مبارزات لوکوموتیورانان آلمان

هوشمند انوشه

دانش و امید، شماره ۸، آبان ۱۴۰۰

لوکوموتیورانان آلمان امسال بار دیگر برای احقاق حقوق‌شان، و پس از به بن بست رسیدن مذاکرات با کارفرما، مبارزه صنفی خود را به مرحله بالاتری ارتقا دادند و دست به اعتصاب سراسری زدند. لوکوموتیورانان آلمان مبارزات‌شان را به کمک تشکیلات صنفی مستقل خود یعنی «سندیکای لوکوموتیورانان آلمان» GDL ۱سازمان‌دهی می‌کنند. به علت تأثیر وسیع و همه‌جانبه کار لوکوموتیورانان و نقش آنان در اقتصاد، خبر این اعتصاب و بحث و اظهار نظر درباره آن در رسانه‌های گروهی آلمان انعکاس وسیعی پیدا کرد. 

سندیکای لوکوموتیورانان آلمان

سندیکای لوکوموتیورانان آلمان با 150 سال سابقه یکی از قدیمی‌ترین سندیکاهای کارکنان آلمان به شمار می‌رود. این سندیکا در سال 1867 میلادی (1246 خورشیدی) تأسیس شد. این سندیکا با 37000 عضو از طرف کارفرما، یعنی شرکت راه‌آهن آلمان به عنوان نماینده لوکوموتیورانان به رسمیت شناخته شده است. هدف این سندیکا آن‌چنان که در اساسنامه قید شده دفاع از حقوق صنفی، اجتماعی، اقتصادی، حقوقی و محیط زیستی اعضا می‌باشد. مطابق این بند اساسنامه سندیکا در عمل اهداف زیر را تعقیب می‌کند:

– دستیابی به مزد مناسب و عادلانه از طریق انعقاد قراردادهای دسته‌جمعی برای همه کارکنان؛

– برخورداری و استفاده از دوره‌های آموزشی جهت ارتقا تخصص‌ها و یا کسب تخصص‌های جدید؛

– بهبود وضعیت صنعت راه‌آهن در مقابل دیگر وسایل حمل و نقل رقیب.

تاریخ سندیکاهای کارگری را با شناخت مبارزات آنها بهتر می‌توان درک کرد. نخستین اعتصاب سندیکای لوکوموتیورانان آلمان یک اعتصاب سیاسی بود و در رابطه با مقاومت در برابر کودتای ارتجاعی سال 1920 آلمان روی داد. این کودتای ارتجاعی با هدف سرنگونی دولت سوسیال دموکرات و جمهوری نو بنیاد وایمار که پس از سرنگونی سلطنت در آلمان تشکیل شده بود، به وقوع پیوست. دولت وقت آلمان که نگران دستگیر شدن توسط کودتاچی‌های ارتجاعی بود، مقر خود را از شهر برلین به شهر اشتوتگارت منتقل کرد و از همه کارگران خواست جهت مقابله با کودتا دست به یک اعتصاب عمومی و سراسری بزنند. سندیکای لوکوموتیورانان از جمله سندیکاهایی بود که به این اعتصاب عمومی پیوست. نقش لوکوموتیورانان و تأثیر اعتصاب آنها بسیار مهم بود، چرا که امکان تحرک و تبادل اطلاعات در سراسر آلمان را از کودتاچیان سلب می‌کرد. اعتصاب تا تسلیم شدن کودتاچیان ادامه یافت. 

چرا لوکوموتیورانان امسال دست به اعتصاب زدند؟

سندیکای لوکوموتیورانان در ماه مارس امسال به سیاست دوگانه هیئت مدیره شرکت راه‌آهن آلمان اعتراض کرد. در متن این اعتراض از جمله آمده بود: «سیاست بذل و بخشش میلیونی برای مدیران شرکت و در عین حال محروم کردن کارکنان متخصص از یک چندر غاز برای ما قابل تحمل نیست.»

