دایرة المعارف روشنگری 
ش. میم. بهرنگ
هنری لوئی برگسون (1859 ـ 1941)
فیلسوف و برنده جایزه نوبل برای ادبیات
از نمایندگان برجسته فلسفه حیات (اگزیستانسیالیسم)
سکون به چه معنی است؟
دایرة المعارف روشنگری
- سکون[1] ضد دیالک تیکی حرکت است.
- حرکت مطلق است، سکون ـ اما ـ خصلت نسبی دارد.
- دلیل نسبی بودن سکون عبارت است از اینکه هر حالت مبتنی بر سکون و یا تعادل با یک حالت مبتنی بر حرکت پیوند دارد و تنها در پیوند با آن است که می تواند وجود داشته باشد.
- مثلا در مکانیک تنها وقتی صحبت از سکون جسمی معنا پیدا می کند که معلوم شود که این حکم دررابطه با کدام سیستم مختصات صادر می شود.
- جسمی که در روی زمین در حالت سکون قرار دارد، نمی تواند در سکون مطلق باشد.
- زیرا، آن جسم در چرخش زمین دور مدار خود، در چرحش زمین دور خورشید و درحرکت های کیهانی دیگر سهیم است.
- زیرا در آن جسم حرکت گرمائی مولکول ها، حرکت الکترون ها و ذرات هسته ای دیگر صورت می گیرد.
- سکون به معنی وسیع کلمه، بیانگر استواری چیزها و پدیده ها در حرکت و توسعه شان است.
- سکون به معنی وسیع کلمه، نیز نمی تواند بطور مطلق و مجزا از حرکت وجود داشته باشد و همواره با فرم مشخصی از حرکت پیوند دارد.
- دلیل نسبی بودن سکون ـ علاوه بر این ـ عبارت از این است، که سکون بلحاظ زمانی موقتی و گذرا ست، سکون تنها تحت شرایط معینی می تواند وجود داشته باشد.
- حرکت ـ اما ـ بمثابه فرم وجودی عام ماده، مطلق و جاوید است.
- سکون مطلق تنها آنجا امکان پذیر است که حرکتی وجود نداشته باشد، یعنی ماده ای وجود نداشته باشد.
- اما چون چنین شرایطی هیچگاه و هیچ جا وجود ندارد، پس در جهان مادی نیز حالات سکون مطلق یافت نمی شوند.
- سکون شرط مهمی برای تمیز در روند توسعه ماده است.
- هر مرحله در توسعه ماده از مرحله نازلتر به مرحله عالی بوسیله نوع جدیدی ازتعادل پویا (دینامیک) هم در درون جسم وهم میان جسم و محیط پیرامون آن مشخص می شود.
| مطلق کردن تئوریکی سکون |
- مطلق کردن تئوریکی سکون ناگزیر به تصورات مذهبی و ایدئالیستی در باره موجودی ماورای طبیعی، غیرمادی و تغییرناپذیر منجر می شود که هر حرکت جهان آغاز و انجامش را در آن می یابد.
| انکار سکون |
- انکار سکون از سوی دیگر منجر به رلاتیویسم (نسبیت گرائی) افراطی می شود که بنا بر آن همه چیز در تغییر لاینقطع است و در این روند لاینقطع نقاط ثبات نسبی و حالات ساکن متصور نیست.
- بنظر برگسون، حرکت و توسعه روند پیوسته و لاینقطع محض و فاقد قطع (گسست) و مراحل و حالات مبتنی بر سکون نسبی است.
- گشتاور سکون نسبی در توسعه پدیده ها، امکان آن را پدید می آورد که بتوان آنها را بمثابه پدیده های نسبتا مستقل در نظر گرفت.
- بدین طریق جمع بندی فکری گروه های ثابت و معینی از چیزها به شکل مفاهیم ممکن می گردد و امکان تدوین قوانین علمی بمثابه «تصاویر ساکن پدیده ها» فراهم می آید (لنین).
| انکار سکون (ثبات) نسبی |
- انکار سکون (ثبات) نسبی چیزها، سیستم ها و غیره بلحاظ معرفتی ـ نظری منجر به اگنوستیسیسم (ندانمگرائی) می شود.
- از دیدگاه اگنوستیسیسم (ندانمگرائی)، هر حکم علمی بی معنی است، زیرا در لحظه صدور حکم، شیئی که حکم در باره اش صادر می شود، تغییر یافته است و لذا چیزها هرگز قابل شناسائی نیستند.
- مراجعه کنید به
- · تغییر
- · ماده
پایان
[1] Ruhe
