یاسر عزیزی
منتشر شده در تارنماي ياسر عزيزي
جلد دوم کتاب مهم و ارزشمند سرمایه از «کارل مارکس» که با تلاش چهارساله‌ی «حسن مرتضوی» – مترجم پرکار و ارزنده – به فارسی برگردانده شده است این روزها در کتابفروشی‌ها در دسترس است. با این‌همه و در حالی که هنوز ۱ماه از برکشیدن «هورااای» از ته دل ِ مترجم اثر – که بیرون آمدن کتاب را از دهلیز جانفرسای سانسور و محدودیت‌های پرشمار انتشار کتاب در ایران نوید می‌داد – نگذشته است که افرادی بی‌مسئولیت و دردنشناس، ظاهرن از سر دلسوزی اما خواسته یا ناخواسته از سر بدخواهی برای حوزه‌ی ستم‌دیده‌ی نشر و اندیشه، اقدام به اسکن کتاب کرده و در فضای مجازی قرارش داده‌اند. اینان به زعم خود با این کار، اسباب بهره‌وری کسانی را فراهم می‌آورند که توان خرید چنین کتابی را ندارند. این خود دردی است که در جامعه‌ای، مشتاقان کتاب و فرهنگ ناتوان از بهره‌وری از منابع انتقال فرهنگ و اندیشه باشند اما آخر مگر قیمت این کتاب در نهایت امر چیزی بیشتر از قیمت یک «پیتزای مخصوص» در فست‌فودی‌های میان مایه‌ی کلان شهرهاست؟ واقعن نیست. این‌هابه کنار، کسی که از سر درد و دردشناسی، به رغم امکان‌هایی که همه می‌دانند، مترجمی پیشه کرده و به دستمزدهای ناچیز این شغل قناعت، در برابر مشتی نادان پر ادعا که توان فکری‌شان در حدود ثقه‌الاسلام‌های مذهبی است و ادعاهاشان در حدود مجتهدین تراز اول اندیشه‌ی مارکسیستی، با چه دلی دست به کار ادامه‌ی همت ارزنده‌ی خود ببرد؟ از آن طرف کیست که از حال و روز این‌روزهای ناشران غیر ِ وابسته به مراکز قدرت، بل ناشران دردمند بی‌خبر باشد و این‌چنین دغدغه‌ی تنگدستان کتاب‌خوان را به این پلشتی بکشد؟ جملات زیر واکنش متین جناب حسن مرتضوی است به این اقدام زشت و ناپسند، قدری تامل بر این نوشتار داشته باشیم؛
«من در اينجا نه كسي را سرزنش اخلاقي مي‌كنم و نه قصد اتهام زدن به كسي را دارم. از يك پرنسيب دفاع مي‌كنم و آن را پرنسيب ماركسيستي مي‌دانم. ماركسيسم با مالكيت خصوصي بر وسايل توليد مخالف است. ماركسيسم با تصاحب ارزش اضافي از كار ديگران مخالف است. اما ماركسيست‌ها هرگز با حاصل رنج و تلاش فردي افراد مخالف نبوده‌اند. اينها درس‌هاي ساده‌اي است كه در هر كتاب ماركسيستي يافت مي‌شود. كافيست فقط به مانيفست رجوع شود. ترجمه كتاب به نظر من دقيقا محصول رنج و كوشش فردي است و حاصل آن كه در جامعه‌‌ي سرمايه‌داري به شكل حق‌الترجمه ظاهر مي‌شود از آن مترجم است. اهميت اين تلاش و رنح فردي تا آن حد است كه نقل‌قول و استفاده از ايده‌هاي يك فرد بدون ذكر منبع، سرقت ادبي ناميده مي‌شود. ماركس از مالتوس سواي ايرادات ديگري كه به او مي‌گيرد، بزرگترين اتهامش را سرقت ادبي مي‌داند. يكي از بزرگترين انتقاداتي كه از لاسال مي‌كند اين است كه او از نوشته‌ي خود ماركس بدون ذكر نام استفاده مي‌كند. همه‌ي اينها نشان مي‌دهد كه كار و تلاش فردي به ويژه در قلمرو انديشه تا چه حد براي ماركس و ماركسيست‌ها اهميت داشته است.