سندیکای لوکوموتیورانان سال پیش این خواست‌ها را در برابر کارفرما مطرح کرد:

۴/۱درصد افزایش دستمزد برای سال 2021 و ۸/۱درصد برای سال 2022 یعنی در مجموع ۲/۳درصد (باید توجه داشت که نرخ تورم سالانه در آلمان معمولا حدود 2درصد پیش‌بینی می‌شود). خواست نخستین سندیکای لوکوموتیورانان ۸/۴درصد افزایش بود، ولی با توجه به توافق‌ها در سطح پایین‌تری که در بخش کارمندان دولتی صورت گرفته بود، سندیکا حاضر شد خواست خود را تعدیل کند. سندیکا به علاوه خواستار پرداخت 600 یورو حق کرونا در سال 2021 شد و این به دلیل شرایط کاری دشواری بود که وضعیت بحرانی اخیر به کارگران تحمیل کرده بود.

مذاکرات میان سندیکای لوکوموتیورانان و کارفرما در ماه آوریل امسال آغاز شد ولی متأسفانه پس از چندین دور مذاکرات طولانی کارفرما هیچ حسن‌نیتی از خود نشان نداد و مذاکرات متوقف شدند. وزلسکی Weselsky رئیس سندیکای سراسری لوکوموتیورانان سیاست کارفرما را این‌طور جمع‌بندی کرد: «این روش برای ما آشناست. بار دیگر کارفرما ماشین تبلیغاتی خود را به راه انداخت تا با یک سری حرف‌های بی‌پشتوانه و سر هم کردن یک سری راست و دروغ، سندیکای ما را بی‌اعتبار سازد و در میان اعضای ما سردرگمی ایجاد کند.» او در ادامه گفت: «حقه‌بازی، دروغ و جیب خود را پر کردن، همه این‌ها به منظور جلوگیری از انعقاد یک قرارداد عادلانه با سندیکای ما صورت می‌گیرد و هدف آن است که بتوانند جیب‌های خودشان را پرکنند.» واقعیت این است که کارفرما در نظر دارد تا مزد واقعی کارکنان را کاهش دهد، از میزان حق بازنشستگی مربوط به صندوق بازنشستگی شرکت راه‌آهن بکاهد و آزادی زمان‌بندی وقت استراحت کارمندان را محدود کند.» در آلمان علاوه بر حق بازنشستگی عمومی و سراسری که از یک صندوق واحد پرداخت می‌شود، بسیاری از شرکت‌ها صندوق بازنشستگی مربوط به خود دارند و کارکنان آن شرکت یک حق بازنشستگی اضافی از صندوق مربوط به شرکت خود هم دریافت می‌کنند.

کارفرما در نهایت تنها برای سال ۲۰۲۲ با درخواست اضافه دستمزد ۲/۳درصد موافقت کرد. بدین ترتیب لوکوموتیورانان در سال 2021 هیچ گونه اضافه دستمزد دریافت نخواهند کرد. به‌علاوه کارفرما شاغلین تازه‌وارد را از این توافق مستثنی کرد. هدف کارفرما از این کار تفرقه در میان صفوف اعضای سندیکا و برهم زدن اتحاد سندیکایی بود. روشن بود که این پیشنهاد نمی‌توانست مورد قبول سندیکا قرار گیرد.

در ماه ژوئن سندیکای لوکوموتیورانان طی یک اطلاعیه، شکست مذاکرات با کارفرما را به اطلاع همگان رساند. سندیکا اعلام کرد که در مقابله با عدم همکاری کارفرما چاره‌ای جز توسل به مبارزه صنفی ندارد. سندیکا در ماه آگوست انجام اعتصاب را بین اعضای خود به رأی گذاشت. 70درصد اعضای سندیکا در این رأی‌گیری شرکت کردند و 95درصد آنها رأی به شروع اعتصاب دادند.

