اوکرائین آینده در آینه جمهوری بوسنی

یونگه ولت – ترجمه رضا نافعی

منتشر شده در تارنماي آينده ما

در جمهوری تازه تاسیس بوسنی و هرزه گوین ، اعتراضات علیه فقر، بیکاری و فساد سرآمدان سیاسی دولت و حکومت هفته دوم را پشت سر گذاشت. مردم در این کشور که در جنوب شرقی اروپا قرار دارد دهها هزار نفر به خیابانها آمده اند. در چهار ایالت دولت های محلی مجبور به کناره گیری شده اند. مردم خواستار انتخابات تازه هستند. در بسیاری از شهرها اعضای اتحادیه ها، کارگران، بیکاران، بازنشستگان و دانشجویان گروههای ویژه تشکیل داده اند. بنظر نمی آید که اعتراضات پایان خواهد یافت. در سارایوو، در هفته دوم تظاهرات، کارگران خطوط اتوبوسرانی به تظاهرکنندگان پیوستند. آنها ماهها از دریافت دستمزد محروم مانده اند. تظاهرات در پایتخت ادامه دارد و تظاهر کنندگان راهها را مسدود می کنند.

در شهرهای بزرگتر مانند سارایوو، توزلا، موستار و برکو،  تظاهر کنندگان هر روز گرد هم می آیند و دربارۀ اقدامات بعدی با هم گفتگو می کنند. در اکثر شهرها سیاستمداران را  به مباحثات راه نمی دهند. تا کنون خواست های مشترک  برای سراسر کشور مطرح نشده است. آنچه  مورد تایید همه است اینست که تمام موسسات دولتی را که خصوصی شده اند باید پس گرفت. دولت نیز باید کنار برود و به فساد حاکم بر کشور باید پایان داده شود. تظاهر کنندگان ملیت گرائی را طرد می کنند. مثلا   در شهرتوزلا  برپارچه نوشته های تظاهر کنندگان می خوانیم» ما با سه زبان گرسنه هستیم » این شعار اشاره  ایست به این واقعیت که در بوسنی سه ملیت زندگی می کنند. صرب ها، کروآت ها و بوسنی ها که این آخری مسلمان اند.

نخست وزیر ایالت اونا سانا از کار کناره گرفته است. همپایگان او در توزلا، بوسنی مرکزی و سارایوو چند روز قبل از آن استعفا داده یودند؛ اما حکومت مرکزی کماکان حاضر به استعفا نیست. چندین حزب پیشنهاد کرده اند انتخاباتی که قرار است  در پائیز صورت گیرد جلو انداخته شود ــ تا کنون در این مورد توافقی بدست نیامده است. سیاستمداران بخش صربستان، جمهوری اسپرسکا، خواستار انتخابات پیش از موعد نیستند. آنها از این وحشت دارند که جنبش در منطقه تحت حکومت آنها رشد کند ــ تاکنون در آنجا آرامشی نسبی برقرار بوده است.

برانو یابوکوویچ، خواننده گروه محبوب «دوبیوزا کولکتیوا» ( ترجمه: تعاونی مشکوک) در مصاحبه ای با روزنامه اسلوبوژنیه همبستگی خود را با  به پاخاستگان اعلام کرد. تفسیر او از واکنش سیاستمداران در برابر تظاهرات مردم معترض این بود: » فقط یک مجنون نمی توانست پیش بینی کند که کار بالا خواهد گرفت. آنها فقط خشونت را بزرگ جلوه می دهند و در بارۀ  علت پیدایش  اعتراض ها سکوت می کنند. مردم  هر روز برای نان روزانه خود باید بجنگند. تظاهرات بخش جدائی ناپذیر این مبارزه است «.

تظاهرات هفته پیش در شهر توزلا واقع در شمال بوسنی آغاز شد. کارگران  5 موسسه خصوصی شده و بلافاصله به افلاس کشانده شده  در برابر ساختمان حکومت ایالتی گرد آمدند و خواستار کمک دولتی شدند. آنها خواستار دریافت حقوق های پرداخت نشده  و هزینه های اجتماعی متعلق به خود که سالهاست پرداخت نشده ، بودند. افزون بر این خواستار لغو  خصوصی سازی بودند.

وضع زندگی 3،8 میلیون مردم کشور اسفناک است، رقم بیکاری 44،8 درصد است، بیکاری جوانان از این هم بیشتر است. در فهرست سازمان ملل برای  ارزیابی امکان توسعه انسانی در کشورها، بوسنی در مرتبه 81 قراردارد که در قیاس با دیگر بخش های جمهوری سابق یوگسلاوی، از همه بد تر است. این وضع حاصل  تکه پاره کردن یوگسلاوی است که این کشور را از لحاظ سیاسی و اقتصادی به حاشیه راند. بیست در صد مردم درفقر بسر می برند. یک چهارم دیگر در آستانه فقر قرار دارند. بازار بوسنی وابسته  به یورو است، در نتیجه قیمت ها برابر باقیمت ها در آلمان است، در حالی که در آمد متوسط در بوسنی برابر با  420 یورو است. این فقر برای بسیاری از مردم  تجربه ایست روزانه. برای زنده ماندن باید دو یا سه شغل داشت. حقوق بازنشستگی با تاخیر پرداخت می شود و فقط برای پرداخت صورتحساب ها تکافو می کند.