شیده رخ فروز
روند سیر صعودی قیمت کالاهای ضروری در سفرۀ خانوارها همچنان اوج می گیرد، و هرگونه وعدۀ مسئولان دولتی مبنی بر کنترل قیمت و بازار، جلوگیری از افزایش مجدد قیمت ها و امید به بهبود اوضاع اقتصادی، به شعاری رنگ و رو باخته تبدیل شده است. تهیۀ یک وعدۀ غذا برای اکثریت زحمتکش و بی چیز جامعه دیگر تبدیل به معضل گردیده و ابعاد سفرۀ این خانوارها روز به روز کوچکتر و مواد ضروری از آن محو می شود. افزایش قیمت شیر و لبنیات در روزهای اخیر، هشداری جدی مبنی بر حذف لبنیات از سبد مصرفی مردم است: “قدرت خرید مردم در مورد شیر و لبنیات کاهش یافته است و به دلیل اینکه ذاتاً مردم ایران مصرف بالایی در لبنیات ندارند، به راحتی آن را از سبد مصرفی خود کنار می گذارند. این در شرایطی است که بررسی ها نشانگر این است که سرانه مصرف لبنیات در ایران به شدت نسبت به سایر کشورها پایین است و حال هم که قیمت افزایش یافته است، زنگ خطری برای عدم مصرف شیر به صدا درآمده است.”(24/4/92- کار و کارگر) اینکه مردم به راحتی شیر و لبنیات را کنار گذاشته اند، ربطی به ذات مردم ندارد، بلکه باید به این نکته توجه نمود که طبق آمار اعلام شده از سوی فعالان صنعت لبنیات، قیمت شیر در طول دو سه سال اخیر 200% افزایش یافته و این امر به کاهش مصرف سرانه شیر در کشور منجر شده است، امری که در سایر کشورها سابقه ندارد. این محو شدن تدریجی مواد غذایی ضروری از سفره ها که جای خود را به مصرف اقلام بی کیفیت و غیر مغذی (یا به عبارت دیگر شکم پر کن) می دهد، در همین حد نازل نیز برای بخش وسیعی از مردم که فاقد درآمد مستمر، فاقد درآمد (خیل عظیم بیکاران) و یا با حداقل دستمزد دست به گریبانند به صورت یک آرزو جلوه می نماید. نگاهی به قیمت اقلام خوراکی ضروری که بانک مرکزی برای هفته منتهی به 14 تیرماه داده است، ابعاد این مسئله را روشن تر می سازد: “قیمت هر بسته نیم کیلویی چای خارجی در این هفته نسبت به دوره مشابه سال قبل حداقل به 15 هزارتومان رسیده است که یک رشد 100 درصدی را نشان می دهد. شکر حدود 40% و قند هم 41% افزایش داشته اند. قیمت نان هرچند گفته شده است که ثابت بوده اما گزارش ماهانه اقتصادی این بانک نشان می دهد که در اردیبهشت ماه امسال نسبت به پارسال حدود 59% رشد داشته است. … قیمت پنیر پاستوریزه – بسته 450 گرمی آن- 52% و غیر پاستوریزه کیلویی 33% نسبت به پارسال افزایش داشته است. کره … این قلم هم رشدی حدود 100% داشته است… قیمت هر شانه تخم مرغ هم نسبت به هفته منتهی 14 تیرماه سال 91 حدود 60% افزایش پیدا کرده است.” (اعتماد-18/4/92) بخوبی واضح است که این افزایش قیمت ها که با حداقل رشد قیمت 33% شروع و به 100% منتهی می شود، سفرۀ صبحانۀ خانوارها را به شدت دچار معضل یاد شده در بالا خواهد ساخت. با توجه به اینکه کارشناسان صبحانه را مهم ترین وعدۀ غذایی در حفظ سلامت و رشد ارزیابی می نمایند، تبعات محو این اقلام ضروری از سفره ها ، زمینه تشدید انواع بیماری ها و از دست دادن تعادل روانی افراد ( بویژه افت قند خون و تأثیر سوء بر رشد کودکان) را فراهم می سازد. نهایتاً تهیۀ نان و چای بعنوان صبحانه نیز کاری شاق بر دوش سرپرستان خانوار به حساب می آید!