سندیکا در اطلاعیه‌ای به مناسبت اعلام شروع اعتصاب، خواست‌های خود را مجدداً مطرح کرد. در این اطلاعیه ضمن شرح شرایط سخت کاری، آمده است: «کارکنان راه‌آهن حتی در سخت‌ترین شرایط و در فضای ناشی از شیوع ویروس همه‌گیر کرونا سر کار حاضر شدند و به کارشان ادامه دادند تا حمل و نقل توسط شبکه راه‌آهن بدون وقفه و با رعایت شرایط بهداشتی ادامه یابد. این کارکنان مستحق قدردانی و احترام هستند نه آنکه توسط مدیریت شرکت مورد توهین و تحقیر قرار گیرند.»

بدین ترتیب نخستین اعتصاب سراسری لوکوموتیورانان آلمان از تاریخ 10ماه آگوست و به مدت 3روز آغاز گردید. این اعتصاب نه تنها موجب اختلال در حمل و نقل شهری و بین شهری مسافران شد، بلکه حمل و نقل قطارهای باری را نیز مختل کرد و از این طریق موجب اختلال در فعالیت شرکت‌های صنعتی و کارخانجات نیز شد. در طول مدت اعتصاب دو سوم قطار‌ها از حرکت بازماندند. کارفرما کوشید تا با تبلیغات فضا را مسموم کند و مردم و مسافران قطار‌ها را علیه سندیکای لوکوموتیورانان بشوراند. رسانه‌های جمعی در ایستگاه‌های قطار حضور یافتند تا با مسافرانی که مجبور بودند ساعات طولانی در انتظار قطار بمانند، مصاحبه کنند و نظر آنها را در مورد این اختلال جویا شوند. خوشبختانه اکثریت مردم مصاحبه‌شونده تصمیم کارکنان راه‌آهن و اعتصاب را حق قانونی برای آنها دانسته و از آن دفاع کردند. 

پس از پایان این اعتصاب سندیکا مجدداً از کارفرما خواست تا پیشنهادی در راستای خواست‌های سندیکا ارائه دهد. متأسفانه کارفرما به این درخواست سندیکا توجه نکرد و به سیاست خاک پاشیدن در چشم کارکنان راه‌آهن و مردم آلمان ادامه داد. سندیکای لوکوموتیورانان بار دیگر خود را ناچار دید تا به مبارزه صنفی ادامه دهد و دور دوم اعتصاب را از تاریخ 21 آگوست و این بار به مدت 4 روز اعلام نماید. 

کارفرما از طریق رسانه‌های گروهی آلمان اعلام کرد که حاضر است خواست‌های اعلام شده از سوی سندیکای لوکوموتیورانان را بپذیرد. متعاقب این خبر سندیکا اعلام کرد،در نامه‌ای که از کارفرما دریافت کرده حرفی از پذیرش خواست‌ها نیست. در این نامه کارفرما تنها ذکر کرده که حاضر است خواست‌های سندیکا را در نظر بگیرد و مورد بررسی قرار دهد. این موضوع با پذیرش خواست‌ها فاصله بسیار دارد و بار دیگر نشان‌دهنده سیاست دروغ و فریب کارفرما می‌باشد. 

وزلسکی رئیس سندیکای سراسری لوکوموتیورانان در ارزیابی نتایج اعتصاب گفت: «اعتصاب‌ها بسیار موفق بودند و حضور اعضا در آنها بسیار چشمگیر بود. در هر روز اعتصاب یک هزار قطار از حرکت باز ایستادند. در طول این اعتصاب‌ها بیش از دو هزار نفر شرکت کردند.» 

