نصرت شاد

فلسفه ارنست بلوخ (1977-1885) را فلسفه امید به عملی نمودن طرح سوسیالیسم در آینده می نامند . او میگفت مارکسیسم یعنی امید ،و یک مارکسیست حق ندارد در مبارزه اجتماعی در راه کمونیسم ، ناامید گردد . اتوپی مشخص بلوخ یک جامعه بی طبقه و آزاد است . افکار بلوخ، فلسفه امید برای هومانیسم نمودن جهان است . او در تمام فلسفه اش امید به عملی کردن طرح اتوپی را مطرح نمود .

بلوخ آثار و نوشته های خودرا در خدمت فلسفه امید میدانست . او مدعی بود که آرزوی جستجوی بهشت برای انسان یک غریزه طبیعی است . جهانبینی او فلسفه امید یا امید فلسفی است . در نظر بلوخ مقوله اتوپی نقش و ماهیتی سیاسی دارد . او میگفت جایی که آزادی باشد ، وطن آنجاست و در آنجا باید وطنی نو ساخت . در اطراف افکار و اندیشه های بلوخ همیشه کبوتر وطن در پرواز بود .

نظرات بلوخ بین سه قطب – مارکسیسم ، عرفان مذهبی ، و رمان های رمانتیک ، دور میزنند . استالینیست ها او را رویزیونیست و مارکسیست غربی ، – و غربی ها او را مارکسیست روسی و مبلغ کمونیست میدانستند . بلوخ به هومانیسم مارکسیستی اعتقاد داشت . بدلیل انتقاد از استالینیسم او را رویزیونیست و اتوپیست نامیدند .

بلوخ بعد از فرار از شرق کمونیستی به غرب کاپیتالیستی ، به انتقاد از سرمایه داری پرداخت . او پیش و پس از جنگ جهانی اول به مخالفت با انترناسیونال اول و دوم پرداخت . وی میگفت دیکتاتوری پرولتاریا تبدیل به دیکتاتوری بر پرولتاریا شده است . ایکاش مارکس احتمال دیکتاتوری حزب را پیش بینی میکرد . بلوخ در پایان عمر زیر تعثیر افکار اگزستنسیالیستی قرار گرفت .

او با اشاره به متافیزیک ارسطویی ، فلسفه خود را متافیزیک نو نامید . بخشی از نظرات بلوخ متکی به عقیده نجات مسیحایی دین یهود است . او در تمام ادیان ریشه هایی از عدالتخواهی را احساس میکرد . انسانشناسی رادیکال فلسفه بلوخ در تمام عمر، خود را با مقوله دین مشغول نمود . او مدعی بود که هدف انسان ، رسیدن به موقعیت خدایی است .

بلوخ با اینکه دارای اصل و نسب یهودی بود ، اسرائیل را دولتی فاشیستی نامید که طعمه ای برای امپریالیسم امریکا در خاورمیانه شده است . او در تمام عمر یکی از افراد جنبش اعتراضی جوانان و دانشجویان آلمان بود . بلوخ در جنبش دانشجویی دهه 1968 خواهان اتحاد تئوری و عمل شد .

از جمله آثار او – اصل امید ، اتوپی اجتماعی ، روح اتوپیستی ، تمایل و اتوپی ، تفکر و اتوپی ، در میان کویر ، اثر جای پا ، ارثیه این عصر ، بیگانگی ها ، مقدمه ای بر فلسفه ، آته ایسم و مسیحیت ، مقاومت و سلاح ، مارکس و انسانیت ، مسائل ماتریالیسم ، فلسفه رنسانس ، ماهیت و تاریخ آن ، فلسفه موسیقی ، استتیک بدون توهم ، آزادی و نظم ، تاریخ فلسفه ، توماس مونسر روحانی انقلابی ، ذهن و عین در فلسفه هگل ، حق طبیعی و حیثیت انسانی ، مسائل بنیادین فلسفه ، پیرامون خیالپردازی عقل ، معیارهای سیاسی در باره متد و سیستم هگلی ، و در مسیحیت شورش وجود دارد ، هستند .

کتاب سه جلدی 1600 صفحه ای » اصل امید » بلوخ به موضوعاتی مانند – هنر و ادبیات و موسیقی و دین و تئوری اجتماعی و تئوری علم می پردازد .