یوسف جمال، عضو فعال کارگری در ترکیه:
صدای پای استبداد از دولت اردوغان
حوادث یک سال اخیر ترکیه، از گزی پارک که امروز جنبش آن یک ساله می‌شود تا انفجار در معدن سوما، موقعیت سیاسی رجب طیب اردوغان، نخست وزیر این کشور را که سودای ریاست جمهوری در سر دارد، به خطر افکنده است. در واقع این جنبش گزی پارک بود که وزش تندبادی را بر برج و باروی حاکمیت یک دهه‌ای حزب عدالت و توسعه باعث شد و پس از آن، حوادث دیگر همچون یک دومینو به راه افتادند. اکنون به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران، ممکن است انفجار سوما رؤیای اردوغان را برای نشستن بر کرسی ریاست جمهوری بر باد دهد.
یوسف جمال، عضو فعال سازمان کارگران صنعتی جهان که در طول یک سال گذشته از فعالان حاضر در گردهمایی‌های ضد دولتی از گزی پارک گرفته تا انفجار معدن سوما بوده است، در مصاحبه‌ای که پیش رو دارید، درباره تأثیر این جنبش بر اعتراض‌های مردمی یک سال اخیر در ترکیه سخن گفته است.
فضای کلی ترکیه را در سالگرد گزی پارک و انفجار اخیر معدن سوما چگونه تحلیل می‌کنید. آیا معترضان همچنان به تظاهرات ادامه می‌دهند؟ پیش‌بینی‌ها برای تابستان پیش رو چیست؟
تظاهرات در شهرهای بزرگ کم و بیش ادامه دارد. ظاهراً دولت به نیروهای امنیتی دستور داده است تعامل بیشتری با معترضان داشته باشد. به اعتقاد من، دولت پس از حوادث سوما، خود را برای برخوردهای سیاسی و نه فیزیکی آماده می‌کند. زیرا به اعتقاد مخالفان دولت اردوغان، سوما نشان داد حزب عدالت و توسعه طرفدار قشر ثروتمند است و به صاحبان معادن و رؤسای کارخانه‌ها کمک می‌کند تا خطاهایشان پوشیده شود. مردم سوما هنوز هم بابت سخنرانی اردوغان (که در آن واقعه سوما را یک حادثه طبیعی خواند) عصبانی هستند. این سخنرانی باعث شد آتش خشم مردم بیشتر شعله‌ور و بر شدت و شمار تجمع‌های اعتراض‌آمیز افزوده شود. البته این سخنرانی به تنهایی باعث ناراحتی مردم نبود، حرکت مشاور اردوغان نیز که یکی از معترضان را کتک زد، دلیل دیگر خشم مردمی بود. ما معترضان معتقدیم رژیم اردوغان در حال تبدیل شدن به یک رژیم استبدادی است و می‌‌خواهیم رفتارهای نامناسب حزب عدالت و توسعه را در قبال کارگران فاش کنیم. البته به اعتقاد من، این نوع اعتراض‌ها جوابگو نیست و کارگران باید به راه‌های دیگری همچون اعتصاب متوسل شوند. با این حال مشکلاتی نیز برای اعتصاب وجود دارد. کلاً هیچ گاه در ترکیه یک اعتصاب سراسری به معنای واقعی کلمه نداشته‌ایم و اعتصاب بیشتر جنبه نمادین دارد، برای مثال در ماه مارس هنگامی که <برکین الوان> 14 ساله به دلیل آسیب‌هایی که در جریان یکی از اعتراض‌های جنبش گزی پارک متوجه وی شده بود درگذشت، اتحادیه‌های کارگری اعلام اعتصاب کردند اما این اعتصاب در طول دو ساعت انجام شد.
ارتباط بین جنبش اعتراضی گزی پارک و معترضان سوما را چگونه می‌بینید. آیا به اعتقاد شما، این اعتراض‌ها بر معترضان سوما تأثیر داشت؟
اگر وقایع گزی پارک و اعتراض‌های پس از آن وجود نداشت، یقیناً هرگز معترضان سوما این گونه دست به اعتراض علنی نمی‌زدند. ممکن بود اعتراض‌هایی بروز کند، اما این اعتراض‌ها بسیار محدود می‌بود. ولی گزی پارک به مردم گستاخی اعتراض را بخشید طوری که اکنون می‌بینیم که دامنه اعتراض‌های سوما حتی به مدارس و دانشگاه‌ها کشیده شده و بویژه در استانبول و دیگر شهرهای بزرگ ترکیه بابت آن تجمع‌های گسترده برگزار می‌شود. شماری از کسانی که در این اعتراض‌های جدید که به خاطر انفجار معدن سوما برپا شده شرکت کرده‌اند، کسانی هستند که نزدیک به دو ماه پیش در انتخابات شهرداری‌ها به اعضای حزب عدالت و توسعه رأی دادند. به عقیده من، اگر دولت نتواند مدیریت این بحران جدید را در دست بگیرد، اعتراض‌ها ادامه خواهد یافت.
فکر می‌کنید فاجعه معدن سوما بر مناطق کردنشین ترکیه و جنبش آنها چه تأثیری داشته باشد؟
ارتباط مشخصی بین آنها وجود ندارد، اما خشم و اندوه پنهانی بین همه آحاد جامعه ترکیه به خاطر سوما وجود دارد. در بخش‌های کردنشین ترکیه نیز اعتراض‌های گسترده‌ای در حمایت از معدنچیان برگزار شد، اما این اعتراض‌ها با واکنش پلیس مواجه و سپس خاموش شد.
ترکیه در ماه آگوست انتخابات ریاست جمهوری را در پیش دارد. فکر می‌کنید این جنبش‌های اعتراضی چه تأثیری بر انتخابات می‌گذارد؟
مقام ریاست جمهوری در ترکیه تاکنون بیشتر فرمایشی و از قدرت اجرایی کمتری نسبت به نخست وزیر برخوردار بوده است اما اردوغان اخیراً این سیستم را دستخوش تغییراتی کرد. طبق این تغییرات، رئیس جمهوری می‌تواند تصمیم‌های مختلفی بگیرد و دیگر این مقام از حالت سمبلیک خود خارج می‌شود. اما بعد از وقایع گزی پارک و به راه افتادن جنبش اعتراضی آن برای حکومت اعمال روش‌های غیر دموکراتیک غیرممکن خواهد بود و عدالت و توسعه نمی‌تواند خارج از قانون و فراتر از آن تصمیمی بگیرد. به همین علت انتخابات تابستان اهمیت بسیاری برای همه دارد.
منبع: Libcom
مترجم: سپیده بهاری
