روسیه و سوریه اخیرا یک نظارت هوایی مشترک غیر مترقبه انجام دادند. همزمان روسیه رزمایش دریایی گسترده ای را در دریای مدیترانه راه اندازی کرد. مسکو با این اقدامات قصد دارد چه سیگنال هایی را ارسال کند؟ و این رزمایش ها چه کسانی را هدف قرار داده‌اند؟”
در هفته‌های اخیر روسیه و سوریه نظارت هوایی مشترک غیرمعمولی را در امتداد بلندی‌های جولان و رود فرات انجام داده‌اند. منابع روسی اعلام کردند، اکنون گشت زنی های هوایی مشترک روسیه و سوریه می تواند به یک ماموریت عادی تبدیل شود. نظارت هوایی روسیه و سوریه در مرز با اسرائیل و بر فراز بلندی های جولان به ویژه موجب نگرانی تل آویو شده است. در همین راستا، رسانه های اسرائیلی اخیراً این سوال را مطرح کرده اند که آیا گشت های مشترک هوایی صرفاً اقداماتی نمادین بوده و یا باید پیامی را به تل آویو ارسال میکند تا احتمالاً موجب اختلاف در حملات هوایی اسرائیل به سوریه شود؟
«تفسیر دوم از این اقدام مشترک این است که در بحبوحه تنش‌ها بر سر اوکراین، مسکو می‌خواهد سیگنالی به ناتو بفرستد مبنی بر اینکه اگر گسترش احتمالی ائتلاف نظامی به رهبری آمریکا به سمت شرق متوقف نشود، توانایی‌های نظامی‌اش شامل خاورمیانه هم خواهد شد.»
رزمایش مشترک روسیه و سوریه می‌تواند بخشی از عملیات چند مرحله‌ای روسیه برای دفاع از حاکمیت دولت سوریه باشد. به گفته وزارت دفاع روسیه، این ماموریت شامل هواپیماهای سوخو-۳۴ و سو-۳۵ روسی و هواپیماهای شناسایی و هشدار اولیه آ- ۵۰ و همچنین جنگنده های میگ-۲۳ و میگ-۲۹ سوری بود. نظارت هوایی مشترک روسیه و سوریه به ویژه پس از دیدار ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه با ابراهیم رئیسی، همتای ایرانی خود در مسکو صورت گرفت. اسرائیل اخیرا تجاوزات خود را به سوریه تشدید کرده و اخیرا دو حمله هوایی به بندر لاذقیه انجام داده است. اسرائیل قبلاً مدعی شده بود که تل آویو و مسکو “مکانیسم حل مناقشه” را ایجاد کرده اند که به موجب آن روسیه حملات اسرائیل به سوریه را برای جلوگیری از گسترش نفوذ ایران تحمل می کند.
اما ارتش روسیه احتمالاً فقط تمرینات گشت هوایی مشترک را برای ارسال سیگنالی به اسرائیل که دائماً حاکمیت سوریه را نقض می کند، سازماندهی نکرده است. در عین حال، روسیه در تلاش است تا سیگنال های روشنی را به ناتو ارسال کند. مسکو اخیراً در بحبوحه تنش با اوکراین و شرکای غربی آن، رزمایش دریایی گسترده‌ای را در اقیانوس اطلس، قطب شمال، اقیانوس آرام و مدیترانه آغاز کرده است. بر اساس اطلاعات روسیه، بیش از ۱۴۰ کشتی، بیش از ۶۰ هواپیما و حدود ۱۰۰۰ واحد نظامی و عناصر و تجهیزات دیگر در این رزمایش شرکت دارند.
کرملین می‌خواهد در پس‌زمینه درگیری‌های اوکراین حضور بی‌سابقه‌ای را در دریای مدیترانه نشان دهد. بنابراین اسکادران روسیه مستقر در بندر طرطوس سوریه و متشکل از ده کشتی، با دو ناوگان بزرگ دیگر از کشتی‌های جنگی تکمیل خواهد شد.
شش فروند کشتی بزرگ در حال عبور از کانال انگلیسی و تنگه جبل الطارق به سمت دریای مدیترانه هستند. و رزمناو موشک هدایت شونده ناوگان اقیانوس آرام واریاگ و همچنین ناوشکن زیردریایی روسی آدمیرال تریبوس و نفتکش بزرگ بوریس بوتوما که اخیراً در سومین مانور نظامی مشترک با چین و ایران در خلیج عمان شرکت کردند، اکنون از طریق دریای سرخ وارد آبهای سوریه می شوند.
روسیه به طور سنتی به دنبال دسترسی به مدیترانه است و از زمانی که پوتین در سوریه دست بالا در مقابل غرب بدست آورد، روسیه دوباره از طریق دریای سیاه به مدیترانه دسترسی راهبردی پیدا کرده است. بنابراین دسترسی روسیه پس از سوریه به مدیترانه به کرملین این فرصت را می دهد تا در صورت گسترش ناتو به شرق، جبهه جدیدی را علیه غرب باز کند. تصادفی نیست که ترکیه عضو ناتو در مناقشه اوکراین در کنار کی یف قرار گرفته و در حال گسترش همکاری های تسلیحاتی دوجانبه با اوکراین است، زیرا آنکارا می ترسد دریای سیاه به «دریای روسیه» تبدیل شود. وضعیت ژئوپلیتیک خاورمیانه اخیراً به نفع کشورهای مستقل از غرب مانند سوریه تغییر کرده است. گسترش مجدد احتمالی ناتو به شرق می تواند منجر به ایجاد خط نبرد جدیدی در دریای مدیترانه در برابر نظم جهانی ادعایی غرب شود.
تحلیلی از سید علیرضا موسوی منتشر شده در راشا تودی آلمان