پس از پایان دومین دور اعتصاب، سندیکای لوکوموتیورانان آلمان اعلام داشت که طرف کارفرما متأسفانه هیچ‌گونه انعطافی در رابطه با نزدیک شدن به خواست‌های سندیکا از خود نشان نمی‌دهد. سندیکا اعلام می‌دارد که بدین ترتیب کارفرما باید نتایج اقتصادی و اجتماعی حاصل از مبارزات صنفی آتی را بپذیرد و سندیکا با وجود حسن‌نیت خود را مجبور به ادامه مبارزه صنفی می‌بیند. بدین ترتیب سندیکا چاره‌ای جز تصمیم به شروع دور سوم اعتصاب از 1 تا 7 سپتامبر ندید و آن را به اطلاع مردم رساند. متعاقب این تصمیم کارفرما که خود را به شدت تحت فشار می‌دید، تصمیم گرفت به دادگاه شکایت کند و از دادگاه خواست تا رأی به توقف فوری اعتصاب‌ها دهد. دادگاه این شکایت کارفرما را رد کرد و اظهار داشت که هیچ دلیلی برای منع کارکنان راه‌آهن از ادامه اعتصاب نمی‌بیند. این یک شکست مفتضحانه برای کارفرما بود و موجب تقویت موضع سندیکای لوکوموتیورانان شد. کارفرما تصمیم دادگاه را نپذیرفت و خواهان برگزاری یک دادگاه تجدید نظر شد. دادگاه تجدید نظر بلافاصله برگزار شد و نظر دادگاه نخست را تأیید کرد. بدین ترتیب کارفرما در مقابله با اعتصاب سندیکای لوکوموتیورانان مجدداً با شکست مواجه شد.

پیشینه مبارزات لوکوموتیورانان آلمان

این نخستین بار نیست که لوکوموتیورانان در آلمان به خاطر دفاع از منافع صنفی خود به مبارزه با کارفرما می‌پردازند. آنها در سال‌های 2014 و 2015 تجربه مشابه و موفقی را از سر گذراندند که مشوق آنان در ادامه این مبارزه بود. از پاییز سال 2014 تا ماه مه سال 2015 سندیکای لوکوموتیورانان دست به 9 اعتصاب چند روزه زد. هشتمین اعتصاب که شش روز به طول انجامید طولانی‌ترین اعتصاب بود. پس از یک مذاکره ناموفق که 20ساعت به طول انجامید، سندیکای لوکوموتیورانان اعتصاب دیگری را سازمان داد. این اعتصاب هم در بخش راه‌آهن مسافری، و هم در بخش راه‌آهن حمل‌ونقل بار به وقوع پیوست. این بار برخلاف اعتصاب‌های پیشین، سندیکا هیچ تاریخی برای پایان اعتصاب اعلام نکرد. سه روز پس از آغاز اعتصاب سندیکا اعلام کرد که کارفرما خواست‌های سندیکا را پذیرفته و سندیکا توانسته است با کارفرما به توافق برسد و در نتیجه به اعتصاب پایان دهد.

کارفرما این بار نیز مجبور به پذیرش خواست‌های سندیکا می‌شود

پس از پایان موفقیت آمیز سومین دوراعتصاب سندیکای لوکوموتیورانان در ماه سپتامبر امسال، کارفرما که تحت فشار زیادی قرار داشت و موفق نشده بود با استفاده از تبلیغات زیاد در رسانه‌های گروهی، سندیکا را وادار به عقب‌نشینی کند، مجبور شد خواست‌های سندیکا را بپذیرد و پیشنهاد جدیدی عرضه کند. نمایندگان سندیکای سراسری لوکوموتیورانان این پیشنهاد را بررسی کردند و با وجود نکات مثبت جدیدی که در آن قید شده بود، هنوز تمام خواست‌های خود را در آن نمی‌دیدند. دولت آلمان که خود سهامدار اصلی این شرکت به شمار می‌رود از دو تن از شخصیت‌های مهم سیاسی آلمان تقاضا کرد تا به عنوان میانجی در این مذاکرات شرکت کنند. نخست‌وزیر ایالت «نیدر زاکسن» از حزب سوسیال دموکرات و همچنین نخست‌وزیر یکی از ایالات شمالی آلمان از حزب دموکرات مسیحی به عنوان میانجی در مذاکرات پایانی میان کارفرما و سندیکا شرکت کردند. رهبری سندیکای لوکوموتیورانان موفق شد با استفاده از وزنه این دو میانجی خواست‌های خود را به کرسی بنشاند و کارفرما را مجبور به پذیرش آنها کند. این یک پیروزی بزرگ برای سندیکای لوکوموتیورانان و فراتر از آن برای همه کارگران و زحمتکشان آلمان به شمار می‌رود. بدین ترتیب کارفرما نتوانست آن طور که قصد داشت کارمندان را از حق برخورداری از صندوق بازنشستگی شرکت محروم سازد. همچنین تلاش کارفرما به منظور ایجاد تفرقه در سندیکا به شکست انجامید. این پیروزی بیش از هر چیز در اثر مدیریت قوی رهبری سندیکا و همبستگی کارگران و زحمتکشان آلمان با خواست‌های آنان میسر شد. 

