بحث پیرامون ماهیت روابط روسیه-ایران بحثی است که هرگز پایان نمی‌یابد. اما منافع مشخص یا اهداف ملی و ایدئولوژی‌های دو کشور هر چه باشد، با توجه به توازن بین‌المللی نیروها، ویرانی ایران یا ظهور یک رژیم دوست ایالات متحده در تهران برای استراتژی منطقه‌ای روسیه
پی‌آمدهای عمیقی خواهد داشت. لاورف زمانی که در ۱۷ ژانویه خطاب به مدعوین بین‌المللی (از جمله ظریف) گفت که مسکو از تقاضای ایران برای پیوستن به سازمان همکاری شانگهای به عنوان یک عضو کامل حمایت می‌کند و امیدوار است رخ دهد، اولویت‌های روسیه را نشان داد.
منبع: نیوز کلیک
نویسنده: ام. ک. بهادراکومار
تارنگاشت عدالت
ولادیمیر پوتین ريیس‌جمهور روسیه، از ناوشکن موشکی مارشال اوستینف رزمایش نیروی دریایی را در دریای سیاه مشاهده می‌کند. ۹ ژانویه ۲۰۲۰
بازتاب خبر آغاز فعالیت سامانه جهت‌یابی و موقعیت‌یابی چینی «بیدو» در رسانه‌های ایرانی، یک بار دیگر عدم استقلال انواع خبرگزاری‌های ایرانی و رونویسی آن‌ها از گزارشات خبرگزاری‌های غربی را نشان داد. تقریباً همه آن‌ها در گزارش‌های خود به شکل‌های گوناگون گفتند «این سامانه در رقابت با جی‌پی‌اس آمریکا ساخته شده است.»
گویا هیچ‌یک از این خبرگزاری‌ها و خبرنگاران نمی‌دانند که سامانه روسی «گلوناس» از اواسط دهه ۱۹۸۰ انحصار آمریکا را شکست و «سیلی» که آمریکا از حمله موشکی ایران به دو پایگاه آن در عراق خورد، با استفاده از سامانه گلوناس امکان‌پذیر شد.
دونالد ترامپ رییس‌حمهور ایالات متحده ابتدا گفت حمله موشکی ایران به پایگاه نظامی عین الاسد در عراق در ۸ ژانویه «هیچ تلفاتی» نداشت. ترامپ گفته است «ما هیچ تلفاتی نداشتیم، همه سربازان ما سلامت هستند، و فقط خسارت مختصری به پایگاه‌های نظامی ما وارد شد.»
سپس، یک هفته بعد رقمِ ۱۱ اعلام شد، اما ترامپ سعی کرد با «سر درد» خواندن جراحت‌ها، آن‌ها را کم‌اهمیت نشان دهد. جمعه گذشته، دو هفته پس از حمله، رقم شدیداً افزایش یافت. سخنگوی پنتاگون به خبرنگاران گفت که حملات موشکی موجب تکان مغزی یا دیگر جراحات مغزی در ۳۴ نظامی ایالات متحده شد.
تلفات انسانی حقیقی ضربۀ ایران هنوز تحت بررسی است. اما چیزی که ایران در ۸ ژانویه به آن دست یافت هرگز در حوزۀ عمومی قرار نخواهد گرفت.
پرسش بزرگ این است که آیا ایران با حمایت روسیه عمل کرد. غیر از یک‌سری بیانیه‌های همدلی با ایران، تنها چیزی که ما داریم نشانه‌های بسیار گویا است.
برای اطمینان، تصاویر ماهواره‌ای هدف‌های مورد حمله در پایگاه عین الاسد را بسیار دقیق نشان می‌دهند. محمد‌جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران هفته گذشته در مصاحبه با مجله اشپیگل اهداف ایران را بیان کرد: «قصد نبود حمله موشکی موجب تلفات جانی شود… خسارتی که ما به ایالات متحده وارد کردیم بسیار سنگین است، زیرا با همه نیروی نظامی‌اش نتوانست مانع اصابت موشک‌ها به پایگاه خود شود. این نشان می‌دهد ایالات متحده چقدر آسیب‌پذیر است.»
ایرانی‌ها در نشان دادن ظرفیت موشکی نیرومند خود و ظرفیت آن برای وارد کردن خسارت مرگبار به تأسیسات نظامی ایالات متحده موفق شدند. اما آیا آن ضربات بسیار دقیق می‌توانستند بدون مجهز بودن موشک‌ها به ظرفیت‌های هدایت و ردگیری هدف به وسیله ماهواره حاصل شوند؟ مهم‌تر این‌که ایران فاقد یک گروه ماهواره‌های مداری است. امروز در جهان چهار سامانه جهت‌یاب ماهواره‌ای وجود دارد- «جی‌پی‌اس»/ نَواستار ایالات متحده، «جی‌ان‌اس‌اس» اروپایی، «گلوناس» روسی و «بیدیو» چینی. سامانه‌های ایالات متحده و اروپایی از دسترس ایران خارج هستند.
اما
هیچ تحریمی بر دسترسی ایران به به سامانه‌های روسی یا چینی وجود ندارد و احتمالاٌ از یکی از آن‌ها استفاده کرده است. اما ایران این را نه تأیید می‌کند نه تکذیب.
