وقتی همه به آفریقا پشت کردند.

مجله هفته نوامبر 30, 2021

نگاهی به درخت تنومد همکاری چین-آفریقا؛ دوستی صادقانه و مثمر ثمر

«چاه چینی هدیه‌ای است که جان انسان‌ها را نجات می‌دهد». بسیاری از روستاییان «رومینه» در زیمبابوه به دلیل عدم دسترسی طولانی مدت به آب آشامیدنی بهداشتی به وبا و یا دیگر بیماری‌ها مبتلا شده‌اند.

چاه آبی که آگوست امسال با کمک دولت چین در این منطقه ساخته شد کمک زیادی به بهبود وضعیت بهداشتی کرد و از آن پس هرگز روستاییان بخاطر منبع آب آلوده دچار بیماری نشدند. دولت چین از سال 2012 به زیمبابوه کمک کرده تا هزار حلقه چاه آب بهداشتی حفر کند که بیش از 400 هزار نفر از مردم محلی از آن بهره مند می‌شوند.

یک چاه ممکن است کوچک باشد اما منعکس کننده دوستی طولانی مدت میان چین و آفریقاست. یک آژانس مشهور نظرسنجی آفریقایی اخیرا گزارشی منتشر کرده که می‌گوید چین رتبه اول تاثیر‌گذاری در آفریقا را داراست. این «نخستین رتبه» به روشنی ترسیم‌کننده پیوند چین-آفریقا با آینده‌ای مشترک است.

دولتی چین جمعه 26 نوامبر (5 آذر) کتاب سفید «همکاری چین و آفریقا در عصر جدید» را منتشر کرد که به شکل جامعی دستاوردهای مثمرثمر همکاری چین-آفریقا را بررسی کرده است. از کمک چین به توسعه آفریقا با توجه به ظرفیت‌های آن گرفته تا توسعه مداوم تبادلات در حوزه‌های گوناگون، همکاری عملگرایانه چین-آفریقا مزایای محسوسی برای مردم هر دو طرف به ارمغان آورده است.

به عنوان مثال در اوایل شیوع اپیدمی کرونا که دوره‌ای دشوار برای چین به حساب می‌آمد برخی کشورهای آفریقایی که حتی ثروتمند هم نیستند ارائه کمک‌های نقدی و غیرنقدی به چین را فعالانه ادامه دادند. به طور متقابل،‌ پس از شیوع کووید-19 در قاره آفریقا چین با شتاب به کمک آنان شتافت. در همین راستا چین تاکنون حدود 200 میلیون دُز واکسن به آفریقا ارائه کرده و برای دستیابی به کمک کامل ضد کرونایی به آفریقا اعلام کرد بدهی وام‌های بدون بهره 15 کشور آفریقایی را تا پایان سال 2020 می‌بخشد.

چین همچنین بر اساس ابتکار «یک کمربند-یک جاده» به کمک به کشورهای آفریقایی برای بهبود زیرساخت‌ آنها به منظور افزایش ظرفیت داخلی توسعه مستقل ادامه داده است.

ساخت و بهبود بیش از 10 هزار کیلومتر راه آهن جدید، ساخت حدود 100 هزار کیلومتر جاده،‌ ساخت حدود هزار پل،‌ هزار بندر،‌ ساخت شبکه ارتباطی با برد 150 هزار کیلومتر و شبکه مخابراتی که حدود 700 هزار مشترک از آن بهره مند هستند بخشی از مفهوم همکاری صادقانه چین-آفریقاست. به عبارت بهتر از زمان افتتاح «مجمع همکاری چین-آفریقا»، کمک محسوس چین به آفریقا توصیف کننده عبارت «دوستان قدیمی،‌ دوستان واقعی و دوستان خوب» بوده است.

در عین حال، در حوزه‌های نوظهور مانند اقتصاد دیجیتال، هوافضا و انرژی‌های پاک چین نه تنها به آموزش شمار زیادی از استعدادهای علمی و فناوری آفریقا پرداخته بلکه از سیستم حس‌گرهای داده‌ای دور از مرکز خود برای همکاری با کشورهای آفریقایی در زمینه جلوگیری و کاهش بلایای طبیعی، ناوبری و مکان‌یابی ماهواره‌ای و کشاورزی دقیق استفاده کرده است.

از یک سو چین در حال انجام اقدامات خوب و کاربردی برای مردم آفریقاست و از سوی دیگر این اقدامات نشان می‌دهد برخی کشورهای بزرگ غربی تا چه اندازه «چک بی محل» در آفریقا کشیده‌اند.

همانگونه که «رافائل توجو» دبیرکل حزب «جوبیلی» کنیا گفت چین همواره دوستی قابل اتکا برای کنیا و قاره آفریقا بوده و در جهت منافع کشورهای توسعه نیافته گام برداشته است.

طی چند روز آینده نشست جدید «مجمع همکاری چین-آفریقا» در سنگال برگزار خواهد شد. بر اساس آنچه اعلام شده چین اقدامات بزرگ جدیدی در زمینه همکاری با قاره آفریقا در سه سال آینده را اعلام می‌کند که قطعا احساس بهره‌مندی بیشتری برای مردم دو طرف به همراه خواهد داشت.

