بیانیه اتمی لوزان سندی برای چانه زنی ها

یونگه ولت – گزینش و ترجمه رضا نافعی

منتشر شده در آينده ما

اینطور بنظر می رسد که در دعوا بر سر برنامه اتمی ایران تقریبا همه مسائل سرجای خود هستند- بعبارت دیگر هیچ مسئله ای حل نشده است. روز پنجشنبه آیت الله خامنه ای برای نخستین بار در بحث در باره توافق های لوزان به اظهار نظر پرداخت. او نه موافق نتایج مذاکرات است و نه مخالف آن، چون تا کنون قرار متعهد کننده ای که بتواند به انعقاد قرار دادی بیانجامد گذاشته نشده است. البته او می گوید که به هیئت مذاکره کننده ایران اعتماد دارد و از آنها پشتیبانی می کند، اما او نگران است ، زیرا «طرف مقابل » دروغ می گوید و قول خود را می شکند.

انتقاد او به موضوعی است که برای ایرانی ها مهم تر از هر چیز دیگر است، یعنی لغو کلیه تحریم های کشورهای غربی و شورای امنیت سازمان ملل متحد. خامنه ای خواستار این شد که با امضاء قرار داد کلیه تحریم ها فورا لغو گردند. از سوی دیگر سخنگوی دولت آمریکا، روز پنجشنبه، بر این دعوی پای فشرد که هیئت نمایندگی ایران در لوزان پذیرفته که مجازات ها فقط «تعلیق» شوند، آن هم پس از آن که مقامات بین المللی اتمی در وین تایید کنند که ایران تمام تعهداتی را که طبق توافق پذیرفته انجام داده است. این امر ممکن است شش ماه و یا حتی یک سال بطول انجامد. افزون بر این، آنطور که واشنگتن ادعا می کند، صحبت بر سر»تمام» تحریم ها نیست، بلکه فقط تحریم های مربوط به مسئله «اتمی» مورد نظر هستند. بخش مهمی از مجازات های غرب راجع می گردند به باصطلاح نقض حقوق بشر از سوی ایران، حمایت از تروریسم بین المللی، اعمال نفوذ برای ایجاد بی ثباتی در منطقه، یا تولید موشک های متعارفی.

توصیفات آمریکا متکی بر توافقی است که گویا در لوزان حاصل گردیده و چند ساعت پس از پایان مذاکرات از سوی وزارت خارجه آمریکا منتشر شده است. وزارت خارجه ایران متقابلا در همان روز سند مورد نظر خود را منتشر ساخت که اندک زمانی بعد، بدون ذکر دلیل، آن را از وبسایت خود حذف کرد.

روز چهارشنبه علی اکبر صالحی رئیس مقامات اتمی ایران گفت احتمال دارد که بعدا متن رسمی توافق نامه ای که مورد قبول ایران است منتشر گردد.

آنچه مسلم است این است که „ Factsheet“ منتشر شده از سوی دولت آمریکا ، توافقنامه ای نیست که هردو طرف مشترکا تهیه کرده باشند. آن نوشته حاوی نکاتی است که مورد قبول ایران هم هست، اما در این نوشته نکات فراوانی نیز هست که بیانگر خواست ها و در بهترین حالت بیانگر تفسیر دستگاه رهبری آمریکا ست، که از قرار معلوم برای آن نوشته شده که افکار عمومی آمریکا توافق های حاصله را بهتر پذیرا گردد.

آنچه برای تمام شرکت کنندگان در مذاکرات حتمی الاجراست بیانیه کوتاهی است که پس از مذاکرات لوزان بوسیله محمد جواد ظریف، وزیرخارجه ایران و فدریکا موگرینی ، همآهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا خوانده شد. اما این موضع گیری سخت فاقد اظهارات دقیق است، بطوری که میتوان تصور کرد در طول مذاکراتی که از نوامبر 2013 آغاز شد در واقع پیشرفتی بدست نیامده است. در آن زمان ایران و گروه 5+1 در مورد یک «برنامه کار» به توافق رسیدند که متضمن عناصر مرکزی قرار داد اصلی بود که باید به امضاء برسد.

«بیانیه مشترک لوزان» که لغت به لغت مورد توافق هیئت نمایندگی ایران قرار گرفته بود حاوی این نبود که «با امضاء قرار داد کلیه تحریم ها لغو خواهد شد» یعنی نکته ای که اینک از سوی تهران مطرح می شود. متن انگلیسی توافقنامه خوانده شده ، که سند مورد قبول دو طرف است چنین است:

»The European Union will terminate the implementation of all nuclear-related economic and financial sanctions and the United States will cease the application of all nuclear-related secondary economic and financial sanctions simultaneousley with the IAEA-verified implementation by Iran of its key nuclear commitments.«

نخست آن که ، در این نوشته تصریح شده که » همه» تحریم ها مورد نظر نیستند، بلکه فقط آنها که «با موضوع اتمی» در ارتباط هستند. دوم آن که لغو تحریم های غرب قطعی و همیشگی نیستند بلکه فعلا تا مدتی تعلیق می شوند. سوم آن که کاملا روشن است مجازات ها هنگامی لغو خواهند شد که مقامات اتمی وین اجرای تعهدات ایران را راستی آزمائی و تایید کنند. حداکثر ممکن است در مذاکرات آتی در باره برداشتن گامهای فنی، ایران گام ها را تقسیم بندی کند و خواستار آن گردد که در پایان هر بخش، بخش مشخصی ار تحریم ها لغو گردد.

آنچه مسلما مورد مناقشه قرار خواهد گرفت این است که مقوله «تعهدات» ایران چگونه تعربف خواهد شد و حدود و ثغور آنچه که به لغو تحریم ها بیانجامد تا کجا و چگونه خواهد بود.

طبق خواست های حداکثری دولت آمریکا باید کلیه اتهامات پیشین نیز روشن گردند. از جمله این که در برنامه اتمی ایران «ابعاد نظامی احتمالی » چگونه بوده اند. منشاء اکثر اسنادی که این اتهامات بر اساس آنها صورت گرفته سازمانهای اطلاعاتی غربی هستند، بطور عمده اسنادی هستند که موساد، سازمان اطلاعاتی اسرائیل، مطرح ساخته است. بسیار ی از این باصطلاح مدارک اثبات جرم را مقامات ایرانی تا کنون حتی رؤیت هم نکرده اند. بحث در باره این اتهامات خود می تواند سالها بطول انجامد.