با وجود آنکه، جوزف بایدن، رئیس جمهور آمریکا به سیاست تحریم های سخت سلف خود پایبند است، ایران در صادرات نفت خود را افزایش داده است.
نوشته کنوت ملنتین
روزنامه دنیای جوان

ایران قصد دارد در سالهای آتی ظرفیت پالایشگاه های خود را در به میزان قابل توجهی افزایش دهد. این خبر را جواد اوجی وزیر نفت ایران در مراسم افتتاحیه یک پالایشگاه جدید در جزیره قشم خلیج فارس اعلام کرد. ساخت و ساز این پالایشگاه از سال ۲۰۱۳ آغاز شد. مراسم افتتاحیه بخش اول پالایشگاه قشم ۲۳ دی ماه با حضور ابراهیم رئیسی رئیس جمهور برگزار شد.

بر اساس گزارش خبرگزاری های داخلی ایران ، وزیر نفت اعلام کرد: طی سه سال آینده پیشرفت‌های چشمگیری در پالایشگاه ها به لحاظ کیفی و کمی خواهیم داشت. این اقدامات علاوه بر ایجاد اشتغال به کاهش فروش نفت خام و در عوض افزایش فروش محصولات پتروشیمی کمک می کند.

با این تغییر جهت گیری، ایران ظاهرا نه تنها می خواهد درآمد حاصل از ذخایر نفتی خود – ایران سومین تولید کننده نفت در جهان است – را افزایش دهد، بلکه با توجه به مصرف بالای انرژی داخلی، میتواند از خطر وابستگی مجدد به واردات بنزین جلوگیری کند. این ضعف ایران در تولید بنزین سال‌ها توسط آمریکا برای باج‌گیری از کشور مورد سوء استفاده قرار میگرفت. تا اینکه در سال ۲۰۱۹ ایران برای اولین بار به صادرکننده خالص بنزین تبدیل شد. اوجی هشدار داد که اگر مصرف داخلی با سرعت فعلی به رشد خود ادامه دهد، دو یا سه سال دیگر شرایط مصرف و تولید بنزین به وضعیت قبلی بازخواهد گشت. وزیر نفت فعلی، دولت حسن روحانی را که از مرداد ۱۳۹۲ تا مرداد سال گذشته رهبری کشور را برعهده داشت، مقصر عدم سرمایه گذاری کافی در این بخش دانست.

در ۱۱ فوریه، رسانه های داخلی و بین المللی به نقل از خبرگزاری رویترز گزارش دادند که ایران از سال ۲۰۱۹ تا به امروز برای اولین بار بیش از یک میلیون بشکه در روز نفت به خارج از کشور فروخته است، این درحالیست که دولت آمریکا تحت رهبری جوزف بایدن همچنان خود را به «سیاست فشار حداکثری» که توسط سلف خود اعمال شده است، پایبند میداند. در ۸ می ۲۰۱۸، دونالد ترامپ خروج خود را از توافقنامه وین ۲۰۱۵ اعلام کرد و تمامی تحریم هایی را که ایالات متحده در آن زمان لغو کرده بود، دوباره بازگرداند. این امر نیز در دو مرحله بر صادرات نفت تأثیر گذاشت. از ماه می ۲۰۱۹، تمامی خریداران نفت ایران عملاً از بازار مالی و کالایی ایالات متحده کنار گذاشته شده اند.

از آن زمان، مواد نفتی فقط به صورت مخفیانه و از طریق زدن به بیراهه معامله می شد. تهران در این مورد اطلاعات دقیقی ارائه نمی کند. ارقام گزارش شده توسط رسانه ها و آمارها عمدتاً توسط شرکت های مشاور بزرگی که از جمله در نظارت بر حرکت نفتکش ها در دریا تخصص دارند، ارائه می شود. به عنوان مثال، رئیس جمهور رئیسی در ماه ژانویه تنها به طور کلی اعلام کرد که صادرات نفت ایران ۴۰ درصد افزایش یافته است، اگرچه مشخص نیست این مقایسه مربوط به چه دوره ای است. رئیسی در عین حال مدعی شد که از زمان روی کار آمدن وی در اوایل آگوست ۲۰۲۱، هزینه تمام و کمال نفت صادراتی از سوی خریداران پرداخت شده است. پرداخت مبلغ نفت توسط خریداران به دلیل تحریم‌های آمریکا که پرداخت‌های بین‌المللی با سیستم بانکی ایران را تا حد زیادی غیرممکن می‌سازد، تاکنون ممکن نبوده است. صحت ادعای رئیسی واقعاً قابل تأیید نیست. همچنین در این ادعا هم مشخص نیست که ایران برای اینکه بتواند نفتش را به فروش برساند تا چه حد باید برای آنها تخفیف قائل شود.

افزایش کمی صادرات نفت ایران عمدتاً ناشی از فروش به چین است. مشتریان شرکت های پالایشگاه خصوصی نسبتاً کوچکی هستند که با کلمه انگلیسی «teapots» از آنها یاد می شود. اکثر آنها متعهد به قراردادهای بلندمدت با تامین کنندگان خارجی نیستند، اما از بازارهای بین المللی به صورت انعطاف پذیر نفت خریداری می کنند. از آنجا که تعداد فزاینده ای از نفتکش های حامل نفت ایران در نزدیکی بنادر چین «پارک» شده اند آنها قادرند معاملات را به سرعت انجام دهند. خریداران نگرانی از اقدامات تنبیهی آمریکا ندارند زیرا تجارت آنها با ایران از طریق شرکت های مالی انجام می شود که در ایالات متحده فعال نیستند.

به گزارش رویترز، ایران در ماه ژانویه گذشته به طور نامنظم ۱.۲ میلیون بشکه در روز و میانگین ماهانه ۱.۰۸۵ میلیون بشکه در روز به خارج از کشور فروخته است، در حالی که این رقم در ماه دسامبر فقط ۸۲۶۰۰۰ بشکه در روز بود و چند ماه قبل ۶۰۰۰۰۰ بشکه در روز بود. این ارقام تنها بر اساس اطلاعات ناظران مختلف تهیه شده و شفاف و قابل اعتماد نیستند.