در سفرۀ ناهار برخلاف گذشته آبگوشت غذای ویژۀ ثروتمندان جامعه است. قبلاً مسئولان رژیم معترف بودند که “گوشت یک کالای لوکس” است و اکنون باید اذعان کنند که کارگران و بی چیزان بروند شلغم بخورند! “هر کیلو گوشت گوسفند حدود 30 هزارتومان است که نسبت به پارسال 40% رشد داشته، نخود هر کیلو 6200 تومان که نسبت به پارسال 59% افزایش قیمت دارد… رشد قیمت لوبیا سفید نسبت به پارسال 122% است. هر کیلو لوبیا سفید 9000 تومان است…سیب زمینی با 217% رشد… کیلویی 2300 تومان را ثبت کرده است. گوجه فرنگی هم رشد 100% دارد و هر کیلو گوجه فرنگی به 2000 تومان رسیده…. قیمت هر کیلو برنج داخله درجه یک 7200 تومان است که نسبت به پارسال 61% رشد داشته و درجه دو آن 5600 تومان که 79% رشد داشته. …قیمت هر لیتر روغن نباتی مایع به 4600 تومان رسیده که نسبت به پارسال 65% رشد دارد و روغن نباتی جامد – حلب 5 کیلویی- 22 هزار تومان که 47% رشد داسته است.” (همانجا) این هم از افزایش سرسام آور ضروری ترین اقلام که باید سفرۀ ناهار و شام خانوارها را با آن ها تهیه نمود (حداقل ها در نظر گرفته شده و دیگر مواد مانند میوه ، دسر، انواع سالاد و سبزیجات به کنار). حال کارشناسان رژیم و اعضای مزدور شورای عالی کار که بیشرمانه به تعیین دستمزدهای حداقلی دست می زنند و مدعی اند که به نرخ تورم و سبد هزینۀ خانوار توجه کافی داشته اند، پول لازم برای یک وعده صبحانه، ناهار و شام یک خانوار را تعیین نموده و جمع یک ماهۀ آن را اعلام نمایند! “… به دنبال افزایش یکباره قیمت ها در یک سال اخیر به ویژه در بخش کالاهای پرمصرف و اساسی مورد نیاز خانوار کارگری، قدرت خرید مشمولان قانون کار به شدت افت کرده است و بر همین اساس، مقامات کارگری می گویند دستمزد ماهانه کارگران به ویژه در بخش حداقل دستمزد 487هزارتومانی تنها تا چند روز اول ماه قادر به تأمین نیازهای مالی خانوار کارگری خواهد بود. … کارشناسان بازار کار کشور می گویند طی سال های اخیر کارگران می توانستند با حداقل دستمزدهای دریافتی تا 10 روز از ماه را سپری کنند. … دلالی در بازار، دستفروشی، اشتغال ساعتی و مواردی از این دست راهکارهایی است که کارگران برای تأمین معیشت خانوار خود دنبال می کنند.”(آفتاب-19/4/92) بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار، تورم گروه خوراکی در دوازده ماه منتهی به خرداد 92 به 6/50 درصد رسیده است. شاخص گروه اصلی خوراکی ها نیز در این ماه به عدد 3/199 رسید که نسبت به ماه قبل 3 درصد افزایش و همین طور نسبت به ماه مشابه در سال گذشته رشدی 6/59 درصدی را نشان می دهد. (20/4/92) بالا رفتن روزانۀ این درصدها (چه در بخش اقلام خوراکی، چه در بخش هزینه کمرشکن مسکن و اجاره و بهداشت و درمان) کار را به جایی کشانده که باید گفت با این دستمزدهای حداقل، کارگران دیگر یک روز را نمی توانند آسوده سپری سازند، و راهکارهای کمک به تأمین معاش با وضعیت رکود فعلی اقتصاد ورشکسته، دیرپا نخواهد بود. این وضعیت به اقلیت حاکم بر جامعه که شاهرگ حیاتی کشور و اهرم های قدرت را در چنگال خونین خود دارند، کوچکترین گزندی نمی رساند. کارگران و بی چیزان و خانوارهای آنان هستند که در چرخۀ این گرداب فقر، فلاکت و تباهی روز به روز فروتر رفته و غرق می گردند. تنها این خیل عظیم فرودست قادر است که خود و تمامی جامعه را نجات بخشد. کوچکترین امیدی به ساحل نشینان غرق در رفاه، امنیت و آسایش از هر قماش، رویایی بیش نیست. دروغین بودن اصلاحات، تغییر یا هر نام دیگری که برای عوام فریبی به عمل دولت جدید با این ساختار و سازمان رژیم بدهند دیری نخواهد گذشت که بر توده های مردم آشکار خواهد شد و رژیم اسلامی را به مخمصۀ جدیدی خواهد انداخت.