راجع به فوتوریسم

ترجمه: شهاب آتشکار

راجع به فوتوریسم1

ولادیمیر مایاکوفسکی

(1922)

پیش از انقلاب اکتبر فوتوریسم – بصورت یک نظام دقیقاً فرموله شده و منسجم – وجود نداشت.

منتقدین هر چه که نو و انقلابی بود را با این نام می خواندند.

گروه ما، که (متاسفانه) به کوبو فوتوریست²ها معروف شده بودند (و. خلبنیکوف، و. مایاکوفسکی، د. بورلیوک، آ. کروچنیخ، و. کامنسکی³، ن. آسیف⁴، ا. بریک⁵، س. ترتیاکوف⁶، ب. کوشنر⁷) گروهی فوتوریستی بود که بوسیله ایدئولوژی بهم جوش خورده بودند.

ما وقتی برای پرداختن به تئوری شعر نداشتیم. خود را مشغول بکار بستن آن در عمل نمودیم.

تنها بیانیه این گروه مقدمه جُنگ ادبی “تو دهنی به سلیقه عوام” بود که در 1913 منتشر شد. بیانیه ای شاعرانه که اهداف فوتوریسم را در شعارهای احساساتی بیان می کرد.

انقلاب اکتبر برای گروه ما در راه گسست از خیل کثیر فوتورو – ایمیجیست⁸هایی که خود را از انقلاب اکتبر کنار می کشیدند، نقطه عظیمتی را علامت زد. انقلاب ما را به گروهی از “فوتوریست های کمونیست” با این وظایف ادبی تبدیل کرد:

1. پایه گذاشتن هنر ادبی به مثابه تکنیک ویژه در کلام⁹–نه به معنای سبک پردازی زیبایی شناختی که به معنای توانایی حل تمام مشکلات در خود کلام.

2. پرداختن به وظایف در انطباق با روز:

الف) بر عهده گرفتن کار بر روی کلمات ( صورت های جدید کلمه، تنظیم آهنگ صوت¹⁰و غیره )

ب) جایگزینی وزن های متداول یامبوس¹¹و تروکی¹²ها با خود وفور وزن ها در زبان¹³.

ج) انقلابی کردن صرف و نحو ( ساده سازی فرم های ترکیب واژگان، شوک استفاده از کلمهغیر معمول و غیره )

د) نوسازی معناشناسی و ترکیبات واژگان

و) ساختن مدل های زمینه ساز فاعلی¹⁴.

ه) نشان دادن قابلیت ایفای نقش کلمه در جایگاه یک پوستر.

راه گشایی از مسائل ادبی برشمرده امکان ارضای نیازهای حوزه های متعدد آفرینش ادبی (فرم، مقاله، تلگرام، شعر، پاورقی، تابلو اعلانات، فراخوان عمل، آگهی های تجاری و غیره) را ایجاد خواهد کرد.

درباره مسائل نثر:

چیزی به عنوان نثر اصیل فوتوریستی وجود ندارد.تلاش هایی شخصی از سوی خلبنیکوف، کامنسکی، میتینگ کاخ های¹⁵کوشنر در این زمینه انجام گرفت ولی این تلاش ها کمتر از پردازش های شعری این نویسندگان قابل توجه بود. با توجه به این واقعیت که:

الف) فوتوریست های تمایزی مابین ژانرهای گوناگون هنر قائل نیستند و به تمام ادبیات بصورت یک هنر ادبی متحد می نگرند.

ب) پیش از فوتوریست ها پنداشته می شد که شعر سرودین محدود به زمینه خود، نگاه خود و فرمی متفاوت از تم و زبان آن چیزی است که نثر خوانده می شود. برای فوتوریست ها این تفاوت معنایی ندارد.

ج) قبل از فوتوریست ها پنداشته می شد که شعر یک سری از تکالیف بر عهده دارد (شاعرانه) و سخنوری عملی یک سری دیگر (غیر شاعرانه)، برای فوتوریست ها ساختن یک فراخوان مبارزه علیه حصبه و علیه شعر عاشقانه، تنها دو جنبه از یک پروسه ادبی واحد است.

د) تا کنون، فوتوریست ها اشعاری با نفوذ قاطع تولید کرده اند. این بدان علت است که در عصر انقلاب زمانیکه هنوز زندگی سر و شکل نگرفته است، نیاز به شعارهایی سرودین و آهنگین است که سرعت بخش پراتیک انقلابی باشند و نه یک پایان بندی نستور¹⁶وار بر نتایح این پراتیک.