من شش سال براي ترجمه‌ي جلد اول و چهار سال براي جلد دوم كاپيتال و پنج سال براي جلد سوم روزي چهار يا پنج ساعت كار كرده‌ام. براي جلد دوم كاپيتال ناشران بزرگ اين مملكت به دليل مشكلات و ترسهاي گوناگون خود حاضر به انتشار آن نشدند. ناشري علاقه‌مند و كوچك كه با مشكلات مادي عديده‌اي روبرو بود، با رفتن زير بار قرض سنگيني پذيرفت كه كتاب را منتشر كند. قيمت‌گذاري كتاب با توجه به معادله ساده‌ي عرضه و تقاضا و آنچه در بازار نشر انجام مي‌شود كه شامل خريد كاغذ، پرداخت مزد چاپخانه، پرداخت مزد صحافي، پرداخت حق‌الترجمه و به اضافه سود متوسط بازار بوده انجام شد. كافيست كه در نظر داشته باشيد كه براي پخش اين كتاب در بازار بايد ناشر 35 درصد و برخي اوقات 40 درصد به بنگاه‌هاي پخش تخفيف بدهد تا آنان اين كتاب را به دست من و شما برسانند و باز هم يادمان نرود كه زمان برگشت اين پول از 9 ماه تا يكسال است. بر مبناي تجربه طولاني ام در كار نشر و ترجمه، ويراست اول يك كتاب هرگز نمي‌تواند پول انداخته‌شده براي اين كار را جبران كند و آنچه سود ناشر تلقي مي‌شود تنها در ويراست‌هاي بعدي است.
اين پول به كار انداخته‌شده كه بعد از يكسال بايد دست ناشر كنوني جلد دوم كاپيتال برسد، قرار است به چه كار آيد؟ قرار است صرف بازچاپ جلد اول و نيز چاپ جلد سوم و كتابهايي از اين دست شود. انتشار پي دي اف جلد دوم سرمايه با وجود همه‌ي توجيهات به ظاهر راديكال و ادعاي بازكردن فضاي نشر به روي همگان، تنها و تنها كاري كه انجام مي‌دهد منصرف كردن ناشران مستقل و مترقي از انتشار چنين آثاري است و فكر مي‌كنم اين دقيقا خواست كساني است كه از انتشار ايده‌هاي ماركس در هراسند. چنين مبارزه
ي پوشالي با سرمايه‌داري، آن هم با گذاشتن پي دي اف ترجمه كتاب كاپيتال روي اينترنت، فقط و فقط نقض غرض است. اگر گمان مي‌كنيد كه با ورشكسته كردن ناشران مستقل و مترقي كه به حمايت همه ما احتياج دارند، قدمي در انحلال روابط كالايي برمي‌داريد سخت به بيراهه رفته‌ايد و ناآگاهانه در خدمت كساني قرار گرفته‌ايد كه به هر طريقي تلاش مي‌كنند صداي ناشران مستقل و مترقي و در نتيجه صداي نويسندگان و مترجمان مترقي را خفه كنند. حمايت ما از ناشران مستقل و مترقي بشدت با تلاش براي ورشكسته‌كردن آنان از طريق نشر رايگان آثارشان متضاد است.»
ي پوشالي با سرمايه‌داري، آن هم با گذاشتن پي دي اف ترجمه كتاب كاپيتال روي اينترنت، فقط و فقط نقض غرض است. اگر گمان مي‌كنيد كه با ورشكسته كردن ناشران مستقل و مترقي كه به حمايت همه ما احتياج دارند، قدمي در انحلال روابط كالايي برمي‌داريد سخت به بيراهه رفته‌ايد و ناآگاهانه در خدمت كساني قرار گرفته‌ايد كه به هر طريقي تلاش مي‌كنند صداي ناشران مستقل و مترقي و در نتيجه صداي نويسندگان و مترجمان مترقي را خفه كنند. حمايت ما از ناشران مستقل و مترقي بشدت با تلاش براي ورشكسته‌كردن آنان از طريق نشر رايگان آثارشان متضاد است.»
با این اوصاف، شایسته است همه‌ی دلسوزان اهل کتاب و فرهنگ نه تنها با هر کسی که به انتشار چنین فایلی و فایل کتاب‌هایی از این دست اقدام می‌نمایند برخورد کنند، بل‌که بر آن باشند با خرید کتاب‌هایی چون کتاب مورد بحث، ضمن یاری رساندن به ناشران حاشیه‌ای و غیر وابسته به منابع مالی و حمایتی دولتی، زمینه‌های دلگرمی نویسندگان و مترجمان پرتلاش و دلسوزی چون حسن مرتضوی را فراهم آورند.
یاسر عزیزی ۵شنبه ۳۰ مرداد ۱۳۹۳
نگران نباشید خیلی ها این کتاب رو می خرن فقط کسانی که واقعا ندارن دانلود میکنن.کسی که سوسیالیسته اگه داشته باشه میخره
دوست داشتندوست داشتن
قیمت 1کتاب اونم سرمایه خیلی بیشتر از 1پیتزاس.بعدشم اگه قیمت همون پیتزا واسه تو خیلی کمه واسه ما ندارده
دوست داشتندوست داشتن