در پایان باید گفت مهم نیست اوضاع بین‌المللی چه تغییری می‌کند مهم این است که درخت تنومند همکاری چین آفریقا را هیچ کس نمی‌تواند بلرزاند.

دفتر مطبوعاتی شورای دولتی چین 26 نوامبر/ 5 آذر کتاب سفید «همکاری چین و آفریقا در عصر جدید» را منتشر کرد. این اولین کتاب سفید دولت چین است که به طور همه جانبه دستاوردهای همکاری چین و یک منطقه خاص پس از هجدهمین کنگره ملی حزب کمونیست را معرفی می کند.

در این کتاب سفید آمده است که چین بزرگ ترین کشور در حال توسعه در جهان است و آفریقا قاره ایست که بیشترین کشورهای در حال توسعه را دارد. گسترش همبستگی و همکاری با کشورهای آفریقایی سنگ بنای مهم سیاست خارجی چین است و همچنین انتخاب استراتژیک بلند مدت این کشور به شمار می رود. به منظور معرفی دستاوردهای همکاری چین و آفریقا در دوره جدید و چشم‌انداز آینده همکاری دو طرف، این کتاب سفید منتشر شد.

براساس محتوای این کتاب سفید ، چین همزمان با تحقق پیشرفت خود، همواره به امور بهبود معیشت و تحقق توسعه کشورهای آفریقایی توجه کرده و در این راستا از کشورهای آفریقایی پشتیبانی می کند. پس از ورود به عصر جدید، چین بر پایه توان خود به طور پیوسته کمک ها به آفریقا را افزایش می دهد.

تقویت همکاری چین و آفریقا در چارچوب ساخت مشترک کمربند و جاده_fororder_1126-5
از سال 2000 تا 2020 میلادی، طول بزرگراه و راه آهن ساخته شده با کمک چین در آفریقا بیش از 13 هزار کیلومتر بوده و در عین حال، بیش از 80 نوع تجهیزات غول پیکر الکتریکی، 130 مرکز پزشکی و درمانی، 45 ورزشگاه و بیش از 170 مدرسه با کمک چین در آفریقا ساخته شده است. علاوه بر این، چین نیز بیش از 160 هزار نفر از استعدادها در زمینه های مختلف را برای آفریقا آموزش داده و مجموعه «نشان های طلایی» در همکاری چین و آفریقا مانند مرکز اجلاس اتحادیه آفریقا را ایجاد کرده است که با حوزه ها و جنبه های گوناگون اقتصادی، اجتماعی و زندگی آفریقا مرتبط است و مورد استقبال و پشتیبانی گسترده دولت و ملت آفریقا قرار گرفته است.

چین کشورهای بسیار عقب مانده و فقیر که بدهی سنگین دارند و همچنین کشورهای در خشکی و جزیره ای در حال توسعه آفریقا که روابط دیپلماتیک با چین برقرار کرده اند را از پرداخت بدهی های وام های بدون بهره که تا پایان سال 2018 هنوز پرداخت نشده است، معاف اعلام کرد.

تقویت همکاری چین و آفریقا در چارچوب ساخت مشترک کمربند و جاده_fororder_1126-3
قاره آفریقا جایگاه مهمی در مفهوم ابتکار «کمربند و جاده» دارد. از نظر تاریخی، جاده ابریشم دریایی در حالی که چای و ظروف چینی و تجربیات توسعه با ارزش را برای مردم آفریقا به ارمغان برد، راه دوستی تاریخی چین و آفریقا را نیز تشکیل داد. ابتکار ساخت مشترک کمربند و جاده پس از مطرح شدن آن نیز مورد حمایت گسترده و مشارکت فعال کشورهای آفریقایی قرار گرفت.

با همکاری ها در ساخت مشترک «کمربند و جاده»، اتصال چین و آفریقا به توسعه سرعت بخشیده است. راه اندازی خط راه آهن آدیس آبابا به جیبوتی، خط راه آهن مومباسا به نایروبی، بزرگراه شماره یک کنگو، فاز اول و دوم پروژه مردن ساز راه آهن نیجریه و بندر چند منظوره دوهالی جیبوتی و پایانه کانتینری لومه در توگو با ارتقای ظرفیت تجارت محلی، در روند یکپارچگی و ایجاد ارتباطات منطقه ای نقش مهمی ایفا کرده است.

تقویت همکاری چین و آفریقا در چارچوب ساخت مشترک کمربند و جاده_fororder_1126-2
ایستگاه کانتینر خط راه آهن مومباسا به نایروبی

چین تا کنون به طور رسمی با ۲۱ کشور آفریقایی قراردادهای حمل و نقل هوایی غیرنظامی امضا و با ۱۲ کشور آفریقایی روابط دوجانبه قابلیت پرواز برقرار کرده است، نیز با 8 کشور آفریقایی قراردادهای حمل و نقل دریایی بین دولتی دوجانبه به امضا رسانده است.

در حال حاضر، هم چین و هم آفریقا وارد مرحله جدیدی از توسعه شده اند. ترویج چین برای ایجاد یک الگوی توسعه جدید با چرخه داخلی به عنوان بدنه اصلی و ترویج متقابل چرخه دوگانه داخلی و بین المللی فرصت های جدید بیشتری در اختیار توسعه آفریقا قرار می دهد.