و) و تنها به تازگی وظیفه تولید مدل های حماسی معاصر پیش از فوتوریست ها پدیدار شده است. نه یک حماسه بروکراتیک توصیفی بلکه آن حماسه ای که دارای گرایش ویژه و اصیلی است و به شکلی خیالی آرمانگرایانه است. زندگی را نه آنطور که هست، بلکه آنگونه که بدون تردید خواهد شد و باید که بشود، نشان می دهد.

و. مایاکوفسکی

1/IX 1922

یادداشت ها:

1. Futurism ؛ فوتوریسم در لغت به معنای آینده گرایی است. این جنبش هنری و اجتماعی در اوایل قرن بیستم در ایتالیا شکل گرفت. بنیانگذار و پرنفوذ ترین شخصیت این جنبش مارینتی بود. فوتوریسم روسی جنبش هنری بود که در دهه دوم قرن بیستم در روسیه شکل گرفت. برجسته ترین شخصیت این جنبش مایاکوفسکی بود و فوتوریسم روسی با گرایش به ایدئولوژی کمونیستی به گسست از مبانی امپریالیستی خود پرداخت. بخش اصلی فوتوریستهای روسی با انقلاب اکتبر به جبهه چپ هنر بدل شدند و در دفاع از انقلاب اکتبر به تولید آثار هنری پرداختند. فوتوریست ها در 1923 در لف متحد گردیدند. شعار فوتوریسم روسی در بدو تولد بدور انداختن کهنگی ها و شناکردن بر خلاف جریان بود. شعاری که در جریان تاریخ با تفسیرهای متفاوت روبرو گردید. فوتوریسم به عنوان یک جنبش هنری تا اواخر دهه 20 در روسیه ادامه پیدا کرد ولی نفوذ قدرتمند آن تا مدتها بر روی هنرمندان روس و دیگر کشورها باقی ماند.

2. Cubo-Futurist

3. Vasily Kamensky (1884 – 1961)؛ شاعر زاوم، نمایشنامه نویس و از پایه گذاران فوتوریسم و لف. او همچنین از اولین خلبانان روسیه بود و چون مایاکوفسکی پیش از انقلاب سابقه کار سیاسی در حزب سوسیال دمکرات را داشت.

4. Nikolay Aseyev (1889 – 1963)؛ شاعر فوتوریست. از بنیانگذاران لف و از پیروان وفادار شعر مایاکوفسکی. از اعضای گروه “سانتریفیوژ” پیش از آنکه به کوبو–فوتوریسم بپیوندد. سراینده مجموعه ای از اشعار تبلیغاتی و مطبوعاتی. وی همچنین یکی از اعضای گروه نویسندگی برای فیلم “رزمناو پوتمکین” آیزنشتاین بود.

5. Osip Brik (1885 – 1945)؛ نویسنده، تئوریسین و منتقد ادبی فوتوریست. از بنیانگذاران لف.

6. Sergey Tretyakov (1892 – 1937)؛ نویسنده کنستراکتیویست، نمایشنامه نویس و خبرنگار ویژه پراودا. از بنیانگذاران لف. از گروه نویسندگان فیلم “رزمناو پوتمکین“. وی در جریان تصفیه های دهه سی به جرم جاسوسی بازداشت و در زندان اعدام شد.

7. B. Kushner

8. Futuro-imagist (آینده – تصویر گرا)

9. tradecraft in words

10. sound instrumentation

11. وزن شعری که در آن یک هجای موکد متعاقب هجای غیر موکد بیاید.

12. پایه شعری که در آن پس از یک هجای کوتاه، هجای بلند واقع می شود. – این یادداشت و مورد قبلی از کتاب شعر چگونه ساخته می شود؟(ولادیمیر مایاکوفسکی/نشر مینا/ ترجمه: ا عباسی، ج روشندل) برگرفته شده اند.

13. polyrhythms of language

14. intriguing subject formations

15. Meeting of Palaces

16. Nestor : پیرمرد مشاور و عاقل در افسانه ایلیاد هومر. استعاره از دانایی و خرد محض.

بیانیه، مقاله، گزارش

مایاکوفسکی و دیگران

انتشارات مـیر