظامی روسیه در اوکراین، ترکیه قصد دارد کشورش را به قطب صادرات به اروپا تبدیل کند تا موقعیت ضعیف خود را جبران کند. چاووش اوغلو در سفر هفته گذشته خود به اسرائیل اعلام کرد که اگر اسرائیل تصمیم به صادرات گاز اسرائیل به اروپا بگیرد، ترکیه تنها خروجی گاز اسرائیل خواهد بود. اتحادیه اروپا در حال حاضر به دنبال راه های جایگزین برای مستقل شدن سریع از انرژی روسیه است.

پس از اینکه ترکیه نتوانست کریدور ترکیه-مسلمان خود را از طریق اوراسیا در جریان جنگ قره باغ کوهستانی در اکتبر ۲۰۲۰ تحقق بخشد، رئیس جمهور ترکیه اکنون در تلاش است تا به بهای به خطر انداختن حاکمیت سوریه، قدرت خود را در شام متمرکز کند. در همین حال، ایران به ترکیه هشدار داد که دست از تجاوز و اشغال کشورهای همسایه خود بردارد. به نظر می رسد سوریه دوباره در حال تبدیل شدن به نقطه اشتعال است که در آن انتظار رویارویی مستقیم بین ایران و اسرائیل/ترکیه وجود دارد.