گلوبال تایمز

حمید علوی – مجله هفته

سائولی نینیستو، رئیس جمهور فنلاند و سنا مارین، نخست وزیر فنلاند روز پنجشنبه گفتند: «فنلاند باید فوراً برای عضویت در ناتو درخواست دهد.» اعلامیه مشابهی روز یکشنبه از سوی سوئد منتشر خواهد شد.

ناتو با گسترش به سمت شرق، اکنون در حال حرکت به سمت شمال است که می تواند اروپا را به یک انبار باروت جدید تبدیل کند.

اصطلاح «فنلاندسازی» که به سیاست بی طرفی شدیدی که فنلاند در طول جنگ سرد دنبال کرد، اشاره دارد، از زمان شروع درگیری روسیه و اوکراین دوباره مطرح شده است.

حفظ بی طرفی همچنین مزایای زیادی برای توسعه کشورهای بی طرف از جمله فنلاند و سوئد به همراه داشته است.

با این حال، دو کشور که حتی در دوران جنگ سرد به ناتو نپیوستند، اکنون تصمیم به پیوستن به این اتحاد نظامی گرفته‌اند. این گام بلافاصله منجر به افزایش قدرت ناتو خواهد شد و همانطور که ناظران خاطرنشان می کنند، چالش حاد جدیدی برای نظم امنیتی اروپا ایجاد خواهد کرد.

یک پیشینه مهم این است که وقتی صحبت از ساختار امنیتی اروپا می شود، هیچ راهی برای منحرف کردن روسیه وجود ندارد. روسیه آنجاست، درست در کنار اروپا، با وسعتی در حدود ۱۷ میلیون کیلومتر مربع، ۱۴۵ میلیون نفر و دومین ارتش قوی در جهان. چگونه امنیت اروپا از طریق تهدید امنیت روسیه افزایش می یابد؟
حفظ تنش های مداوم با روسیه برای اروپا به سادگی واقع بینانه نیست.

پس از پایان جنگ سرد، وقتی ناتو که دلیل وجودی خود را پس از انحلال پیمان ورشو از دست داده بود، نه تنها جان سالم به در برد، بلکه حتی نقش جدیدی را به عنوان پشتوانه نظامی هژمونی جهانی ایالات متحده به عهده گرفت، تعادل امنیتی اروپا به هم خورد. بدتر از آن، هیچ سازمان نظامی دیگری در جهان وجود نداشت که بتواند ناتو را کنترل و متعادل کند. سان ککین، پژوهشگر مؤسسه روابط بین‌الملل معاصر چین، به گلوبال تایمز گفت: این یک عدم تعادل بزرگ است.

پس از چندین دور گسترش به سمت شرق، ناتو تعدادی از اعضای اتحاد جماهیر شوروی سابق را پذیرفته است. قبلاً ثابت شده است که گسترش بلوک اروپا را به جای امن‌تر خطرناک‌تر کرده است. با این وجود، ناتو از دور دیگری از گسترش به شمال اروپا استقبال می کند. این تنها عدم تعادل در سیاست امنیتی در اروپا را تشدید خواهد کرد. نقشه ژئوپلیتیک اروپا در حال ترسیم مجدد است.

اگر فنلاند، که ۱۳۴۰ کیلومتر مرز مشترک با روسیه دارد – طولانی تر از مرز روسیه و اوکراین – به ناتو بپیوندد، به معنای تشدید خطرناک تحریکات درست در آستانه روسیه خواهد بود. احتمال درگیری جدید بین روسیه و ناتو تنها افزایش خواهد یافت. اروپا چیزی جز وضعیت امنیتی شکننده تر نخواهد داشت.

ناتو ممکن است بر این باور باشد که نیروهای متعارف قوی و نفوذ اقتصادی دارد. اما روسیه هزاران کلاهک هسته ای دارد. این در آستین اوست. با این حال، یک اقدام تحریک آمیز دیگر ناتو علیه روسیه نه تنها اروپا، بلکه جهان را نیز به خطر خواهد انداخت.

فنلاند و سوئد اکنون ممکن است فکر کنند که پس از پیوستن به ناتو می توانند از سوی ناتو حمایت شوند. اما مراقب باشید: فنلاند در خط مقدم مبارزات ضد روسیه خواهد بود. سان گفت، اگر مشکلی در خط مقدم رخ دهد، فنلاند اولین کسی خواهد بود که عواقب آن را متحمل می شود.

عدم تعادل فاجعه بار در معماری امنیتی اروپا، این قاره را درگیر تحولات و فجایع بزرگی کرده است. این باید درسی برای آسیا و اقیانوسیه باشد.

پس از پایان جنگ جهانی دوم، ایالات متحده همواره تلاش کرده بود تا یک چارچوب امنیتی جهانی برای مهار کشورهای سوسیالیستی ایجاد کند. اما این تلاش به دلیل تناقضات بین ایالات متحده و متحدانش با شکست مواجه شد.

اما اخیراً آژانس اطلاعاتی کره جنوبی اولین عضو آسیایی شد که به مرکز تعالی دفاع سایبری تعاونی ناتو پیوست. هر دو کره جنوبی و ژاپن به نشست سران ناتو که ماه آینده برگزار می شود دعوت شده اند. این می تواند نشانه ای باشد که متحدان آسیایی ایالات متحده و ناتو در حال ایجاد تعاملات نهادی هستند. این چیزی است که باید با دقت تماشا کرد.

ایالات متحده و ناتو، با منطق قوی قدرت و سیاست بلوکی و ذهنیت جنگ سرد خود، می توانند تاکتیک های خود را برای تبدیل مناطق دیگر به نقاط داغ در منطقه آسیا و اقیانوسیه به کار گیرند. با درس‌هایی که از بحران اوکراین آموخته‌ایم، کشورهای منطقه آسیا-اقیانوسیه باید در کنار هم در برابر مداخلات خارجی در منطقه بایستند و شروع به ساختن رژیم‌های امنیتی خود کنند تا از قرار گرفتن بحران در اروپا در آستانه ما جلوگیری کنند. شکل می گیرد.