دستاورد سندیکای لوکوموتیورانان تنها شامل اعضای این سندیکا نمی‌شود و پوشش گسترده‌تری دارد. علاوه بر سندیکای لوکوموتیورانان یک سندیکای بزرگ دیگرنیز در شرکت راه‌آهن آلمان وجود دارد که سندیکای راه‌آهن و ترابری یا به اختصار ا.فا.گ۲ نامیده می‌شود. این سندیکا حدود 180 هزار عضو دارد و از این نظر، از سندیکای لوکوموتیورانان بزرگ‌تر است. سندیکای ا.فا.گ سال پیش قراردادی با مزایای کم‌تری برای اعضای سندیکا با شرکت راه‌آهن امضا کرده بود. حال که سندیکای لوکوموتیورانان موفق شد، قراردادی با مزایای بیشتر به امضا برساند، شرکت راه‌آهن آلمان قبول کرده است که این مزایا را برای سندیکای ا.فا.گ نیز بپذیرد. بدین ترتیب اعضای سندیکای لوکوموتیورانان موفق شدند با مبارزات خود نه تنها برای خود بلکه برای تمامی کارکنان شرکت راه آهن آلمان مزایای خوبی کسب کنند.

با رهبر سندیکای لوکوموتیورانان آلمان آشنا شویم

کلاوس وزلسکی Claus Weselsky رهبر سندیکای لوکوموتیورانان آلمان در سال 1959 میلادی در یک خانواده کارگری در شهر درسدن در آلمان دموکراتیک متولد شد. او در دوران تحصیل ابتدا در یک دوره آموزش حرفه‌ای با تعمیر موتوهای گازوییلی آشنا شد و سپس به در حرفه لوکوموتیورانی تخصص گرفت. او در آن زمان به عضویت حزب کمونیست آلمان دموکراتیک درآمد. پس از یکی شدن دو آلمان، وزلسکی در سال 1990 عضویت سندیکای نوبنیاد لوکوموتیورانان آلمان را پذیرفت. او فعالیت سندیکایی خود را ابتدا از عضویت در شورای قطارهای حومه شهری درسدن آغاز کرد. وزلسکی سپس با فعالیت‌های سندیکایی خود مسئولیت‌های مختلفی را در سطوح ایالتی پذیرفت و سپس در سال‌های 2006 تا 2008 به معاونت رئیس سراسری سندیکا انتخاب شد. به علت نقشی که وزلسکی در مبارزات صنفی سندیکا در سال‌های 2007 و 2008 در دفاع از منافع اعضای سندیکا از خود نشان داد، اعضای سندیکا در سال 2008 او را به عنوان رئیس سندیکای لوکوموتیورانان آلمان انتخاب کردند. شهرت وزلسکی به عنوان یک مدیر با تجربه سندیکایی از آلمان فراتر می‌رود. او در اروپا نیز صاحب‌نام است و در سال 2010 به عنوان معاون سندیکای لوکوموتیورانان آزاد اروپا انتخاب شد. او در سال 2012 با 90درصد آرا مجدداً به ریاست سندیکای لوکوموتیورانان آلمان انتخاب گردید. وزلسکی عضو حزب دموکرات مسیحی آلمان می‌باشد.

1. Gewerkschaft Deutscher Lokomotivführer

2. Eisenbahn- und Verkehrsgewerkschaft EVG