منبع: Russeurope16 دسامبر 2014نویسنده: ژاک سابیر

تارنگاشت عدالت

دیروز، دوشنبه، روبل زیر حمله سختی قرار گرفت و با یک کاهش جدید، چشمگیر در ارزش مواجه شد. در واکنش، بانک مرکزی روسیه نرخ بهره پایه خود را از 10.5 درصد به 17 درصد در سال افزایش داد.

این واکنش، که منطق آن قابل درک است، خطر ناکافی بودن را دربر دارد. با توجه به ماهیت حملات سوداگرانه به روبل، فقط اقدامات کنترل سرمایه قادر خواهند بود آرامش را به بازارهای مبادله ارز بازگردانند.

آشکارا یک حرکت سوداگرانهروشن است که روبل هدف حملات سوداگرانه قرار گرفته است. علل ساختاری کاهش ارزش آن معلوم می باشند:● کاهش قیمت نفت.● بدهی های دلاری شرکتهای روسی و نیاز این شرکتها به بازپرداخت 120 میلیارد طی نیمه دوم سال 2014.● افزایش نایابی دلار در بازار روسیه به علت تحریمهای مالی تحمیل شده توسط ایالات متحده و اجرا شده توسط چندین بانک اروپایی.● موقتاً، افزایش تقاضا برای دلار برای پرداخت واردات کالاهای تجملی بمناسبت جشنهای کریسمس.

اما ما میدانیم که در آغاز 2015 فشارها بسوی پایین کاهش خواهند یافت، یا حتا بالعکس خواهند شد. بازپرداختهای شرکتهای روسی در سال 2015 شدیداً کاهش خواهند یافت و شخص میتواند حدس بزند که قیمت یک بشکه نفت، به علت خطراتی که کاهش آن برای اقتصاد آمریکا دربر دارد، در فوریه بالا خواهد رفت. هیچ چیز، مگر سوداگری نمیتواند حرکتهای اخیر را توضیح دهد. دامنه حرکتهای اخیر سوداگریهای بازیگران روسی، و همچنین خارجی را آشکار میکند. عرضه کم سوداگرانه دلار است که سقوط شدید روبل در دوشنبه 15 دسامبر را موجب شد.

یک واکنش منطقی، اما احتمالاً ناکافیدر این بستر، تصمیم بانک مرکزی روسیه در شب 15 و روز 16 دسامبر کاملاً قابل درک است. بانک مرکزی روسیه در جهت مقابله با سوداگری و برای گرانتر کردن روبل، نرخ های بهره خود را شدیداً افزایش داد. کارگزارانی که ممکن است به روبل وام بگیرند تا آنرا با دلار مبادله کنند باید قیمتهای بسیار بالاتری بپردازند. اما نرخ 17 درصد در سال در این نوع سوداگری، که مواضع با نرخ یک روزه، یا حداکثر یک هفته ای اتخاذ میشوند منصرف کننده نیست. لذا بانک مرکزی روسیه یا باید به بالابردن نرخهای بهره خود ادامه دهد، یا بازار را با فروش عظیم دلار اشباع نماید، تا ارزش روبل شدیداً افزایش یابد و تعادل سوداگران را بهم بزند و باعث زیان مالی عظیم آنها بشود.

این یک استراتژی ممکن است، ذخائر ارزهای خارجی بانک مرکزی روسیه به اندازه کافی بزرگ است، اما این گران تمام میشود. مبالغی که بانک مرکزی روسیه باید خرج کند تا به سوداگران لطمه بزند میتواند در عرض چند هفته به 100 میلیارد دلار بالغ شود. از طرف دیگر، این افزایش شدید، در شرایطی که بسیاری از شرکتهای روسی میخواهند برای توسعه تولید درجهت جایگزین کردن واردات سرمایه گذاری کنند، پیامدهای بسیار منفی برای اقتصاد خواهد داشت. تحت این شرایط، یا این یک سیاست کوتاه مدت خواهد بود و ما خواهیم دید در بازار مبادله ارز چه اتفاق خواهد افتاد، یا بانک مرکزی روسیه باید خود را به اعمال کنترل بر سرمایه مقید نماید و ما طی چند ماه گذشته این را به بانک مرکزی روسیه توصیه کرده ایم.

اقدامات کنترل سرمایه مؤترترنددر واقع این دانسته است که زمانی که بازار هدف حرکتهای سوداگرانه واقع میشود، اقدامات کنترل سرمایه سلاح های مؤثری می باشند. دامنه این سوداگری به حرکتهای قابل توجه سرمایه می انجامد، حرکتهایی که کاملاً قابل شناسایی می باشند، و میتوانند ممنوع شوند، یا مجازاتهای منصرف کننده بر آنها وضع شود. از سوی دیگر، کنترل سرمایه موجب گسست نرخهای داخلی بهره از نرخهای بهره در بازارهای بین المللی خواهد شد. در اینصورت، کاهش نرخهای بهره، که برای صنعت و کارآفرین ها سودمند خواهد بود، ممکن میگردد.

اقداماتی از این دست در چندین کشور با موفقیت به اجرا گذاشته شده اند. آنها در این نوع شرایط فوراً از جانب صندوق بین المللی پول و اقتصاددانان بسیاری توصیه شده اند. اما روشن است که این یک تصمیم سیاسی است. بانک مرکزی روسیه در اکتبر توسل به این نوع اقدامات را رد کرده بود. بانک مرکزی روسیه مجبور است سریعاً ثابت کند که سلاح نرخ بهره میتواند مؤثر باشد. در غیر اینصورت، مجبور خواهد بود سریعاً (تا هفته آینده) مکانیسمهای مؤثر کنترل سرمایه را به اجرا بگذارد.