نجابت وجدانی در مقابل قدرت

منبع: دنيای جوان

 تارنگاشت عدالت

 

دارنده جايزه صلح نوبل اسقف «دسموند توتو» عليه تونی بلر اعلام جرم می‌کند

درخواست دستگيری و اعلام جرم عليه نخست‌وزير سابق انگليس تونی بلر  به خاطر شرکت او در جنگ عراق تا به حال تنها وی را به تقلا و سرگرمی وا می‌داشت. مثلاً پلاتفرم اينترنتی انگليسی «Arrest Blair» برای هر شهروند انگليسی که به طور نمايشی رييس سابق دولت را غافلگير کرده و از او بخواهد که خود را به پليس معرفی کند، جايزه تعيين کرده بود. برخی از کنشگران باشهامت از اين طريق نايل به کسب جايزه شدند، لکن تونی بلر کماکان آزاد است  و به عنوان سخن‌ران دور دنيا سفر می‌کند.

او هفته گذشته در آفريقای جنوبی بود، ولی همه جا مورد استقبال قرار نگرفت. اسقف اعظم سابق کاپ‌اشتاد، «دسموند توتو» که در سال ۱۹۸۴ به خاطر مبارزه عليه رژيم آپارتايد جايزه صلح نوبل را دريافت کرده بود، حتا از حضور در دو جلسه بحث و گفت‌وگو  که با بلر روبه‌رو می‌شد، خودداری کرد. در حالی که بلر کوشش کرد تا اين گام را بی‌اهميت جلوه دهد، توتو با بيانيۀ رسايی که به سيلی سختی شباهت داشت در روزنامه روز يک‌شنبه The Observer انگليسی تأثير عدم حضور خود را شدت بخشيد و از دادگاه جزايی بين‌المللی خواست تا بلر را به خاطر تجاوز نظامی به عراق به پای ميز محاکمه بکشاند.

توتو که خود روزی به عنوان رييس کميسيون حقيقت و آشتی وظيفه تحقيق و بررسی اقدامات زشت و تنفرآميز در دوران آپارتايد را در آفريقای جنوبی به عهده داشت، بدواً از طريق دفتر خود اعلام کرده بود که برای او «نجابت اخلاقی و رهبری» دو عنصر «جدايی‌ناپذير»ند و لذا «نامناسب و غيرقابل دفاع» خواهد بود که او «مشترکاً با بلر روی يک صحنه حضور داشته باشد.» هنگامی که بلر از او خواست که او «تنها قبول کند، بدون آن‌که او را مورد تأييد قرار دهد» و اين‌که «تصميمات اخلاقی» مانند تصميماتی که قبل از حمله به عراق در سال ۲٠٠۳ گرفته شدند بسيار «سنگين و دشوار» بوده اند، توتو به نحو بی‌سابقه‌ای به تجاوزگر سابق حمله کرد و در بند اول بيانيه خود نوشت: «تصميم غيراخلاقی که ايالات متحده آمريکا و بريتانيای کبير با استناد به يک دروغ، که گويا عراق دارای سلاح‌های کشتار جمعی است، اين کشور را مورد حمله قرار دادند، جهان را بيش از هر مناقشه ديگری در تاريخ، به شدت بی‌ثبات کرده و به نفاق افکنده است و لذا چاره ديگری نداشتم جز از اين‌که دست رد به سينه تونی بلر بزنم.»

به گفته توتو  رييس‌جمهور وقت ايالات متحده آمريکا، جورج دبليو بوش و بلر با استدلال‌های دروغين «جهان را به لبه پرتگاه سقوط کشاندند.» توتو مضافاً آن‌ها را به طور مشخص مسؤول حمله به سوريه و تهديد جدی حمله به ايران می‌داند.

اسقف توتو که کشورش در سال ۱۹۹۸ اساسنامه رم را تهيه کرده بود که سرانجام به تأسيس دادگاه کيفری بين‌المللی در لاهه منجر شد تنها به انتقاد بلر و بوش بسنده نمی‌کند، بلکه خواستار اعلام جرم به خاطر اقدام به جنگ تجاوزکارانه عليه عراق است و ضمناً به طور غيرمستقيم تمرکز مبالغه‌آميز دادگاه روی قاره آفريقا را مورد انتقاد قرار می‌دهد. او می‌پرسد: «بر کدام مبنا تصميم می‌گيريم که رابرت موگابه را برای دفاع از خود به دادگاه جزايی بين‌المللی احضار کنيم و يا تونی بلر به عضويت محفل سخن‌رانان بين‌المللی درآيد و يا اسماء بن‌لادن اعدام شود؟» و سپس آمار قربانيان در عراق را ارايه می‌کند و سرانجام با طنزی تلخ سؤال می‌کند که آيا اين اقدامات تاکنون از قدرت و توان حملات تروريستی کاسته است؟

طبيعتاً توتو که در پايان بيانيه خود از بلر خواستار نمايش شخصيت سياسی شد، توقع ندارد که بلر آن را اجابت کند و همين‌طور به طور جدی نيز اميدوار نيست که نخست‌وزير سابق انگليس در پايان سفر خود در آفريقای جنوبی دستگير شود، ولی دارنده شجاع جايزه صلح نوبل گام بلندی در تخريب اسطوره مصونيت برداشت و لحن کلام و نحوه برخورد مردم آفريقای جنوبی را در مورد تک‌روی‌های سلطه‌گرايانه کشورهای عضو ناتو (که روزبه‌روز خشن‌تر می‌گردد) مشخص کرد و  بدين صورت استثناً موجب افتخار جايزه‌ای شد که روزی به او تعلق گرفته بود.