ایران اذعان نمود که دو موشک ضد هواپیمای TOR-M1شلیک کرد، اما جالب این‌که از مقصر معرفی کردن آن‌ها برای سقوط بوئینگ ۸۰۰-۷۳۷، متعلق به هواپیمایی بین‌المللی اوکرائین خودداری کرد. اما موشک TOR-M1 بر وسیله‌ای مستقر است که به وسیله ماهواره ردیابی می‌شود ، هر وسیله رادار دارد و می‌تواند مستقلاً عمل کند. آیا موشک TOR-M1 ساخت روسیه ایران به گلوناس دسترسی دارد؟
در واقع، در ۷ ژانویه، در شب حمله موشکی ایران، رییس‌جمهور ولادیمیر پوتین برای ملاقات با رییس‌جمهور بشار الاسد به طور غیرمترقبه به سوریه رفت.
دوباره، در ۹ ژانویه، یک روز پس از حمله موشکی ایران، پوتین بر یک رزمایش دریایی بزرگ با شرکت چندین کشتی موشک‌انداز در دریای سیاه نظارت کرد. «نیوی تایمز» (Navy Times ) گزارش داد: «رزمایش‌های دریایی روسیه در میان تنش‌های شدید ایالات متحده ایران، در پی ضربه هفته گذشته ایالات متحده که قدرتمندترین فرمانده نظامی ایران را کشت، انجام می‌شوند.»
سامانه‌های تسلیحاتی پیشرفته روسیه در تمرین‌‌ها به نماش گذاشته شدند، جت‌های رهگیر میگ-۳۱ موشک‌های مافوق صوت کینژال را به سوی هدف‌های زمینی شلیک کردند، و کشتی‌های نیروی دریایی چندین موشک کروز و دیگر سلاح‌ها را شلیک کردند. بیش از ۳۰ کشتی جنگی، ۳۹ هواپیما، از جمله بمب افکن‌های استراتژیک تیو-۹۵ در رزمایش شرکت کردند.
به طرز عجیبی، دوباره در ۹ ژانویه، در دریای عرب خارج از خط ساحلی ایران، یک رویارویی نادر بین ناوشکن آمریکایی یو.اس.اس فاراگات و کشتی روسی آر.اف.اس ایدام هورس که ظاهراً عملیات ناو هواپیمابر ایالات متحده را در منطقه دنبال می‌کرد، اتفاق افتاد.
رویدادهای بالا بر روی‌هم نشان می‌دهند که روسیه از نزدیک اوضاع اطراف ایران را رصد می‌کرد و برای مقابله با شعله‌ور شدن درگیری نظامی در منطقه کاملاً آماده بود. بدون تردید، پیام خطاب به واشنگتن بود.
کاملاً محتمل است که روسیه با ایران توافق‌‌نامه‌های مبادلۀ اطلاعات دارد. در واقع، سرگئی لاورف وزیر امور خارجه روسیه که یک دیپلمات کارکشته است، زمانی که در ۱۷ ژانویه گفت سرنگونی تصادفی هواپیمای اوکرائینی به وسیله ایران متأثر از گزارش‌های پیشروی جنگنده‌های نامریی ایالات متحده در منطقه بود، پرده را کمی کنار زد.
لاورف گفت: «حداقل شش جنگنده اف-۳۵ در منطقه مرزی ایران در پرواز بودند. این اطلاعات هنوز باید تأیید شوند، اما من مایلم بر بی‌تابی که همیشه با این اوضاع همراه است، تأکید کنم.» افسوس که لاورف افشاگری را تکمیل نکرد. اما، مطمئناً به این اشاره کرد که روسیه آسمان ایران را رصد می‌کند.
بسته به نگاه شخص، همه این‌ها ممکن اصلاً مهم نباشند، یا بسیار مهم باشند. روسیه در یک درگیری بین ایالات متحده و ایران مداخله نخواهد کرد. در واقع، چنان درگیری غیرمحتمل است. اما
روسیه می‌تواند با کمک به ایران برای دفاع از خود، و با تأمین ابزار جنگ الکترونیک و دیگر تسلیحات پبشرفته – آن‌طور که در ۸ ژانویه اتفاق افتاد- با بالا بردن هزینه نظامی ایالات متحده، احتمال یک درگیری را حتا کم‌تر کند.
هیچ‌کس نمی‌تواند بگوید «بی‌طرفی مثبت» روسیه که در دورۀ اخیر مشخصاً به نفع ایران است، چقدر واشنگتن را آزار داد. اما در ۸ روز گذشته چهار مورد از سد کردن کاروان‌های نظامی روسی در شمال غرب سوریه به وسیله نیروهای ایالات متحده رخ داده است- که در یک مورد خودروی یک سرلشکر روسی عقب رانده شد. سیخونک به خرس؟ در روابط روسیه- آمریکا هیچ چیز واقعاً تصادفی نیست.
بحث پیرامون ماهیت روابط روسیه-ایران بحثی است که هرگز پایان نمی‌یابد. اما منافع مشخص یا اهداف ملی و ایدئولوژی‌های دو کشور هر چه باشد، با توجه به توازن بین‌المللی نیروها، ویرانی ایران یا ظهور یک رژیم دوست ایالات متحده در تهران برای استراتژی منطقه‌ای روسیه پی‌آمدهای عمیقی خواهد داشت.
لاورف زمانی که در ۱۷ ژانویه خطاب به مدعوین بین‌المللی (از جمله ظریف) گفت که مسکو از تقاضای ایران برای پیوستن به سازمان همکاری شانگهای به عنوان یک عضو کامل حمایت می‌کند و امیدوار است رخ دهد، اولویت‌های روسیه را نشان داد.
